Όθων Ηλιόπουλος: "Δεν έχουμε καμιά ένδειξη ότι ο ιός είναι εποχικός"

Πολλά ήταν τα ερωτήματα των ακροατών κατά τη διαδικτυακή συζήτηση (https://communitytalks.gr/health-daily/) του καθηγητή Όθωνα Ηλιόπουλου με την αρχισυντάκτρια του Health Daily Νέλλη Καψή, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά που εστάλησαν να μείνουν αναπάντητα.

Ο καθηγητής δήλωσε ότι θα απαντήσει γραπτώς σε όλα τα ερωτήματα και το Health Daily ανέλαβε να δημοσιεύσει τις απαντήσεις αυτές, ενώ ευχαριστεί τον κ. Ηλιόπουλο για το χρόνο του, δεδομένου του μεγάλου φόρτου εργασίας του λόγω Covid-19 στο Νοσοκομείο της Βοστώνης.

Θεωρώ απαραίτητο το συνδυασμό και των δυο τεστ, δηλαδή της δοκιμασίας ελέγχου που εντοπίζει τον ιό στο αναπνευστικό μας σύστημα και εκείνης που ανιχνεύει τα αντισώματα. Όποιος δεν έχει αντισώματα, μπορεί να είναι ή να μην είναι φορέας του ιού. Οι φορείς του ιού (γιατροί, νοσηλευτές και γενικότερο προσωπικό ιατρείων και χειρουργείων) θα πρέπει βέβαια να βρίσκονται σε καραντίνα μέχρι αρνητικοποίησης της δοκιμασίας ανίχνευσης του ιού.

To rapid test σημαίνει γρήγορο τεστ και αναφέρεται είτε στην ανίχνευση της παρουσίας του ιού στον οροφάρυγγα (παίρνοντας επίχρισμα) τη στιγμή της δοκιμασίας ή στα αντισώματα. Το τεστ αντισωμάτων είναι συγκεκριμένο τεστ. Κάθε χώρα έχει τη δική της εγκριτική αρχή. Μπορεί να εγκρίνει το δικό της τεστ ή να εισάγει ένα εμπορικό τεστ επιλογής της από άλλη χώρα και να αιτηθεί την επικύρωσή του από τον οργανισμό που επιβλέπει το τεστ. Σίγουρα πρέπει να είναι αξιολογημένα και επικυρωμένα τα τεστ αντισωμάτων για να εμπιστευθεί κανείς τα αποτελέσματα. 

Δεν κατανοούμε πλήρως τη σιωπηλή υποξία. Η λοίμωξη με COVID δεν είναι η μόνη ασθένεια που την έχουμε παρατηρήσει. Είναι όντως επικίνδυνη, αν είναι αληθινή, και λέω «αν» είναι αληθινή, διότι υπενθυμίζω ότι το οξύμετρο δεν μετράει αέρια αίματος αλλά «διαβάζει» το οξυγόνο όπως περνάει μέσα από τα αγγεία. Υπάρχουν συχνά «ψευδοϋποξίες», που δεν οφείλονται σε πραγματική πτώση του οξυγόνου, αλλά σε άλλα αίτια που αλλοιώνουν την ακριβή ανάγνωση οξυγόνου (από τοπική σύσπαση αγγείων μέχρι και βαμμένα νύχια!). Οι άρρωστοι δεν πρέπει να βασίζουν τις αποφάσεις τους να ζητήσουν ιατρική βοήθεια ή όχι στη δική τους ανάγνωση του οξύμετρου, αλλά να επικοινωνούν συνεχώς με ένα γιατρό που ξέρει την πορεία τους ή να ζητήσουν βοήθεια στο νοσοκομείο, αν νοιώσουν δύσπνοια ή άλλου τύπου αδιαθεσία.

Μάλλον η ίδια. Δύο τρόποι υπάρχουν για να αντιμετωπίσουμε επιδημιολογικά τον ιό. Ο ένας είναι να περιμένουμε το εμβόλιο. Ο δεύτερος είναι να αφήσουμε επιλεκτικά τον πληθυσμό να εκτεθεί (προφυλάσσοντας τα ευπαθή άτομα), έτσι ώστε η μεταδοτικότητα να πέσει πολύ χαμηλά λόγω δημιουργίας ανοσίας. Πληθυσμιακή ανοσία είναι η κατάσταση όπου ένα ποσοστό πληθυσμού κυμαινόμενο μεταξύ 35-50% έχει αποκτήσει προφυλακτικά αντισώματα. Με άλλα λόγια ο ιός δεν θα «εξατμιστεί». Ή θα φτάσουμε στο εμβόλιο ή ο πληθυσμός θα εκτεθεί επιλεκτικά μέχρι να επιτευχθεί ανοσία.

Η πρόκληση γενικά για τα υγειονομικά συστήματα στα περισσότερα (αλλά όχι σε όλα τα κράτη) υπήρξε διττή. Αποδείχθηκαν απροετοίμαστα στον προληπτικό έλεγχο και τη θεραπευτική τους ευελιξία. Δεν φτάνει να κάνουμε crash tests στο τραπεζικό σύστημα. Θα πρέπει να κάνουμε και τέτοια τεστ στα συστήματα υγείας. Θα πρέπει να έχουμε λεπτομερή σχέδια πολιτικής προστασίας για περιπτώσεις πανδημίας ή άλλων φυσικών καταστροφών, όχι στα χαρτιά αλλά ρεαλιστικά. Επίσης πρέπει να κάνουμε ασκήσεις ετοιμότητας στο προσωπικό που εργάζεται εντός του υγειονομικού συστήματος.

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι απαράδεκτο κατά τη γνώμη μου. Αντιμετωπίζεται με ενημέρωση και εκπαίδευση. Η θρασύτητα των αντιεμβολιαστών βασίζεται στο ότι ο υπόλοιπος πληθυσμός εμβολιάζεται και άρα τους περιφρουρεί από τη μετάδοση, έτσι ώστε να έχουν την ασφάλεια να μπουρδολογούν. Τα εμβόλια είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα υγειονομικής παρέμβασης, που έχουν σώσει δισεκατομμύρια ανθρώπινες ζωές.

Νομίζω ότι, γενικά μιλώντας, ένας τουρίστας με θετικό τεστ αντισωμάτων σημαίνει ότι έχει περάσει τη νόσο, έχει ανοσία και έχει ελάχιστη έως καμιά πιθανότητα να τη μεταδώσει. Είναι ένα ασφαλές κριτήριο για να αφήσουμε τους πολίτες με αντισώματα να κυκλοφορήσουν.

Δεν έχουμε καμιά ένδειξη ότι ο ιός είναι εποχικός. Σε αντίθεση με τον ιό της γρίπης, που εξαφανίζεται στα θερμά κλίματα, ο κορονοϊός διαδόθηκε ευρέως στην Αυστραλία και στην Υποσαχάρια Αφρική με την ίδια ταχύτητα.

Όπως εξηγήσαμε παραπάνω, ο ιός δεν είναι εποχικός, άρα δεν έχουμε καμιά ένδειξη ότι ο ιός είναι ασθενέστερος το καλοκαίρι και κανέναν λόγο να θεωρούμε ότι όποιος νοσήσει το καλοκαίρι, θα νοσήσει ελαφρά. Θεωρώ, όπως εξήγησα στη συζήτηση, ότι οι άνθρωποι με αντισώματα είναι ασφαλείς να κυκλοφορήσουν και εκεί θα έπρεπε να βασιστεί και η επιλεκτική παρέμβαση κατά τη διάρκεια της αποκλιμάκωσης των μέτρων.