Γήρανση: μια νόσος - «μη νόσος»

Ξεκινάµε να γερνάµε από τα τριάντα πέντε µας λένε οι ειδικοί. Σας ακούγεται υπερβολικό; Κι όµως, οι κυτταρικοί κύκλοι ανανέωσης ολοκληρώνονται ανά 40 ηµέρες (στην ηλικία των είκοσι ανανεώνονται ανά 14 - 20 ηµέρες), ενώ και οι ρυτίδες µετά τα σαράντα µετατρέπονται από ρυτίδες έκφρασης σε «στατικές», µόνιµες δηλαδή ρυτίδες που µένουν σαν «λεπτές γραµµές», ακόµα και όταν το πρόσωπο δε συσπάται και βρίσκεται σε κατάσταση ηρεµίας.

Η γήρανση του δέρµατος οφείλεται:

• στην αδυναµία των ινοβλαστών να παράγουν επαρκή ποσότητα και ποιότητα κολλαγόνου και ελαστίνης. Αυτές είναι οι δύο βασικές πρωτεΐνες που τροφοδοτούν τους ιστούς του δέρµατος

• στην ελάττωση του ρυθµού αναπαραγωγής των κυττάρων του δέρµατος.

Για να καθυστερήσουµε λοιπόν τη γήρανση, πρωταρχικό µέληµα είναι να φροντίζουµε σχολαστικά το δέρµα από νεαρή ηλικία, έτσι ώστε να ενισχύεται η παραγωγική διαδικασία των κυττάρων του δέρµατος, αλλά και να αποφεύγουµε συστηµατικά ό,τι αυξάνει την οξείδωση των κυττάρων, όπως είναι το κάπνισµα, η κακή διατροφή, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, αλλά και η έλλειψη άσκησης. Η καλή ενυδάτωση του δέρµατος, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, αποτελεί έναν επίσης βασικό παράγοντα του οποίου τη σηµασία πολλές φορές υποτιµούµε.

Όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητα για την αντιµετώπιση της ενδογενούς γήρανσης, δηλαδή της φυσιολογικής γήρανσης. Τι γίνεται όµως µε τη φωτογήρανση που προκαλείται από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία; Η απάντηση εδώ είναι απλή και η λύση στην οποία αναφέρεται πλήρως αποτελεσµατική: αντηλιακή προστασία µε ασφαλή προϊόντα που διαθέτουν υψηλό δείκτη προστασίας. Προϊόντα δηλαδή που παρέχονται στο φαρµακείο για κάθε τύπο δέρµατος, αλλά και για τις ανάγκες κάθε ηλικίας.

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα ζήτηµα που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς κατά τον 21ο αιώνα η φωτογήρανση αντιµετωπίζεται πραγµατικά ως νόσος, εφόσον µάλιστα ενοχοποιείται για την εµφάνιση καρκίνου του δέρµατος.

Υπάρχει καταναλωτικό κοινό υπό την παρούσα οικονοµική κρίση;

Οι Έλληνες αποδεικνύονται φανατικοί της διατήρησης της νεότητας. Ενώ οι τζίροι γενικά στον τοµέα των καλλυντικών µειώνονται λόγω της οικονοµικής κρίσης κατά 5-7%, τα προϊόντα µε αντιγηραντική δράση διατηρούν σταθερές τις πωλήσεις τους. Μάλιστα οι εξελίξεις στην ελληνική αγορά ακολουθούν απόλυτα την παγκόσµια τάση, η οποία θέλει τους άνδρες και τις γυναίκες άνω των πενήντα να νιώθουν αλλά και να θέλουν να φαίνονται πολύ νεώτεροι.

Όπως επισηµαίνουν οι παράγοντες της σχετικής αγοράς, τα προϊόντα αντιγήρανσης ακολουθούν ανοδική πορεία ως προς τις πωλήσεις, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 40% τα τελευταία οκτώ χρόνια. Σύµφωνα µε πρόσφατα δηµοσιεύµατα στον Τύπο, µόνο στις ΗΠΑ οι θεραπείες κατά των ρυτίδων µε botox και υαλουρονικό οξύ έχουν αυξηθεί κατά 700% τα τελευταία 10 χρόνια. Παράλληλα, όπως δείχνουν σχετικές έρευνες στην Ευρώπη, το 67% των γυναικών άνω των 50 ετών δηλώνουν ότι επιδιώκουν να παραµένουν ελκυστικές και σε πλήρη φόρµα. Όπως όλα δείχνουν λοιπόν, οι έρευνες προς την κατεύθυνση της δηµιουργίας προϊόντων αντιγήρανσης νέας τεχνολογίας κλιµακώνονται συνεχώς, καθώς τόσο ο τρόπος ζωής όσο και οι απαιτήσεις των σύγχρονων µεσηλίκων επιβάλλουν µια υγιή και νεανική εικόνα, παράλληλα βεβαίως µε την µακροβιότητα που η επιστήµη µπορεί πια να προσφέρει.

«Δοµικοί λίθοι» στην «πυραµίδα» της αντιγήρανσης

Όσον αφορά στον τοµέα της αντιγήρανσης, οι ερευνητές εργάζονται πυρετωδώς και υπόσχονται την παράταση της νεότητας, παράλληλα µε την επίτευξη της µακροβιότητας. Βεβαίως τα βήµατα που ακολουθούνται, από τα πιο βασικά µέχρι τα βήµατα «έκτακτης ανάγκης», είναι δεδοµένα. Ασφαλώς η επιστήµη αντιπαλεύει τη γήρανση, αλλά «συν Αθηνά και χείρα κίνει» τονίζουν οι επιστήµονες.

Τα «όπλα» του 21ου αιώνα στη «µάχη» κατά του γερασµένου δέρµατος είναι:

• Καλή φυσική κατάσταση

• Υγιεινή και ισορροπηµένη διατροφή

• Πρόσληψη βιταµινών µε αντιοξειδωτικά όπως βιταµίνη C,Ε και σελήνιο

• Περιποίηση του δέρµατος (καθαρισµός, ενυδάτωση, αντιρυτιδική και αντηλιακή προστασία)

• Χηµικό peeling, botox,εµφυτεύµατα

• Μεσοθεραπεία.

Ουσίες - «όπλα» στην πορεία της αντιγήρανσης

Τα αποτελέσµατα των προϊόντων αντιγήρανσης είναι πλέον θεαµατικά. Η επιστήµη και η έρευνα, όταν συνδυαστούν στην υπηρεσία της καθυστέρησης της εµφάνισης ρυτίδων, µπορούν να κάνουν πραγµατικά θαύµατα. Παράλληλα, η βιοτεχνολογία έρχεται να προσθέσει κατά τα τελευταία χρόνια στο «οπλοστάσιο» της κοσµετολογίας ορισµένες επαναστατικές φόρµουλες, µε αποτέλεσµα όλοι οι άνθρωποι (τόσο οι γυναίκες, όσο και οι άνδρες τον τελευταίο καιρό), να διατηρούνται αν όχι νέοι, σίγουρα νεότεροι.

Οι τοµείς στους οποίους έχει επικεντρωθεί η αντιγηραντική προστασία είναι οι εξής:

• Αντηλιακή προστασία

Η φωτογήρανση είναι εξίσου σηµαντική µε την ενδογενή γήρανση. Απτή απόδειξη είναι η κατάσταση του δέρµατος των γυναικών σε αγροτικές περιοχές, δηλαδή γυναικών που είναι συνεχώς εκτεθειµένες στην ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς προστασία βεβαίως. Η χρήση του αντηλιακού επιβάλλεται να γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, φροντίζοντας να µεγαλώνει ο δείκτης προστασίας όσο πλησιάζουµε προς την καλοκαιρινή περίοδο.

Ασφαλώς, η αντηλιακή προστασία πρέπει να καλύπτει όλο το φάσµα της ηλιακής ακτινοβολίας, δηλαδή τις ακτινοβολίες UVB (290-320mm), UVA 2 (320-340mm), UVA 1(340-400mm) και IR (πάνω από 760mm).

Στα παιδιά αλλά και σε όσους έχουν δυσανεκτικό δέρµα, ενδείκνυται η χρήση φυσικών φίλτρων (διοξείδιο τιτανίου, οξείδιο ψευδαργύρου, οξείδιο µαγνησίου κ.ά), καθώς αυτά έχουν την ιδιότητα να αντανακλούν και να διαχέουν την ακτινοβολία.

Τα αντηλιακά µε χηµικά φίλτρα (βενζοφαινόνες, PSA, PABA κ.ά) δρουν απορροφώντας την ακτινοβολία, ενώ κατορθώνουν ταυτόχρονα να είναι πολύ αποτελεσµατικά και µε µεγάλη διάρκεια δράσης.

Κατά τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν στην αγορά αντηλιακά που περιέχουν φυσικά και χηµικά φίλτρα, συνδυάζοντας έτσι τα προτερήµατα και των δύο ειδών φίλτρων, καθώς και αντηλιακά προσώπου µε χρωστικές ουσίες (make-up), για την κάλυψη των ατελειών.

• Ρετινοειδή-πεπτίδια

Η βιταµίνη Α είναι γνωστή για τις αντιγηραντικές της ιδιότητες. Τα ρετινοειδή οξέα της, τα οποία σηµειωτέον χρησιµοποιούνταν κυρίως ως φάρµακα από τους δερµατολόγους για την καταπολέµηση της ακµής, σήµερα έχουν αποκαλύψει τα «µυστικά» τους, σε ό,τι αφορά στην αντιρυτιδική τους δράση.

Η ρετινόλη (παράγωγο κι αυτή της βιταµίνης Α) µειώνει αισθητά τις λεπτές γραµµές και ρυτίδες, αλλά µπορεί να προκαλέσει ερεθισµό του δέρµατος.

Σε πολύ ευαίσθητες επιδερµίδες χρησιµοποιούνται κατά τα τελευταία χρόνια τα πεπτίδια, τα οποία είναι αλυσίδες αµινοξέων και τονώνουν - επιταχύνουν τον αυτο-αναπλαστικό µηχανισµό του δέρµατος.

• Ενυδατικές αναπλαστικές ουσίες

Η σωστή ενυδάτωση του δέρµατος είναι η βάση της αντιγηραντικής περιποίησης. Ουσίες όπως η βαζελίνη, η ουρία, η γλυκερίνη,η λανολίνη κ.ά. χρησιµοποιούνται σε κρέµες, µάσκες και γαλακτώµατα για τον σκοπό αυτό.

’λλες ουσίες που έχουν ενυδατικές και απολεπιστικές ιδιότητες, όπως είναι τα AHA και BHA καθώς και διάφορα κεραµίδια, λιπίδια, λιποσωµάτια και βιταµίνες όπως η πανθενόλη, αποτελούν σταθµό στην αντιγηραντική κοσµετολογία, µε θεαµατικά µάλιστα αποτελέσµατα.

Παράλληλα, νεότερα συστατικά όπως το κολλαγόνο, το υαλουρονικό οξύ και διάφορες άλλες υδροδιαλυτές πρωτεΐνες χρησιµοποιούνται κατά το τελευταίο διάστηµα σε αντιρυτιδικές κρέµες, βελτιώνοντας έτσι τη δράση τους και τονώνοντας την αναπλαστική ικανότητα του δέρµατος.

• Λευκαντικές (αποχρωµατιστικές) ουσίες

Ουσίες όπως η υδροκινόνη, το αζελαϊκό οξύ, η βιταµίνη C, η τρετινοΐνη κ.ά. χρησιµοποιούνται για την εξάλειψη των κηλίδων ή άλλων υπερχρωστικών καταστάσεων του δέρµατος. Κύριος στόχος κατά τη χρήση τους είναι η αναστολή της τυροσινάσης, ενός ενζύµου που εµπλέκεται στην παραγωγή µελανίνης από τα µελανοκύτταρα.

Οι ουσίες αυτές χρησιµοποιούνται ευρύτατα στην κοσµετολογία σε προϊόντα που επανορθώνουν τη θαµπή επιδερµίδα, δίνοντάς της λάµψη και τόνωση, αλλά και µειώνοντας παράλληλα τις καφέ κηλίδες.

• Αντιοξειδωτικές ουσίες

Πρόκειται για ουσίες που χρησιµοποιούνται στα καλλυντικά κατά της γήρανσης και για την καταπολέµηση των ελευθέρων ριζών, καθώς είναι ουσίες που διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στη διαδικασία γήρανσης του δέρµατος. Τέτοιες ουσίες είναι βιταµίνη Ε, η βιταµίνη C, το ισοένζυµο Q10, το σελήνιο, η γλουταθιόνη κ.ά.

• Φυτο-ορµόνες- φυτο-οιστρογόνα

Είναι ουσίες που έχουν σχεδόν την ίδια δράση µε τα ρετινοειδή όσον αφορά στην φωτογήρανση, στις λεπτές ρυτίδες, στην χαλάρωση του δέρµατος αλλά και στην µελάγχρωση, χωρίς να έχουν τις παρενέργειες των ρετινοειδών. Όταν αξιοποιούνται σε συµπληρώµατα διατροφής προστατεύουν από βλάβες του DNA και έχουν αντιοξειδωτική δράση.

Σε τοπική εφαρµογή στην επιδερµίδα, οι ίδιες ουσίες διεγείρουν την κυτταρική ανανέωση και µειώνουν τη φθορά των ιστών του δέρµατος, βελτιώνοντας παράλληλα την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης, αλλά και προκαλώντας σύσφιξη του δέρµατος.

• Νέες τεχνολογίες

Οι κρέµες ανόρθωσης και σύσφιξης του περιγράµµατος του προσώπου και οι ενεργοποιητές νεότητας είναι µερικά από τα αποτελέσµατα των εντατικών ερευνών στον τοµέα, ενώ έρχονται για να υποστηρίξουν την προσπάθεια για «αιώνια νεότητα».

Η µοριακή βιολογία, η γενετική, η βιοχηµεία, η νανοτεχνολογία και η βιοτεχνολογία αποκωδικοποιούν µε επιτυχία τους µηχανισµούς γήρανσης της επιδερµίδας, ενώ αξιοποιούν παράλληλα αυτή τη γνώση για την παραγωγή νέων καλλυντικών προϊόντων, έτσι ώστε ο χρόνος να δυσκολεύεται όλο και περισσότερο στο να «αφήνει τα σηµάδια του» στο δέρµα µας.

Στον τοµέα αυτό, τα βλαστοκύτταρα έχουν κάνει την εµφάνισή τους µε θεαµατικά αποτελέσµατα. Εξάλλου, µε τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας, έχει κατορθωθεί να παραχθούν φυτικά βλαστοκύτταρα, τα οποία και έχουν µεγάλη διάρκεια ζωής. Με αυτά τα νέα δεδοµένα, τα προϊόντα κυτταρικού λίφτινγκ κάνουν πλέον τα παλιά αντιρυτιδικά προϊόντα να φαντάζουν ξεπερασµένα.