Oρμονική θεραπεία

Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική περίοδος στη ζωή της γυναίκας και έχει σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Η μέση ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης παραμένει σταθερή και τοποθετείται στα 51 χρόνια της ζωής σε αντίθεση με το μέσο όρο της ζωής μιας γυναίκας ο οποίος φτάνει τα 84 χρόνια. Η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των σημερινών γυναικών έχει σαν αποτέλεσμα οι γυναίκες να περνούν περίπου 30 έτη της ζωής τους σε εμμηνόπαυση, γεγονός που καταδεικνύει την αναγκαιότητα για κατανόηση των συμπτωμάτων, μελέτη των κινδύνων και θεραπευτική παρέμβαση.
Η εμμηνόπαυση αποτελεί μια κλινική οντότητα με συχνά έντονη συμπτωματολογία και επιπτώσεις στην υγεία και κατ’ επέκταση στην καθημερινότητα της ασθενούς τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες.

Προεξάρχοντα συμπτώματα είναι οι εξάψεις και οι εφιδρώσεις. Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν δυσκολία στην έλευση και κακή ποιότητα του ύπνου. Χαρακτηριστική είναι και η αλλαγή των συναισθημάτων, με την επικράτηση νευρικότητας και ευερεθιστότητας και καταθλιπτικού συναισθήματος. Η αδυναμία συγκέντρωσης και η έλλειψη ενεργητικότητας σε συνδυασμό με εύκολη κόπωση είναι συμπτώματα που εμφανίζονται νωρίς στην πορεία της εμμηνόπαυσης. Σημαντική επίπτωση υπάρχει και στη σεξουαλικότητα της γυναίκας, η οποία παραπονιέται για μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, ξηρότητα του κόλπου και δυσπαρευνία. Τα παραπάνω συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους με την έναρξη της εμμηνόπαυσης ή προϋπάρχουν από την κλιμακτηριακή περίοδο και συνήθως αρκετά από αυτά υφίονται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, διαφορετικό για κάθε γυναίκα.

Όχι τόσο άμεσες αλλά καθοριστικές για την ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης της γυναίκας είναι και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης. Σε αυτές περιλαμβάνονται η οστεοπόρωση, της οποίας η εμφάνιση συσχετίζεται άμεσα με την είσοδο της γυναίκας στην εμμηνοπαυσιακή περίοδο, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η νόσος Alzheimer.

Δεδομένων των ανωτέρω επιπτώσεων γίνεται σαφής η ανάγκη για χορήγηση ορμονικής θεραπείας. Ως ορμονική θεραπεία δίδεται συνδυασμός οιστρογόνων-προγεστερόνης σε γυναίκες με ακέραιη μήτρα και θεραπεία μόνο με οιστρογόνα σε γυναίκες με υστερεκτομία. Η θεραπεία μπορεί να είναιαπό του στόματος, διαδερμικά, μέσω διαδερμικού gel, με διαρρινικό σπρέι, κολπική κρέμα ή κολπικά υπόθετα και μέσω υποδόριων εμφυτευμάτων.

Στην Ελλάδα, λόγω του θερμού κλίματος και της έντονης εφίδρωσης, πρώτη επιλογή θεωρούνται τα από του στόματος σκευάσματα.

Ο καθορισμός της δόσης του οιστρογόνου εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας, τα χρόνια της εμμηνόπαυσης και την ένταση των συμπτωμάτων. Σαν πρώτη επιλογή σε νέες εμμηνοπαυσιακές γυναίκες θεωρείται η χορήγηση χαμηλής δόσης οιστρογόνων, που καλύπτουν πλήρως τα συμπτώματα και έχουν μειωμένο κίνδυνο για ανεπιθύμητες ενέργειες.
Για τη χορήγηση ορμονικής θεραπείας πρέπει να εξετάζονται οι ενδείξεις και η ασφάλεια για κάθε γυναίκα ξεχωριστά. Γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας οφείλουν να λαμβάνουν πολύ χαμηλές δόσεις οιστρογόνων, ενώ γυναίκες στην κλιμακτήριο μπορούν να λαμβάνουν κυκλικά σκευάσματα. Σε γυναίκες που το πρώτο ή ίσως και το μοναδικό σύμπτωμα είναι η ουρογεννητική ατροφία ικανοποιητικά αποτελέσματα έχει η τοπική θεραπεία με οιστρογόνα. Γυναίκες με αρτηριακή υπέρταση προτιμάται να λαμβάνουν προγεσταγόνο.

Βιβλιογραφία:
International Menopause Society, Consensus on HT, Feb 2007 Shah NR, Exp Opin Pharmacotherapy 2006 Jeanes H. Expert Opin Pharmacother 2007 North American Menopause Society Position Statement on HT, Menopause 2007; 14:1-15 White WB, Climacteric 2007 Osmanagaoglu MA, Climacteric 2006 Scarabin PY, Lancet 2003Koundi K et al, Gynecol Endocrinol 2006
Rowan JP, Clin Ther 2006 Mallaredy M, Hanes V, White WB, Drospirenone, a new progestogen, for postmenopausal women with hypertension. Drugs Aging. 2007; 24(6):453-66.