Η αναπηρία δεν είναι πλέον ταμπού στην Ελλάδα

Έρευνα διεξήχθη από την KAΠΑ Research για λογαριασμό της Ε.Σ.Α.μεΑ. με απώτερο σκοπό την αποτύπωση της άποψης κοινής γνώμης για τα ?τομα με Αναπηρία.

Στα βασικά συμπεράσματα της έρευνας, την πρωτοκαθεδρία λαμβάνει η διαπίστωση πως εξαλείφεται το κοινωνικό στίγμα της αναπηρίας. Οι ερωτώμενοι δηλώνουν χωρίς ενδοιασμό ότι στο νοικοκυριό τους ή στο οικογενειακό τους περιβάλλον υπάρχει άτομο με κάποια αναπηρία (κινητική, αισθητηριακή, νοητική, ψυχική ή πολλαπλή) ή με χρόνια πάθηση (νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδης διαβήτης, θαλασσαιμία κ.ά.). Μάλιστα, ένας στους τέσσερις, που δεν έχει άτομο με αναπηρία στο οικογενειακό του περιβάλλον, δηλώνει πάρα ταύτα πως έχει καθημερινή επαφή με ΑμεΑ.

Η αναπηρία δεν συγκαταλέγεται στην περιοχή των «ταμπού», του κοινωνικού στίγματος που επέβαλε την απομάκρυνση ενός ατόμου με αναπηρία από τη «θέα» της κοινωνίας.

Σε δεύτερο επίπεδο, η έρευνα αποδεικνύει πως παρατηρείται πρόοδος σε συγκεκριμένες συνθήκες ζωής των Ατόμων με Αναπηρία κατά την τελευταία δεκαετία. Συγκεκριμένα, σε σχέση με το παρελθόν, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη δυνατότητα των ατόμων με αναπηρία να κάνουν χρήση των νέων τεχνολογιών και του internet (63,6%) και να έχουν πρόσβαση στην ενημέρωση/ πληροφόρηση (55,6%). Αποφεύχθηκε, δηλαδή, ο κίνδυνος του εκτεταμένου ψηφιακού αναλφαβητισμού, στον οποίο, δέκα χρόνια πριν, φαίνονταν πιο εκτεθειμένα τα ?τομα με Αναπηρία, ενώ όσο υποχωρεί ο στιγματισμός της αναπηρίας τόσο ενισχύεται η δυνατότητά τους να παρακολουθούν τα κοινωνικά δρώμενα, τα δημόσια πράγματα.

Στα αρνητικά σοβαρή είναι η υποχώρηση των πόρων διαβίωσης των Ατόμων με Αναπηρία εξαιτίας της κρίσης. Η ραγδαία επιδείνωση της ποιότητας ζωής των Ατόμων με Αναπηρία αφορά στους πόρους διαβίωσης και, κυρίως, στο εισόδημα, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων και των αναπηρικών συντάξεων (εκτιμά το 74,1% των ερωτώμενων), στην πρόσβαση στην απασχόληση (59,1%), στην υποστήριξη που προσέφερε η πρόνοια στις οικογένειες των ατόμων με αναπηρία (53,7%), καθώς και στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας (50,8%).

Στον αντίποδα, σημαντική είναι η υποχώρηση του κοινωνικού αποκλεισμού, όχι όμως και εξάλειψη των διακρίσεων εις βάρος των Ατόμων με Αναπηρία. Στο επίπεδο των διακρίσεων σε βάρος των ΑμεΑ, οι οποίες είναι ακόμη διαδεδομένες στη χώρα μας - σύμφωνα με το 79,4% των ερωτώμενων - και εκδηλώνονται κυρίως στην αναζήτηση εργασίας και στην πρόσβαση σε δημόσιους - κοινόχρηστους χώρους.

Εξάλλου, έντονα είναι τα αισθήματα αλληλεγγύης προς τα ?τομα με Αναπηρία και τις οικογένειές τους. Η συνολική δεινή κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας δεν έχει αποδυναμώσει τους δεσμούς αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της και δεν έχει οδηγήσει σε έξαρση του ατομικισμού, στοιχείο που καταγράφουν συνολικά οι κοινωνικές έρευνες των τελευταίων ετών. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται, για παράδειγμα, στον τομέα της εθελοντικής προσφοράς στο συνάνθρωπο όπου το 94,2% των ερωτώμενων έχει θετική άποψη για την εθελοντική αιμοδοσία και ένα 4,2% δηλώνει «εθελοντής αιμοδότης».

Καθολική είναι η αντίθεση των ερωτώμενων σε οποιαδήποτε πολιτική επιβαρύνει τα ?τομα με Αναπηρία. Πιο συγκεκριμένα:
- Το 93,2% εκτιμά ότι οι πολιτικές κοινωνικής ένταξης για τα ?τομα με Αναπηρία είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ως τέτοιες πρέπει να προωθούνται.
- Το 96,4% των ερωτώμενων συμφωνεί με τη διαπίστωση ότι, για μια οικογένεια με άτομο με αναπηρία, το κόστος διαβίωσης είναι πολύ μεγαλύτερο και περιμένει από την Πολιτεία να καλύψει αυτό το πρόσθετο κόστος.
- Το 92,4% διαφωνεί με τις μειώσεις μισθών και αναπηρικών συντάξεων και το 88,8% διαφωνεί με τη διακοπή του ΕΚΑΣ σε ΑμεΑ κάτω των 65 ετών.

Τέλος, σημαντική είναι η ενδυνάμωση του αναπηρικού κινήματος. Στις έρευνες κοινής γνώμης της τελευταίας τριετίας, οι θεσμοί της Πολιτείας και οι διάφοροι φορείς εκπροσώπησης γνωρίζουν πρωτοφανή κρίση καταγράφοντας ρεκόρ αρνητικών απόψεων ως προς το έργο, την αποτελεσματικότητα και τη χρησιμότητά τους. Η συνολική αυτή τάση δεν επηρεάζει τους φορείς εκπροσώπησης των Ατόμων με Αναπηρία, οι οποίοι λαμβάνουν την υψηλότερη βαθμολογία (7,26 με «άριστα» το 10) για το έργο τους στην προσπάθεια κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία. Ταυτόχρονα, οι θετικές γνώμες για το έργο της Εθνικής Συνομοσπονδίας των Ατόμων με Αναπηρία καταγράφουν ποσοστό 54,3%, ενώ τα ποσοστά θετικών απόψεων για τους φορείς - μέλη της Συνομοσπονδίας ξεπερνούν το 40%.
Η ανάλυση των στοιχείων της έρευνας κατά περιφέρεια δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις και δεν μεταβάλει τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας. Σε κάθε μία από τις 13 περιφέρειες της χώρας αποτυπώνονται με μικρές αποκλίσεις τα πανελλαδικά ποσοστά σε όλα τα ερωτήματα.

Τα στοιχεία της έρευνας

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος: Αντιπροσωπευτικό, άνδρες και γυναίκες, 18 ετών και άνω, βάση της απογραφής του 2011 της ΕΛΣΤΑΤ
Μέγεθος δείγματος/ γεωγραφική κάλυψη: 4.506 άτομα, πανελλαδικά, με αναλογική κατανομή στις 13 περιφέρειες της χώρας
Χρονικό διάστημα συλλογής στοιχείων: 31 Οκτωβρίου έως 21 Νοεμβρίου 2013
Μέθοδος δειγματοληψίας: Πολυσταδιακή δειγματοληψία με χρήση quota ως προς τη γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού, το φύλο και την ηλικία.
Μέθοδος συλλογής στοιχείων: Η συλλογή των στοιχείων έγινε με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων και βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου

Πηγή: ΕΣΑΜΕΑ - ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ