Γρηγόρης Καρέλος, Πρόεδρος ΕΦΕΧ, Γενικός Διευθυντής ΝΑ Ευρώπης, Kenvue*
Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ) ιδρύθηκε το 1982 με βασικό όραμα να καθιερώσει και να προωθήσει την κατηγορία των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. στην Ελλάδα. Με τα χρόνια, έχει εξελιχθεί και αναπτυχθεί ώστε να περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες Αυτοφροντίδας (Selfcare) και η βασική του αποστολή παραμένει ακλόνητη: να ενδυναμώσει τους ανθρώπους να φροντίζουν καθημερινά τόσο τη δική τους υγεία όσο και των αγαπημένων τους για μια καλύτερη ζωή. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο πρόεδρος του ΕΦΕΧ, Γρηγόρης Καρέλος, αναλύει τους στόχους και τα οράματα του Συνδέσμου, αποκαλύπτοντας παράλληλα πως η βασική προτεραιότητά του είναι η επέκταση της λίστας των φαρμάκων που διατίθενται χωρίς συνταγή από τα φαρμακεία, καθώς αυτή η απόφαση θα προσφέρει τεράστια οφέλη στην ελληνική κοινωνία, συνεισφέροντας έως και 567 εκατ. ευρώ σε εξοικονομήσεις.
Κ. Καρέλο, μπορείτε αρχικά να μας πείτε ποιος είναι ο Σύνδεσμος ΕΦΕΧ; Πότε ιδρύθηκε και τι ακριβώς εκπροσωπεί σήμερα;
Ο Σύνδεσμος ΕΦΕΧ ιδρύθηκε το 1982 με ένα όραμα να καθιερώσει και να προωθήσει την κατηγορία των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ (Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα) στην Ελλάδα. Η λεγόμενη Αυτοφροντίδα αφορά τη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων για τη διατήρηση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας. Περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναλαμβάνουν οι άνθρωποι για να βελτιώσουν την υγεία τους, να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν ήπιες ασθένειες, με ή χωρίς την υποστήριξη ενός επαγγελματία υγείας. Υπό την ομπρέλα της Αυτοφροντίδας, ο Σύνδεσμός μας υποστηρίζει θεσμικά ένα ευρύ φάσμα κατηγοριών προϊόντων, όπως τα ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ., τα συμπληρώματα διατροφής και τα ιατροτεχνολογικά μηχανήματα. Αυτά τα προϊόντα παίζουν κρίσιμο ρόλο στο να βοηθούν τους ανθρώπους να διαχειρίζονται την υγεία τους υπεύθυνα και αποτελεσματικά, προωθώντας τη συνολική ευεξία και μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Μέσα από τις προσπάθειές μας, στοχεύουμε να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα και ένα οικοσύστημα όπου οι Αρχές, οι επαγγελματίες υγείας, οι εταιρείες και οι πολίτες θα συνεργάζονται για να δημιουργήσουν τις συνθήκες για ασφαλή και αποτελεσματική Αυτοφροντίδα για την ελληνική κοινωνία.
Με ποιον τρόπο η Αυτοφροντίδα συνεισφέρει στο σύστημα υγείας και στην ελληνική οικονομία;
Υπάρχει πλήθος οικονομικών μελετών στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, οι οποίες στοιχειοθετούν και αναδεικνύουν τη θετική συνεισφορά της Αυτοφροντίδας. Ας ξεκινήσουμε από την Ευρώπη. Πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Αυτοφροντίδας AESGP1 έδειξε ότι για κάθε €1 που δαπανάται στην Αυτοφροντίδα, σώζονται έως και €6,7 από την οικονομία. Οι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτήν την αξία είναι τα χρήματα και ο χρόνος που εξοικονομούνται, εφαρμόζοντας πρακτικές Αυτοφροντίδας, καθώς απευθυνόμενοι οι πολίτες στον φαρμακοποιό για την αντιμετώπιση ήπιων παθήσεων, εξοικονομούνται τόσο χρήματα όσο και πολύτιμος χρόνος, σε σχέση με την επίσκεψη σε μια δομή υγείας ή σε έναν ιατρό. Το όφελος αυτό (σε κόστος και χρόνο) αφορά τόσο τις δομές υγείας όσο και τον ίδιο τον πολίτη και για τον τελευταίο φτάνει έως x5 φόρες μικρότερη επιβάρυνση.
Συμβάλλει επίσης σημαντικά στην αύξηση της αποδοτικότητας των συστημάτων υγείας και στην ενίσχυση της παραγωγικότητας. Με τη μείωση των επισκέψεων στα ιατρεία για την αντιμετώπιση ήπιων παθήσεων, η Αυτοφροντίδα επιτρέπει στους ιατρούς να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο σε πιο σοβαρά ιατρικά περιστατικά. Χωρίς τέτοιες πρακτικές, η Ευρώπη θα χρειαζόταν επιπλέον 120.000 γενικούς ιατρούς ή κάθε υφιστάμενος ιατρός θα έπρεπε να εργάζεται επιπλέον 2,4 ώρες καθημερινά. Εδώ στην Ελλάδα καθημερινά ένα εκατομμύριο Έλληνες χρησιμοποιούν προϊόντα Selfcare. Μισό εκατομμύριο συμπολίτες μας επισκέπτονται το φαρμακείο της γειτονιάς κάθε μέρα,2 αναζητώντας συμβουλές και λύσεις σε θέματα ήπιων παθήσεων και μόνο τα τελευταία τρία χρόνια έχουν έρθει στην ελληνική αγορά 1255 νέα προϊόντα, δίνοντας στην Αυτοφροντίδα τον μεγαλύτερο ρυθμό καινοτομίας από όλες τις κατηγορίες που σχετίζονται με την υγεία.
Ποιες είναι η βασικές προτεραιότητες του ΕΦΕΧ για το 2024;
Η κύρια προτεραιότητά μας είναι η επέκταση της λίστας των φαρμάκων που διατίθενται χωρίς συνταγή. Μελέτη που πραγματοποιήσαμε ως ΕΦΕΧ το 2020 μαζί με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ)3 αποκάλυψε ότι η επέκταση αυτής της λίστας (σε περισσότερες από 50 δραστικές ουσίες, με μακρά ιστορία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας στην ελληνική και ευρωπαϊκή πρακτική) θα μπορούσε να προσφέρει τεράστια οφέλη στην ελληνική κοινωνία, συνεισφέροντας έως και 567 εκατ. ευρώ σε εξοικονομήσεις. Αυτό το σημαντικό ποσό περιλαμβάνει 232 εκατ. ευρώ για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, 241 εκατ. ευρώ σε άμεσες εξοικονομήσεις για τους πολίτες της Ελλάδας και επιπλέον 92 εκατ. ευρώ από την αποφυγή απωλειών παραγωγικότητας. Αυτή η επέκταση στοχεύει όχι μόνο στη διευκόλυνση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη αλλά και στην ενδυνάμωση των Ελλήνων πολιτών να αποκτήσουν αυτονομία σε θέματα υγείας, πάντα αναφορικά με ήπιες παθήσεις.
Μια άλλη συναρπαστική πρωτοβουλία για το 2024 είναι η έναρξη του ΕΦΕΧ Self-Care Academy, ένα πρόγραμμα συνεχούς κατάρτισης που έχει σχεδιαστεί ειδικά για φαρμακοποιούς και προβάλλεται μέσω της πλατφόρμας του ΙΔΕΕΑΦ. Αυτή η πρωτοβουλία έχει σκοπό να εξοπλίσει και να ενισχύσει τους φαρμακοποιούς με τις γνώσεις και τα εργαλεία που χρειάζονται για να καθοδηγήσουν ακόμα πιο αποτελεσματικά τους Έλληνες πολίτες στις πρακτικές Αυτοφροντίδας. Ενισχύοντας την εξειδίκευση των φαρμακοποιών, συμβάλλουμε άμεσα στον αλφαβητισμό της υγείας των πολιτών. Επιπλέον, ο Σύνδεσμος EΦΕΧ έχει ενεργή συμμετοχή τόσο στην Ε.Ε. όσο και στην Ελλάδα σχετικά με κρίσιμα νομικά και θεσμικά ζητήματα, όπως η αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας.
Η συμμετοχή μας στοχεύει στη διαμόρφωση πολιτικών που διασφαλίζουν ότι το νομοθετικό περιβάλλον προωθεί την ανάπτυξη της υπεύθυνης Αυτοφροντίδας και βελτιώνει την προσβασιμότητα και την αποτελεσματικότητα. Προετοιμάζουμε το έδαφος για ένα υγιέστερο αύριο, προωθώντας πρωτοβουλίες που όχι μόνο υπόσχονται αλλά προσφέρουν ουσιαστικές και σημαντικές βελτιώσεις στην υγειονομική περίθαλψη και στην κοινωνική ευημερία. Τέλος, με στόχο τη συνεχή ενημέρωση και την ενδυνάμωση των πολιτών για την Αυτοφροντίδα, πραγματοποιούμε την εκστρατεία ενημέρωσης «Με Φροντίζω Καλά», η οποία έχει λάβει και την αρωγή και υποστήριξη του υπουργείου Υγείας. Για τρίτη συνεχή χρονιά ενημερώνουμε τον Έλληνα πολίτη σχετικά με την πρόληψη και τη θεραπεία ήπιων εποχιακών παθήσεων. Υπάρχει αφιερωμένο site με σχετικά άρθρα αλλά και ενεργοποίηση μέσω των social media –και ειδικότερα μέσω του Facebook, Instagram και YouTube– με videos που παροτρύνουν τους πολίτες να φροντίσουν καλύτερα την υγεία τους. Οι πολίτες έχουν δείξει ενδιαφέρον για αυτήν την εκστρατεία, καθώς έχουμε σχεδόν 20 εκατ. impressions.
Πόσο στενή είναι ή θα έπρεπε να είναι η σχέση του ΕΦΕΧ με τους επαγγελματίες υγείας και ιδιαίτερα με τους φαρμακοποιούς;
Η συνεργασία μεταξύ του ΕΦΕΧ και των επαγγελματιών υγείας, ιδιαίτερα των φαρμακοποιών, δεν είναι μόνο επωφελής αλλά και ουσιαστική για την προώθηση της Αυτοφροντίδας και της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα. Οι φαρμακοποιοί βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της παροχής υγειονομικής φροντίδας, αποτελώντας κρίσιμους συνεισφέροντες και συμβούλους για θέματα υγείας. Έχουν τη σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες, καθώς και την επιστημονική γνώση και ειδίκευση για να λειτουργούν ως το πρώτο και το κατεξοχήν σημείο επαφής για συμβουλές διαχείρισης και πρόληψης της υγείας μας.
Η εισαγωγή πρωτοβουλιών όπως το Self-Care Academy υπογραμμίζει τη δέσμευσή μας να ενισχύσουμε τις γνώσεις και τις δεξιότητες των φαρμακοποιών, διασφαλίζοντας ότι είναι καλά εξοπλισμένοι για να καθοδηγούν και να εκπαιδεύουν το κοινό σχετικά με τις πρακτικές Αυτοφροντίδας. Είναι δύσκολο να φανταστούμε αυτό το τοπίο χωρίς την ενεργή συμμετοχή των φαρμακοποιών, οι οποίοι γνωρίζουν εκ του σύνεγγυς τις υγειονομικές ανάγκες των κοινοτήτων τους. Ως εκ τούτου, δρούμε και στοχεύουμε ενεργά για μια στενή, συνεργατική σχέση μαζί τους. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζουμε ότι η Αυτοφροντίδα γίνεται ένα βασικό στοιχείο της διαχείρισης υγείας, καθιστώντας την υγειονομική περίθαλψη πιο προσβάσιμη, αποδοτική και αποτελεσματική για όλους τους Έλληνες πολίτες. Η συνεργασία μας στοχεύει να ενδυναμώσει τους φαρμακοποιούς ως το Νο.1 σύμβουλο υγείας για την Αυτοφροντίδα, καθιστώντας την περαιτέρω ως ένα πολύ σημαντικό πυλώνα στο εθνικό σύστημα υγείας.
Πηγές:
*πρώην Johnson & Johnson Consumer Health
1 May & Bauer, Self-Care in Europe: Economic and Social Impact on Individuals and Society, 2021
2 IQVIA, MAT Q1 2024, Units
3 Κυριόπουλος Ι., Αθανασάκης Κ. «Τα δυνητικά κοινωνικό και οικονομικά οφέλη από τον εμπλουτισμό του καταλόγου ΜΗΣΥΦΑ κατά το Ευρωπαϊκό πρότυπο στην Ελλάδα», ΕΣΔΥ, 2020
Από το περιοδικό Φαρμακευτικός Κόσμος #200