Σωρεία παραπλανητικών/δυσφημιστικών δημοσιευμάτων στον Τύπο

Ανακεφαλαιώνοντας τις δυσφημιστικές και συντονισμένες επιθέσεις που δέχτηκε ο κλάδος από μερίδα του Τύπου, την εβδομάδα που πέρασε, παραθέτουμε 2 άρθρα, το ένα από το Βήμα (3/10/2010) και το δεύτερο από την Καθημερινή (5/10/2010).

Απάντηση στις ευθείες βολές κατά των φαρμακοποιών, δίνει και στις δύο περιπτώσεις, με επιστολές του προς τις αντίστοιχες εφημερίδες, το μέλος του ΔΣ του Φ.Σ.Α., Γιάννης Δαγρές.

1. "Τα ντεπόν και οι νταλίκες"

Του Παντελή Καψή, Το Βήμα (3/10/2010)

Αγαπητέ κε. Παντελή Καψή,

Η θεωρία ακούγεται πολλά υποσχόμενη στο φάρμακο, ειδικά όταν περιγράφεται από έναν τόσο καλό χειριστή της επικοινωνίας όπως εσείς. Το κακό είναι ότι τη διαψεύδει η πραγματικότητα.

Είναι αμφίβολο αν ένας οικονομικός κλάδος ελεύθερου καθορισμού τιμών και 30 χιλιάδων ανεξάρτητων ανταγωνιζόμενων επαγγελματιών, όπως οι νταλίκες, αποτελεί καρτέλ. Αυτή η εικόνα μάλλον μοιάζει με το αντίθετο, παρά τις ακριβές άδειες και τις αδιαφανείς αγοραπωλησίες τους. Το μέλλον όμως θα δείξει.

Το σίγουρο είναι ότι στο φάρμακο, αν και υπάρχουν κρατικώς καθορισμένες τιμές τουλάχιστον στη λιανική όπως άλλωστε παντού στον πλανήτη εκτός ΗΠΑ (και εκεί όμως αυτό άρχισε να αλλάζει πρόσφτατα), πράγματι υπάρχει καρτέλ.

20 μεγάλες ξένες πολυεθνικές εταιρείες οικειοποιούνται το 80% τις Αγοράς του. Αυτό όντως έχει οσμή καρτέλ.

Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που η δαπάνη για φάρμακα αυξανόταν συνεχώς και αλματωδώς την τελευταία 10ετιά.

Αυτά που αναφέρετε λοιπόν στο άρθρο σας είναι το λιγότερο ανακριβή, ενώ αν κάποιος χρησιμοποιούσε αυστηρότερη γλώσσα θα σας έλεγε ότι είναι χονδροειδώς παραπλανητικά και κωμικώς ερασιτεχνικά.

Σας αποστέλλω μία συνοπτική επεξήγηση* των σφαλμάτων ενημέρωσης στα οποία υποπέσατε, σε 550 λέξεις που ελπίζω ότι είναι επαρκώς συγκρατημένο μέγεθος για απάντηση, γραμμένη προς δημοσίευση στην εφημερίδα σας, εφόσον φυσικά ως δημοσιογράφος σέβεστε το δικαίωμα ισότιμης προβολής απόψεων που κανονικά είναι αυτονόητο σε Ανεπτυγμένες Δημοκρατικές Κοινωνίες.

Είμαστε ως κλάδος στη διάθεσή σας για απάντηση σε οποιαδήποτε απορία έχετε, και σας συνιστώ να είστε καλύτερα ενημερωμένος την επόμενη φορά που καταπιάνεστε με ένα πολύπλοκο τεχνικά θέμα όπως αυτό των φαρμάκων, ώστε να μην εκτεθείτε δημοσίως.

Αν επιθυμείτε και τις πρωτότυπες πηγές των στοιχείων που παρατίθενται στην απάντησή μου, και έχετε φυσικά τη διάθεση να αφιερώσετε χρόνο για να τα μελετήσετε, παρακαλώ μη διστάσετε να επικοινωνήσετε είτε με τους Συλλόγους μας είτε και με εμένα προσωπικά.

*Τα πανάκριβα φάρμακα της απελευθέρωσης

Α) Όσον αφορά το θέμα της συμμετοχής του ποσοστού κέρδους των Φαρμακείων στη Φαρμακευτική Δαπάνη:

Η συνολική Φαρμακευτική Δαπάνη στην Ελλάδα αυξήθηκε τουλάχιστον 400% μέσα σε μία δεκαετία (Στοιχεία: ΕΟΦ Gerdis II). Τον τετραπλασιασμό αυτό της δαπάνης δεν τον προκάλεσε το ποσοστό κέρδους των Φαρμακείων. Αυτό παρέμεινε σταθερό σε όλο αυτό το διάστημα (Αγορ. Διάταξη 14/89, άρθρο 438, παρ. 2).

Το αν τα φάρμακα σήμερα στην Ελλάδα θα μπορούσαν να είναι φθηνότερα δεν εξαρτάται από τα Φαρμακεία. Την τιμή των φαρμάκων πάντα την καθόριζαν, από κοινού, αποκλειστικά η Φαρμακοβιομηχανία με το Κράτος (σήμερα Ν. 3840/2010, άρθρο 14).

Από τη σκοπία, λοιπόν, των Ασφαλιστικών Ταμείων και των ελλήνων πολιτών, για κάθε 1% πιθανή μείωση στο ποσοστό κέρδους των Φαρμακείων, πολύ απλά η Φαρμακοβιομηχανία αυξάνει την κερδοφορία της κατά 0,64% χωρίς να αλλάζει η τιμή του φαρμάκου.

Όποια λοιπόν παρέβαση και αν γινόταν στο ποσοστό κέρδους των Φαρμακείων, αυτά θα έχαναν, η Βιομηχανία θα κέρδιζε, και το Κράτος με τον έλληνα πολίτη θα συνέχιζαν να πληρώνουν το ίδιο ακριβά τα φάρμακα με πριν.

Β) Όσον αφορά το θέμα των πιθανών «ωφελημάτων» από την απελευθέρωση τιμών στα φάρμακα, αν π.χ. επιτραπεί σε μεγάλα καταστήματα να λειτουργούν Φαρμακεία:

Πρόσφατη Μελέτη του LSE αποκάλυψε μεταξύ άλλων ότι: «το όφελος δεν αποδίδεται στο ασφαλιστικό σύστημα αλλά παραμένει ως κέρδος στην αλυσίδα.», καθώς επίσης και ότι: «καταλήγει στην αναδιανομή πόρων από τους ασθενείς και το σύστημα υγείας προς τις αλυσίδες διανομής των φαρμάκων. (Μελέτη: «Do generics offer significant savings to the UK National Health Service?», Kanavos P. LSE Health).

’λλο παράδειγμα: Στις ΗΠΑ, όπου πολλά Φαρμακεία ανήκουν σε Αλυσίδες Πολυκαταστημάτων με «απελευθερωμένες» τιμές φαρμάκων, ο μέσος πολίτης πληρώνει 878 $ ετησίως για τα φάρμακά του την ώρα που σε όλον τον υπόλοιπο Ανεπτυγμενό Κόσμο πληρώνει περίπου τα μισά (461 $ ετησίως). (Στοιχεία: OECD– “Health at a glance, 2009”)

Φυσικά δεν μπορεί να τεθεί πλέον θέμα ιδιοκτησίας Φαρμακείων ή/και διαχείρισης Φαρμακείων από μεγάλα καταστήματα στην Ευρώπη, καθώς σύμφωνα με τις πρόσφατες αποφάσεις του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (C-531/2006, C-171&172/07, 19 May2009):

««Δεν αποδείχθηκε ότι κάποιο άλλο λιγότερο περιοριστικό μέτρο, πλην του κανόνα περί αποκλεισμού των μη φαρμακοποιών, είναι ικανό να διασφαλίσει κατά τρόπο εξίσου αποτελεσματικό το επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας του εφοδιασμού του πληθυσμού με φάρμακα το οποίο απορρέει από την εφαρμογή του εν λόγω κανόνα.», καθώς και ότι:

«Η εξάρτηση των φαρμακοποιών, ως μισθωτών, από τον έχοντα την εκμετάλλευση του Φαρμακείου θα περιόριζε τη δυνατότητά τους να αντιταχθούν στις οδηγίες του έχοντος την εκμετάλλευση.».

Συνεπώς δεν πρόκειται να δούμε αυξήσεις φωτιά στα φάρμακα, λόγω απελευθερώσεων τιμών από μεγάλα καταστήματα, όπως π.χ. στην Αγγλία ή στην Αμερική.

Πρώτον γιατί μεγάλα καταστήματα δεν πρόκειται να αποκτήσουν Φαρμακεία, εκτός αν η Ελληνική Κυβέρνηση θέλει να εμπλακεί σε δυσάρεστες περιπέτειες με το Κοινοτικό Δίκαιο και τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, και

Δεύτερον, γιατί ακόμα και αν θεωρητικά είχε η Κυβέρνηση αυτή τη δυνατότητα και τη χρησιμοποιούσε, το ποσοστό κέρδους των Αλυσίδων Φαρμακείων δεν θα έπεφτε π.χ. στο 15% αλλά θα αυξανόταν δραματικά, ή αλλιώς, όπως το αναφέρει το London School of Economics στην Έκθεσή του για το θέμα: «Οι αποζημιωθείσες τιμές των φαρμάκων (θα) ήταν σημαντικά υψηλότερες από το κόστος κτήσης τους από τα φαρμακεία – αλυσίδες».

Όπως συμβαίνει στις λίγες αυτές χώρες εκτός Ηπειρωτικής Ευρώπης που είχαν επιλέξει από παλιά να επιτρέψουν «ανώνυμες επενδύσεις» στη χορήγηση φαρμάκων προς τους ασθενείς.

 2. "Διάλογος για τα φαρμακεία"

Του Μιχάλη Πιτσιλίδη, Καθημερινή (5/10/2010)

Η «Καθημερινή» έχει συμβάλει, όσο κανένα άλλο μέσο ενημέρωσης, στον υψηλού επιπέδου διάλογο για το πρακτέον, στον χώρο των φαρμακείων. Την Κυριακή 26/9 ο κ. Στέφανος Μάνος, με τη γνωστή του παρρησία, επισήμανε το ζήτημα του σταθερού κέρδους που οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις για τα ακριβά φάρμακα. Π.χ. από ένα φάρμακο λιανικής τιμής 200 ευρώ, ο φαρμακοποιός κερδίζει 50 ευρώ (!), μακράν το υψηλότερο ποσό και ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό συμβαίνει γιατί το ποσοστό κέρδους παραμένει σταθερό (25% επί της λιανικής ή 33% επί της χονδρικής) ανεξαρτήτως τιμής. Το ποσοστό αυτό προσαυξάνεται κατά 3-4% από τις εκπτώσεις που προσφέρουν οι συνεταιριστικές κυρίως φαρμακαποθήκες, οι οποίες ανήκουν στους φαρμακοποιούς και κυριαρχούν στην αγορά.

Ακολούθησαν πληρωμένη καταχώριση-απάντηση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), επιστολή του κ. Κυριάκου Θεοδοσιάδη, αντιπροέδρου του ΠΦΣ, άρθρο-παρέμβαση του κ. Πάσχου Μανδραβέλη και απάντηση του κ. Μάνου στην επιστολή Θεοδοσιάδη.

Οι συνεργάτες της «Καθημερινής» περιγράφουν, με ενάργεια και επάρκεια, το αυτονόητο. Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι των φαρμακοποιών είναι αυτονόητο ότι υπερασπίζονται τα συμφέροντα του κλάδου και πολύ καλά κάνουν. Αλλά η ανάγκη για σημαντικά μέτρα είναι πλέον αδήριτη, καθώς στα φαρμακεία καταλήγει το 25% της φαρμακευτικής δαπάνης, το επάγγελμα λειτουργεί υπό καθεστώς ευρείας κρατικής προστασίας (απαγορεύονται οι... εκπτώσεις!) και είναι κλειστό, με την έννοια ότι υφίστανται ανυπέρβλητοι γεωγραφικοί και πληθυσμιακοί περιορισμοί, στη λειτουργία νέων φαρμακείων.

Στη χώρα μας αναλογεί ο μεγαλύτερος, αναλογικά, αριθμός φαρμακείων (1 ανά 900 κατοίκους!) μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Αυτό συνηγορεί υπέρ του σταδιακού, ελεγχόμενου ανοίγματος του επαγγέλματος, με τη θέσπιση ουσιαστικών κριτηρίων, όπως ισχύουν σε πολλές χώρες της Ε.Ε. Αλλωστε, από γεωγραφικής ή και πληθυσμιακής απόψεως, το φαρμακευτικό επάγγελμα σχεδόν πουθενά δεν είναι πλήρως ανοιχτό. Αυτό που χρειαζόμαστε, για να μειωθεί το κόστος φαρμακευτικής περίθαλψης, δεν είναι άλλα 1.000 φαρμακεία, ούτε ένα είδος απελευθέρωσης τιμών, ούτε αλυσίδες φαρμακείων.

Από την άλλη, όμως, το γεγονός ότι τόσα πολλά φαρμακεία ευημερούν, αποδεικνύει ότι τα κέρδη είναι υπερβολικά. Στα κορεσμένα επαγγέλματα, παρατηρείται μείωση των κερδών και τάση φυγής των επαγγελματιών. Στα φαρμακεία, αντίθετα, είναι ακόρεστη η τάση δημιουργίας νέων μονάδων. Πρακτικά, σήμερα, ο μόνος τρόπος να μπει ένας νέος φαρμακοποιός στο επάγγελμα, είναι να αγοράσει το φαρμακείο ενός συνταξιοδοτούμενου συναδέλφου του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να πωλούνται τα φαρμακεία αυτά σε τιμές μπροστά στις οποίες ωχριούν εκείνες των αδειών φορτηγών ή βυτιοφόρων. Εχει δημιουργηθεί έτσι ένα άτυπο και, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, αφορολόγητο «εφάπαξ», το οποίο στηρίζεται στο γεγονός ότι το επάγγελμα είναι ερμητικά κλειστό και εξαιρετικά προσοδοφόρο.

Ακόμα και με τα ευλόγως και παντοιοτρόπως συμπιεσμένα στοιχεία που παραθέτει ο ΠΦΣ, στην ανακοίνωσή του, το μέσο ετήσιο καθαρό εισόδημα του φαρμακοποιού φτάνει άνετα τις 150.000 ευρώ...

Ας μου επιτραπεί να το επαναλάβω: Το βασικό ζήτημα με τα φαρμακεία συνίσταται στο ενιαίο και σταθερό ποσοστό κέρδους. Η εφαρμογή κλιμακούμενου ποσοστού που θα μικραίνει όσο ακριβότερο είναι το φάρμακο, χωρίς να ξεπερνάει, τελικά, ένα συγκεκριμένο ποσόν (πλαφόν κέρδους), φαίνεται πως είναι απαραίτητο. Αλλωστε και το Μνημόνιο αναφέρεται σε «μείωση των καθορισμένων αμοιβών». Παράλληλα, ωστόσο, θα πρέπει να θεσπιστεί αμοιβή εκτέλεσης, της τάξης των 4-5 ευρώ ανά συνταγή. Η αμοιβή αυτή είναι απαραίτητη για να υπάρξει η δυνατότητα αποκλιμάκωσης των ποσοστών κέρδους, χωρίς αυτό να επιβαρύνει δραματικά τη θέση των φαρμακοποιών. Ισχύει, άλλωστε, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στη Σουηδία του παραδείγματος του κ. Μάνου.

Δυστυχώς, η συνδικαλιστική ηγεσία των φαρμακοποιών, όπως κι εκείνη των ιδιοκτητών φορτηγών, «δεν το συζητάει», με αποτέλεσμα να μην εκπροσωπεί εποικοδομητικά τον κλάδο. Η κορυφαία συνδικαλιστική ηγεσία των φαρμακοποιών ανέλαβε πολλές υψηλές κρατικές θέσεις επί κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας και απέτυχε παταγωδώς. Δεκαετίες τώρα δεν έχει επεξεργαστεί προτάσεις και θέσεις για τις αναμενόμενες από τότε και επικείμενες πλέον μεταβολές. Αντίθετα, προτιμά να βλέπει παντού εχθρούς και, σε συνελεύσεις-ρωμαϊκές αρένες, να φανατίζει τους φαρμακοποιούς, υποδαυλίζοντας, με υπερβολές και ακρότητες, μια ψυχολογία θυματοποίησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι συχνά πυκνά η ηγεσία επιβάλλει ένας είδος επαναστατικής γυμναστικής, μη χορηγώντας φάρμακα σε ασφαλισμένους του Δημοσίου, με αφορμή ότι τον τελευταίο δεν πληρώνει εγκαίρως. Στην πράξη, ωστόσο, οι φαρμακοποιοί εισπράττουν το 30% των πωλήσεων τοις μετρητοίς, οι μισές εξοφλούνται εντός μηνός (ΙΚΑ) ενώ ασήμαντα, σε όγκο πωλήσεων, ταμεία καθυστερούν. Με εξαίρεση ελάχιστα φαρμακεία με υψηλές πωλήσεις προς το Δημόσιο, τα υπόλοιπα δεν επηρεάζονται από τις καθυστερήσεις πληρωμής.

Πολλοί συνδικαλιστές φαρμακοποιοί εκλέγονται συνεχώς για πολλές δεκαετίες. Πώς μπορούν, αλήθεια, αυτοί οι άνθρωποι να προσφέρουν κάτι άλλο, εκτός από μάχες οπισθοφυλακής και συντήρησης;

Απάντηση-επιστολή στην Καθημερινή από τον Γιάννη Δαγρέ, φαρμακοποιό, μέλος του ΔΣ του Φ.Σ.Α.:

Κύριε διευθυντά

Αναφορικά με τις «επισημάνσεις» για τα φαρμακεία του κ. Πιτσιλίδη στην «Καθημερινή» της Τρίτης 5 Οκτωβρίου 2010, θα ήθελα να θυμίσω τα εξής:

Υπάρχει μια αληθοφάνεια στο να υποθέτει κανείς ότι οι φαρμακοποιοί κερδίζουν περισσότερα απ’ ό,τι πρέπει στα ακριβά π.χ. φάρμακα, καθώς το 23,35% κέρδος των φαρμακείων πάνω σε αυτά είναι μεγάλο. Αυτό θα μπορούσε όντως να το υποθέσει κανείς... αρκεί να ήταν αλήθεια.

Το κακό είναι ότι δεν είναι. Η νέα Αγορανομική Διάταξη 7/2010 (5 Αυγούστου 2010), έριξε το κέρδος των φαρμακείων σε αυτά, από το 23,35% στο 13,74%, 10 δηλαδή μονάδες πιο κάτω. Με αυτόν τον τρόπο ικανοποιήθηκε και η «παρρησία» του κ. Μάνου που επικαλέστηκε παράδειγμα χώρας, στην οποία πάντως οι πολίτες με το «καινοτόμο σύστημα ποσοστών κέρδους» που προτείνει πληρώνουν τα απείρως περισσότερα (άρα και ακριβότερα αθροιστικά) καθημερινά φάρμακα στην τριπλάσια τιμή από τον Ελληνα συνάνθρωπό τους, σύμφωνα με το παράδειγμα του ιδίου.

Υπάρχει, όμως, και το θέμα της τελικής τιμής των φαρμάκων αυτών. Υποτίθεται ότι αν έπεφτε το ποσοστό κέρδους των φαρμακείων όσο αυξάνει η τιμή του φαρμάκου, αυτά αναπόφευκτα θα φθήναιναν και έτσι όλοι θα ήταν ευχαριστημένοι και τα ασφαλιστικά ταμεία θα ανακουφίζονταν. Μόνο που το ποσοστό κέρδους των φαρμακείων έπεσε τον Αύγουστο γι’ αυτά τα «ακριβά φάρμακα» κάπου κοντά στο μισό, αλλά στο καινούργιο δελτίο τιμών που εκδόθηκε έναν μήνα αργότερα (7 Σεπτεμβρίου 2010) οι τιμές τους... αυξήθηκαν! Τα φαρμακεία βγάζουν λοιπόν λιγότερα από πριν, όπως ποθούσαν ο κ. Μάνος και ο κ. Πιτσιλίδης, αλλά το ασφαλιστικό σύστημα κατέληξε να πληρώνει περισσότερα γι’ αυτά.

Αφού όμως φαρμακεία και ασφαλιστικά ταμεία έχασαν χρήματα στα «ακριβά φάρμακα», ποιος τα κέρδισε και από τους δύο αφελείς; Οι φαρμακευτικές εταιρείες είδαν τα κέρδη τους στα «ακριβά φάρμακα» να αυξάνονται από το 61,39% που εισέπρατταν μέχρι χθες, όπως σε όλα τα άλλα φάρμακα (κοντά στα τριπλάσια από τα φαρμακεία), στο ζουμερότατο 69,35%. Με μια απλή Αγορανομική Διάταξη! Και πουλώντας τα και ακριβότερα από πριν! Και όχι μόνο βρέθηκαν με μια μονοκοντυλιά να κερδίζουν ακόμα περισσότερα από πριν, αλλά την ίδια στιγμή οι ίδιες χρωστάνε στο κράτος κοντά στα 500 εκατ. από επιστροφές χρημάτων (το γνωστό rebate). Θα τα χαρίσει αυτά, ειδικά σήμερα, η κυβέρνηση στη φαρμακοβιομηχανία; ΄Η σκέπτεται να εισπράξει τις οφειλές των εταιρειών από... τα φαρμακεία, χαρίζοντάς τις, φυσικά, πάλι στη βιομηχανία;

Καλή λοιπόν η θεωρία περί κέρδους των φαρμακείων, και δελεαστικά αυτά που υπόσχεται. Τι κρίμα να μην είναι και αλήθεια... Γιατί σήμερα ειδικά δεν υπάρχουν περιθώρια για να ξαναδούμε «το ίδιο έργο» να παίζεται και σε άλλα φάρμακα. Δεν υπάρχουν πια χρήματα για χάσιμο. Ούτε για χάρισμα.

Και για να μην ξεχνιόμαστε...

11/10/2010 - Μία ακόμη επίθεση από την «Καθημερινή»...

4/10/2010 - Αντιδράσεις στο απαξιωτικό άρθρο του Π. Μανδραβέλη

30/9/2010 - Νέα επίθεση από την «Καθημερινή»

28/9/2010 - «Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια!»