Περί συντεχνίας ο λόγος...

Αφορμή για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου αποτέλεσε η καλόπιστη κριτική που δέχτηκα το προηγούμενο χρονικό διάστημα από συναδέλφους φαρμακοποιούς σχετικά με άρθρο μου που δημοσιεύτηκε στο «Φαρμακευτικό Κόσμο» (τεύχος 131) υπό τον τίτλο «Τι να κάνουμε… Τα φλέγοντα ζητήματα της συντεχνίας μας».

Πολλοί συνάδελφοι θεώρησαν ατόπημα τη χρήση του όρου συντεχνία, καθώς δείχνει να αποδεχόμαστε ως χαρακτηριστικό μας έναν προσδιορισμό που φαινομενικά φέρει βαρύ αρνητικό φορτίο και εκστομίζεται εναντίον μας με τη μορφή κατηγορίας-καταγγελίας.

Πράγματι, είναι αμέτρητες οι περιπτώσεις κονδυλοφόρων και μη του μνημονίου που ξημεροβραδιάζονται γράφοντας για τη συντεχνία των φαρμακοποιών, την οποία και καθιστούν υπεύθυνη (λόγω του συντεχνιακού της χαρακτήρα) για όλα τα κακά του κόσμου, από την τιμή του φαρμάκου μέχρι... τη σταύρωση του Ιησού και την εξαφάνιση των Σουμερίων!

Όσο ορθές είναι αυτές οι κατηγορίες, άλλο τόσο ορθή είναι η χρήση της λέξης «συντεχνία» ως αρνητικού προσδιορισμού. Εννοιολογικά, η συντεχνία ανήκει στην ομάδα των λέξεων που περιλαμβάνει την Αμφικτυονία, τη Συμπολιτεία, την Αδελφότητα και το Συνεταιρισμό. Αποτελεί μορφή ένωσης προσώπων όπως αυτή εκφράστηκε στους μεσαιωνικούς χρόνους, τόσο στην δυτική Ευρώπη (οδηγώντας στην κατάργηση των φεουδαρχικών σχέσεων και στην ανάδυση της αστικής τάξης και των αστικών ενώσεων), όσο και στον χώρο που διαβιούσε ο ελληνισμός. Οι Συντεχνίες αποτέλεσαν την σημαντικότερη μορφή σωματειακής οργάνωσης των Ελλήνων κατά την διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν «προϊόν» του κοινοτικού πνεύματος των Ελλήνων και βασικοί φορείς προόδου και κοινωνικής αλληλεγγύης στις ελληνικές κοινότητες, για πάρα πολλούς αιώνες.

Η χρήση του όρου Συντεχνία με αρνητικό πρόσημο δεν γίνεται τυχαία. Είναι μια ακόμη προσπάθεια όσων ακολουθούν το ρεύμα του ιστορικού αναθεωρητισμού 1 να κηλιδώσουν τα επιτεύγματα του λαού μας και ταυτόχρονα να ακυρώσουν κάθε έννοια συλλογικότητας. Γιατί οι ενώσεις προσώπων, όπως οι συντεχνίες, αποτελούν εμπόδιο και αναχρονιστικό στοιχείο σε έναν κόσμο τον οποίο φαντασιώνονται, με άτομα μεμονωμένα και αδύναμα, έτοιμα να… καταναλώσουν.

Όμως η χρήση του όρου συντεχνία δεν γίνεται τυχαία ούτε από πλευράς μου. Γίνεται με πλήρη γνώση του στρεβλού τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιείται η λέξη αυτή στις μέρες μας, του πραγματικού θετικού ιστορικού φορτίου της, αλλά και της ιστορικής αμνησίας που μας χαρακτηρίζει ως λαό.

Η λέξη συντεχνία θα πρέπει να μας τιμά, καθώς μας συνδέει άμεσα με μια από τις προοδευτικότερες στιγμές του ελληνισμού. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει να πληρείται μία και μοναδική προϋπόθεση, θα πρέπει να μην ταυτιζόμαστε μόνο με την λέξη, αλλά και με το ουσιαστικό της περιεχόμενο, που δεν είναι άλλο από την προώθηση των ιδιαίτερων συλλογικών συμφερόντων, πάντα σε αρμονία με το συμφέρον του συνόλου της κοινωνίας. Η ισορροπία αυτή είναι δύσκολη, γι? αυτό δεν πρέπει να αφαιρούμαστε ούτε στιγμή, καθώς εύκολα μπορούμε να «πέσουμε» στα επίπεδα της ιδιοτέλειας, ξεχνώντας πως είμαστε… συντεχνία.