Ποια κορτικοστεροειδή πρέπει να αποφεύγονται κατά τη διάρκεια αντιρετροϊκής θεραπείας;

Τα αντιρετροϊκά φάρμακα χορηγούνται με στόχο τον έλεγχο και περιορισμό του ιού HIV σε άτομα που νοσούν από το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS). Σε αυτά συγκαταλέγονται οι αναστολείς πρωτεάσης που συνήθως χορηγούνται σε συνδυασμό με αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης για την επίτευξη μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας. Ωστόσο, η συγχορήγηση αναστολέων πρωτεάσης με άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, όπως ορισμένα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, μπορεί να καταλήξει σε σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως η εκδήλωση ιατρογενούς καταστολής των επινεφριδίων. Ο φαρμακοποιός οφείλει να είναι ενήμερος για αυτές τις αλληλεπιδράσεις και γνωρίζοντας παράλληλα το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, να είναι σε θέση να τον καθοδηγήσει σωστά σχετικά με τη λήψη των φαρμάκων. Αυτό μπορεί να το επιτύχει μέσω της f-anazitisi και της ενότητας «Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων».

Case study: Ritonavir & Fluticasone

Η φλουτικαζόνη είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο εισπνεόμενο κορτικοστεροειδές, το οποίο μεταβολίζεται από το CYP3Α4. Σύμφωνα με μελέτες, η ριτοναβίρη, που είναι ένας ισχυρός αναστολέας του CYP3A4, μπορεί να αναστείλει την αποικοδόμηση της φλουτικαζόνης άρα να αυξήσει και τη συσσώρευσή της, οδηγώντας σε σοβαρή αλληλεπίδραση. Στην καρτέλα Ritonavir vs Fluticasone, περιέχονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες και προσφέρεται η κατάλληλη συμβουλή ως εξής:

• Πιθανή αναστολή του μεταβολισμού των κορτικοστεροειδών στο επίπεδο του CYP 3A4 από τους αναστολείς της πρωτεάσης.

• Πιθανή ενίσχυση της συγκέντρωσης του κορτικοστεροειδούς στο πλάσμα, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση της βιοδιαθεσιμότητας του, καθώς και σε ενίσχυση της φαρμακολογικής και τοξικής του δράσης.

• Iατρογενές σύνδρομο Cushing με δευτεροβάθμια επινεφριδιακή ανεπάρκεια, κατακράτηση νατρίου και ύδατος, υποκαλιαιμία, υπέρταση, οστεοπόρωση, πεπτικό έλκος, ψυχωσικές εκδηλώσεις, αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, γλαύκωμα, καταρράκτης, ευαισθησία στις λοιμώξεις, καλοήθης ενδοκρανιακή υπέρταση, απορρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη, αναστολή της φλοιοεπινεφριδικής λειτουργίας και συγκάλυψη οξείας χειρουργικής κοιλίας.

• Για τον φαρμακοποιό: Ενημερώστε τον ασθενή για την αλληλεπίδραση αυτή. Εάν ο συνδυασμός προέρχεται από δύο συνταγές, βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής έχει ενημερώσει και τους δύο γιατρούς για το σύνολο των φαρμάκων που λαμβάνει. Εάν προέρχεται από μία συνταγή, ενημερώστε το γιατρό για την αλληλεπίδραση. Εάν η αποφυγή του συνδυασμού δεν είναι εφικτή κατά την άποψη του γιατρού, παραπέμψτε τον ασθενή στον γιατρό του για την κατάλληλη αναπροσαρμογή του δοσολογικού σχήματος του κορτικοστεροειδούς.
• Για τον ιατρό: Εάν δεν μπορεί να αποφευχθεί η συγχορήγηση αυτών των φαρμάκων, απαιτείται στενή παρακολούθηση του ασθενή για εμφάνιση συμπτωμάτων επινεφριδίου ανεπάρκειας. Σε περίπτωση που είναι απαραίτητη η χορήγηση κάποιου εισπνεόμενου ή ενδορρινικού στεροειδούς, χορηγήστε την ελάχιστη αποτελεσματική δόση και ένα φάρμακο χαμηλότερης βιοδιαθεσιμότητας (π.χ. βεκλομεθαζόνη, βουδεσονίδη).