Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από πολλά φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, ελαιόλαδο, πουλερικά και ψάρια και λιγότερα κόκκινα κρέατα και βούτυρα ή άλλα ζωικά λίπη. Αν και κάθε ένα από τα επιμέρους συστατικά της μεσογειακής «κουζίνας» έχει τα δικά του διατροφικά οφέλη, κύριο ζητούμενο παραμένει τι ακριβώς είναι αυτό που κάνει υγιεινή αυτή τη διατροφή, παρόλο που περιέχει λίπη.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και του King's College του Λονδίνου θέλησαν λοιπόν να ανακαλύψουν το μυστικό της μεσογειακής διατροφής για την υγεία, δηλαδή για ποιο λόγο οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων, των Ιταλών και των Ισπανών ωφελούν την υγεία, ιδίως την καρδιά, σύμφωνα με αρκετές προηγούμενες μελέτες. Αυτό που διαπίστωσαν, μετά από μελέτες σε πειραματόζωα (ποντίκια), ήταν ότι αυτό που αιτιολογεί τις υγιεινές ιδιότητες της μεσογειακής διατροφής είναι ο χημικός συνδυασμός του ελαιόλαδου και της σαλάτας.
Συγκεκριμένα, όταν το ακόρεστο λίπος στο παρθένο ελαιόλαδο και τα νιτρώδη ή νιτρικά άλατα των λαχανικών «παντρεύονται» χημικά, τότε δημιουργούν μέσα στο σώμα μια κατηγορία ωφέλιμων νιτρικών λιπαρών οξέων, τα οποία ρίχνουν την αρτηριακή πίεση, καθώς μπλοκάρουν τη δράση ενός ενζύμου, του εποξειδίου υδρολάσης.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, καθηγητή καρδιαγγειακής βιοχημείας, Φίλιπ Ίτον, «πρόκειται για έναν προστατευτικό μηχανισμό της φύσης. Αν καταφέρουμε να τον αξιοποιήσουμε, θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε νέα φάρμακα για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης και για την πρόληψη της καρδιοπάθειας».
Ήδη οι επιστήμονες σχεδιάζουν σχετικές κλινικές δοκιμές με ανθρώπους.