Παρέμβαση εισαγγελέα για την έλλειψη φαρμάκων

Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ι. Τέντες παρενέβη στο ζήτημα της έλλειψης φαρμάκων, ενώ την ίδια στιγμή μορφή χιονοστιβάδας προσλαμβάνουν οι προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των αποφάσεων του αναπληρωτή υπουργού Υγείας με τις οποίες προβλέπεται η συνταγογράφηση των φαρμάκων, τιμολογούνται τα φάρμακα, απαγορεύθηκε η εξαγωγή εννέα φαρμακευτικών προϊόντων, υποχρεώνονται οι φαρμακοποιοί να παρέχουν στα φαρμακεία πίστωση τουλάχιστον δύο μηνών κλπ.

Ειδικότερα, με αφορμή ερώτηση του βουλευτή (ΣΥΡΙΖΑ) Παν. Κουρουμπλή στη Βουλή, αλλά και την επίσκεψή του στον κ. Τέντε, ο τελευταίος παρήγγειλε στους εισαγγελείς εφετών της χώρας να διενεργήσουν έρευνες για το εάν έχει διαπραχθεί το αδίκημα της έκθεσης σε βάρος ασθενών, λόγω αθέμιτης άρνησης διάθεσης φαρμακευτικών σκευασμάτων. 

Στην έννοια της άρνησης, διευκρινίζει ο ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός, συμπεριλαμβάνεται και η συγκαλυμμένη άρνηση, αυτή της μη παροχής νόμιμης πίστωσης, αλλά και αυτή της τεχνητής έλλειψης φαρμάκων, με οποιονδήποτε τρόπο και αν αυτή γίνεται. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Κουρουμπλής, σε ερώτησή του στη Βουλή προς τον υπουργό Υγείας, θέτει ζητήματα σχετικά με το εάν υπάρχει το ενδεχόμενο τεχνητής έλλειψης φαρμάκων από τις φαρμακευτικές εταιρείες.
Παράλληλα, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ερωτά ποιος είναι ο λόγος επιβολής της απαγόρευσης παράλληλων εξαγωγών ορισμένων φαρμάκων και εάν το μέτρο αυτό είναι προσωρινό ή όχι. 

Την ίδια στιγμή, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ) προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ζητά να ακυρωθεί, ως αντισυνταγματική, παράνομη και αντίθετη στην ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία, η από 17.11.2012 απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Υγείας.
Με την επίμαχη απόφαση επιβάλλεται η υποχρεωτική συνταγογράφηση των φαρμάκων από τους γιατρούς με βάση αποκλειστικά τη δραστική ουσία και όχι με την εμπορική ονομασία του συγκεκριμένου σκευάσματος που αυτοί με τη γνώση και πείρα τους κρίνουν ως πλέον κατάλληλο για τον ασθενή. Η επίμαχη υπουργική απόφαση, σύμφωνα με τον ΙΣΑ, προβλέπει ότι οι φαρμακοποιοί υποχρεώνονται να χορηγούν τα φθηνότερα διαθέσιμα στην ελληνική αγορά φάρμακα της συγκεκριμένης δραστικής ουσίας.

Σε περίπτωση μη διαθεσιμότητας του συγκεκριμένου φαρμάκου, ο φαρμακοποιός υποχρεώνεται να ενημερώσει τον ασφαλισμένο για το ποιο είναι το φθηνότερο διαθέσιμο στην ελληνική αγορά.

Εάν ο ασφαλισμένος επιλέξει να πάρει ακριβότερο φάρμακο της ίδιας δραστικής ουσίας, υποχρεώνεται να πληρώσει, εκτός τη συμμετοχή του (εάν υπάρχει) και τη διαφορά από την ασφαλιστική τιμή της θεραπευτικής κατηγορίας που ανήκει το φάρμακο. Υπογραμμίζει ο ΙΣΑ ότι ο φαρμακοποιός και ο ασφαλισμένος δεν έχουν δικαίωμα αλλαγής φαρμάκου που έχει συνταγογραφηθεί με φάρμακο άλλης δραστικής ουσίας, φαρμακευτικής μορφής, δοσολογίας ή περιεκτικότητας.

Σύμφωνα με τους γιατρούς η υπουργική απόφαση για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων παραβιάζει τα άρθρα 4, 5 και 21 του Συντάγματος, τις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και του κράτους δικαίου, όπως επίσης παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία (οδηγία 2001/83/ΕΚ), όπως και το Ν. 3418/2005. Όμως, στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχουν προσφύγει παράλληλα ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκών, ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, φαρμακευτικές εταιρείες και φαρμακαποθήκες. Όλοι στρέφονται κατά της υπ’ αριθμ. ΔΥΓ3(α) οικ. 97018/8.10.2012 απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Υγείας και του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων.

Με την επίμαχη από 8.10.2012 υπουργική απόφαση καθορίστηκε για πρώτη φορά ότι οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις οφείλουν να παρέχουν στα φαρμακεία, φαρμακέμπορους και συνεταιρισμούς πίστωση τουλάχιστον δύο μηνών. Ακόμη, η ίδια υπουργική απόφαση καθορίζει τον τρόπο τιμολόγησης των φαρμακευτικών προϊόντων για τα οποία έχει λήξει το εθνικό ή Ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ενώ την ίδια στιγμή επιβλήθηκε προσωρινή απαγόρευση εξαγωγής των εξής εννέα φαρμακευτικών προϊόντων: singulair, dulcolax, spiriva, persantin, atacand, lyrica, inspra, brasan και simdax. Επιπρόσθετα, η από 8.10.2012 απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Υγείας προβλέπει ότι η ταινία γνησιότητας των φαρμάκων που προορίζονται για διάθεση εκτός της Ελλάδος θα ακυρώνεται υποχρεωτικά με αποκόλλησή της και η ταινία αυτή θα επικολλάται σε ειδικό έντυπο ακύρωσης και όλες η ταινίες θα επιστρέφονται στον ΕΟΦ.

Οι προσφεύγοντες υποστηρίζουν ότι η επίμαχη υπουργική απόφαση είναι αντίθετη στην κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας και της οικονομικής ελευθερίας (άρθρο 5), αλλά προσκρούει και στο άρθρο 106 του Συντάγματος. Σύμφωνα με τους Συλλόγους, οι επίμαχες ρυθμίσεις έπρεπε να προβλεφθούν με Προεδρικό Διάταγμα και όχι με υπουργική απόφαση, όπως έγινε στην προκειμένη περίπτωση. Έτσι, προσθέτουν, παραβιάστηκε το άρθρο 43 του Συντάγματος, αλλά και η συνταγματική αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25).

Εξάλλου, υποστηρίζουν ότι παραβιάζεται η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατοχυρώνει την οικονομική ελευθερία και ανταγωνιστικότητα, αλλά παραβιάζει και την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (οδηγίες 2001/83/ΕΚ και 2004/27/ΕΚ), καθώς επιβάλλεται υπέρμετρος περιορισμός στην ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων. Ειδική αναφορά γίνεται για τη διάταξη εκείνη της απόφασης που υποχρεώνει τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις να παρέχουν στα φαρμακεία κλπ. πίστωση τουλάχιστον δύο μηνών.

Αναλυτικότερα, υπογραμμίζουν ότι υποχρεώνονται να προσφέρουν πίστωση, χωρίς να ξέρουν εάν ο πελάτης είναι φερέγγυος και αξιόχρεος και εάν έχει δυνατότητα αποπληρωμής των φαρμάκων που αγοράζει.