Συντακτική ομάδα ΦΚ

Τσιμπήματα και δήγματα εντόμων

28/6/2007

Οι απρόσκλητοι επισκέπτες των διακοπών μας.

Περνώντας περισσότερο χρόνο κοντά στη φύση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι πιθανό να έρθουμε σε ανεπιθύμητη «επαφή» με έντομα ή ζώα. Ας δούμε τι μέτρα πρέπει να λαμβάνουμε και πώς να αντιμετωπίσουμε τη δυσάρεστη εμπειρία ενός τσιμπήματος ή δήγματος (δαγκώματος).

Τσιμπήματα και δήγματα εντόμων

Κατ’ αρχήν να διευκρινίσουμε ότι τα δήγματα διαφέρουν από τα τσιμπήματα ως προς τον τύπο της αντίδρασης που προκαλούν. Τα δήγματα συνήθως περνούν απαρατήρητα τη στιγμή που συμβαίνουν, ενώ, όταν εμφανιστεί η δράση τους, μπορεί να διαρκέσει για μέρες. Από την άλλη, τα τσιμπήματα γίνονται αμέσως αντιληπτά, αλλά ο πόνος ή η δυσφορία που προκαλούν υποχωρεί σε μερικά λεπτά ή ώρες.

Δήγματα προκαλούν έντομα, όπως κουνούπια, ψύλλοι, σκνίπες, ψείρες, τσιμπούρια, κοριοί κ.ά. Με τον τρόπο αυτό, τα έντομα αποκτούν πρόσβαση στο αίμα του θύματος, ώστε να τραφούν. Το σάλιο τους περιέχει ένζυμα που διευκολύνουν τη ρευστοποίηση του αίματος, αλλά και τοπικό αναισθητικό, για να μη γίνονται αντιληπτά από το θύμα.

Τα τσιμπήματα (κεντρίσματα) προκαλούνται από μέλισσες, σφήκες ή άλλα υμενόπτερα και αποτελούν μέσο άμυνας ή και επίθεσης του εντόμου. Ο πόνος και η τοπική φλεγμονή είναι άμεσα, καθώς το κεντρί διοχετεύει στο δέρμα και τους ιστούς του θύματος ισταμίνη και τοξικά πολυπεπτίδια. Σοβαρότατο όμως κίνδυνο αποτελεί η εμφάνιση αλλεργικού σοκ (αναφυλαξία), κατάσταση ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη ζωή.

Να θυμάστε ότι:

Πρέπει να αφαιρούμε το κεντρί με προσοχή. Η περιοχή να καθαρίζεται και να τοποθετείται ψυχρό επίθεμα (π.χ. πάγος), ώστε να επιβραδύνεται ο ρυθμός απορρόφησης του δηλητηρίου. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κρέμα ή αλοιφή υδροκορτιζόνης ή λοσιόν καλαμίνης και, αν κριθεί αναγκαίο, κάποιο αντιισταμινικό από το στόμα.
Αν εμφανιστούν συμπτώματα αλλεργικού σοκ (ζάλη, πρήξιμο προσώπου και φάρυγγα, δύσπνοια, εμετός), το θύμα χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια. Η αλλεργική κρίση αντιμετωπίζεται με υποδόρια ένεση αδρεναλίνης. ’τομα που γνωρίζουν ότι έχουν αλλεργία στο δηλητήριο εντόμων, θα πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους μια έτοιμη σύριγγα με αδρεναλίνη για άμεση χρήση, αν χρειαστεί.
Στη σπάνια περίπτωση τσιμπήματος μέσα στο στόμα, το θύμα θα πρέπει να βάλει κύβους πάγου και να μεταφερθεί άμεσα σε νοσοκομείο, λόγω πιθανής εμφάνισης λαρυγγικού οιδήματος.

Προληπτικά μέτρα για την αποφυγή εντόμων:

Προσπαθούμε να μην αφήνουμε ακάλυπτα μέρη στο σώμα.
Δε χρησιμοποιούμε έντονα αρώματα.
Δεν αφήνουμε εκτεθειμένα τρόφιμα ή σκουπίδια.
Χρησιμοποιούμε συστηματικά κατάλληλα εντομοαπωθητικά.
Έχουμε διαθέσιμο ένα πρόχειρο φαρμακείο με αλοιφή κορτιζόνης, αντιισταμινικά χάπια και μια σύριγγα αδρεναλίνης (επινεφρίνης).

Τσιμπήματα από μέδουσες (τσούχτρες)

Η επαφή του δέρματος με τα πλοκάμια των μεδουσών προκαλεί έντονο κνησμό και κάψιμο. Σε περίπτωση τσιμπήματος από μέδουσα, καθαρίζουμε και σκουπίζουμε το σημείο και τοποθετούμε πάγο ή ένα κρύο επίθεμα που ανακουφίζει προσωρινά από τον πόνο. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια αλοιφή κορτιζόνης, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κνησμός. Αν δούμε ότι τα συμπτώματα εξακολουθούν να είναι έντονα, αναζητούμε βοήθεια στο κοντινότερο φαρμακείο. Σε σπάνιες περιπτώσεις παρουσιάζονται σοβαρές αντιδράσεις, όπως ναυτία, κράμπες, ζάλη, εξάντληση, οπότε είναι απαραίτητη η μεταφορά σε γιατρό.

Δάγκωμα φιδιού

Τα φίδια, όπως άλλωστε και τα περισσότερα ζώα, επιτίθενται στον άνθρωπο μόνο όταν νιώσουν ότι απειλούνται, π.χ. στην περίπτωση που κάποιος τα πατήσει. Δεν υπάρχει όμως λόγος πανικού, καθώς το μόνο δηλητηριώδες φίδι που ζει στην Ελλάδα είναι η οχιά. Είναι σχετικά εύκολο να ξεχωρίσουμε το δάγκωμα της οχιάς, καθώς αφήνει στο δέρμα του θύματος δύο έντονα αποτυπώματα δοντιού, και προκαλεί άμεσα ισχυρό πόνο και πρήξιμο. Κύριο μέλημα είναι η ταχεία μεταφορά του θύματος στο νοσοκομείο, για να του χορηγηθεί αντιοφικός ορός. Μέχρι όμως να φτάσουμε, φροντίζουμε να ηρεμήσουμε το θύμα, γιατί το άγχος επιταχύνει την κυκλοφορία του αίματος, συνεπώς και του δηλητηρίου στον οργανισμό. Μπορούμε να καθαρίσουμε το σημείο του τσιμπήματος με άφθονο νερό και να το περιδέσουμε. Αν δεν έχουμε προηγούμενη εμπειρία, καλό θα ήταν να μην επιχειρήσουμε να κάνουμε αναρρόφηση του δηλητηρίου με το στόμα.

Όταν βρισκόμαστε σε αγροτικές περιοχές, θα πρέπει πάντα να φοράμε κλειστά παπούτσια και κάλτσες, να μην ανασηκώνουμε πέτρες με γυμνά χέρια, να αποφεύγουμε να πλησιάζουμε τις σχισμές σε βράχους και τα σημεία με ψηλή βλάστηση.