Το αξίωμα του Παράκελσου ότι «η δόση κάνει το δηλητήριο» φαίνεται ότι επιβεβαιώνουν οι μελέτες για τις βιταμίνες και την κατάχρησή τους, όπως υποστηρίζει ο δρ Τιμ Μπάιερς, αντιπρύτανης και καθηγητής Επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. Μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Έρευνας του Καρκίνου (AACR 2015), ο δρ Μπάιερς ανέφερε ότι η υπέρβαση των Συνιστωμένων Ημερήσιων Δόσεων (ΣΗΔ) των βιταμινών και των ιχνοστοιχείων μπορεί να είναι επιζήμια για την υγεία.
«Δεν ξέρουμε σε μοριακό επίπεδο γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν πως όσοι παίρνουν περισσότερα διατροφικά συμπληρώματα απ? όσα χρειάζονται, τείνουν να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εκδηλώσεως καρκίνου», είπε χαρακτηριστικά. Όπως εξήγησε, πριν από δύο δεκαετίες μελέτες έδειξαν πως όσοι τρώνε άφθονα φρούτα και λαχανικά τείνουν να εκδηλώνουν λιγότερους καρκίνους. Έτσι, ο ίδιος και συνάδελφοί του άρχισαν να διερευνούν εάν η λήψη έξτρα ποσοτήτων βιταμινών και ιχνοστοιχείων μπορεί να μειώσει περαιτέρω τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.
«Όταν πρωτοεξετάσαμε τα διατροφικά συμπληρώματα σε ζωικά μοντέλα, τα ευρήματά μας ήταν ελπιδοφόρα», είπε. «Κατορθώσαμε να περάσουμε την έρευνά μας σε ανθρώπινους πληθυσμούς και επί μία δεκαετία μελετούσαμε χιλιάδες εθελοντές, άλλοι εκ των οποίων έπαιρναν διατροφικά συμπληρώματα και άλλοι ανενεργές ουσίες. Ανακαλύψαμε ότι οι έξτρα δόσεις συμπληρωμάτων όχι μόνο δεν ήταν ωφέλιμες για την υγεία, αλλά μερικοί άνθρωποι έπαθαν περισσότερους καρκίνους εξαιτίας ορισμένων βιταμινών».
Σε μία από τις μελέτες, που διερεύνησε τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων βήτα-καροτίνης, όσοι εθελοντές έπαιρναν δόσεις υψηλότερες από τις ΣΗΔ είχαν κατά 20% μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα και καρδιοπάθειας. Αντίστοιχα, η κατάχρηση φυλλικού (ή φολικού) οξέος φάνηκε να αυξάνει τον αριθμό των πολυπόδων στο παχύ έντερο. Αν και οι πολύποδες είναι καλοήθεις όγκοι, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικούς.
«Όλα τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας συνηγορούν ότι οι πολυβιταμίνες ωφελούν την υγεία όταν λαμβάνονται στις σωστές δόσεις, αλλά δεν είναι κατάλληλες ως υποκατάστατα γευμάτων», είπε χαρακτηριστικά ο δρ Μπάιερς και κατέληξε: «Το συμπέρασμά μας ήταν πως οι περιττές δόσεις τους κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό».