Συντακτική ομάδα ΦΚ

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ / όσα πρέπει να γνωρίζουμε

1/3/2007

«Γιατρέ μου έλα γρήγορα, ο άνδρας μου ανέβασε πίεση 16».

Του Παναγιώτη Γιαννουλέα / Ειδικευμένου Γενικού Ιατρού

Το χέρι στο οποίο εφαρμόζεται η περιχειρίδα του πιεσόμετρου πρέπει να βρίσκεται στο ύψος της καρδιάς και ο αγκώνας να στηρίζεται σε σταθερή επιφάνεια π.χ. σ’ ένα τραπέζι.

Μια από τις πιο συνηθισμένες αλλά και «απαραίτητες» πράξεις κατά την επίσκεψή μας σ’ ένα γιατρό ή στο φαρμακείο της γειτονιάς μας είναι η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.

Όταν μάλιστα βρεθεί αυξημένη, αποτελεί σημαντική πηγή άγχους και αγωνίας. Πόσοι όμως από εμάς γνωρίζουμε τις κατάλληλες συνθήκες για το σωστό τρόπο μέτρησης της πίεσής μας;

Πριν αναφερθούμε σ’ αυτό, ας δούμε συνοπτικά γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποια είναι η πίεσή μας. Ως υπέρταση γενικά ορίζεται η χρόνια αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από 140/90 mm Hg. Η υπέρταση είναι κύριος παράγοντας κινδύνου για στεφανιαία, εγκεφαλική και νεφρική αγγειακή νόσο.

Όλες οι τελευταίες μεγάλες μελέτες αποδεικνύουν ότι η θεραπευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης μειώνει τη συχνότητα των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων καθώς και των θανατηφόρων και μη εμφραγμάτων του μυοκαρδίου. Όσον αφορά την αιτιολογία της υπέρτασης, αξίζει να γνωρίζουμε ότι σε ποσοστά 90-95% των υπερτασικών δεν ανευρίσκεται αίτιο· οι ασθενείς αυτοί έχουν πρωτοπαθή (ιδιοπαθή) υπέρταση.

Η υπέρταση συνήθως είναι ασυμπωματική, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να γνωρίζουμε να μετράμε τακτικά και σωστά την πίεσή μας.

Ας δούμε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ακατάλληλων συνθηκών για τη μέτρηση της πίεσης:

• Το περιστατικό είναι καθημερινό και πολύ συνηθισμένο

Η ηλικιωμένη κυρία καταφθάνει κατάφορτη και ιδρωμένη με τις τσάντες από τα ψώνια της λαϊκής στο φαρμακείο: «Κορίτσι μου πάρε μου σε παρακαλώ την πίεση», λέει στη φίλη της φαρμακοποιό και ταυτόχρονα απλώνει το χέρι της πάνω από τον πάγκο.

• 'Αλλο περιστατικό το ίδιο σύνηθες

Κλήση στο κινητό τηλέφωνο του γιατρού αργά τη νύχτα. Η φωνή από την άλλη άκρη αγωνιά: «Γιατρέ μου έλα γρήγορα, ο άνδρας μου ανέβασε πίεση 16». Ενώ προσπαθείς να καταλάβεις για ποιον άνδρα γίνεται λόγος, η φωνή συνεχίζει: «Είχαμε μια λογομαχία πριν, εκνευρίστηκε και τώρα έχει μια ταραχή, με το ζόρι τον κάθισα στην καρέκλα για να του πάρω την πίεση και έχει 16, τι να κάνω;».

Και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα της μέτρησης είναι άσχετο με την πραγματική τιμή της αρτηριακής πίεσης. Κι αυτό, γιατί η σωστή μέτρηση της πίεσης γίνεται στο σπίτι μας, σε καθιστή θέση και ποτέ αμέσως μετά σωματική ή ψυχολογική φόρτιση. Το χέρι στο οποίο εφαρμόζεται η περιχειρίδα του πιεσόμετρου πρέπει να βρίσκεται στο ύψος της καρδιάς και ο αγκώνας να στηρίζεται σε σταθερή επιφάνεια π.χ. σ’ ένα τραπέζι. Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης καλό είναι να επαναλαμβάνεται 2 ή 3 φορές με μεσοδιάστημα ενός λεπτού ανάμεσα στις μετρήσεις· μέσος όρος των τιμών είναι η αρτηριακή μας πίεση. Υπενθυμίζουμε ότι για τη συστολική («μεγάλη») υπολογίζουμε τον πρώτο χτύπο και για τη διαστολική («μικρή») τον τελευταίο χτύπο που ακούμε στα ακουστικά μας. Τελευταία στην αγορά κυκλοφορούν εύχρηστα και αξιόπιστα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα που μας απαλλάσσουν από τη διαδικασία ακρόασης.

Ένα άλλο συνηθισμένο λάθος είναι η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης μερικές φορές κατά τη διάρκεια του μήνα («όταν αισθάνομαι ότι έχω πίεση», όπως λένε πολλοί), η λήψη κάποιου χαπιού, αν κρίνουν ότι είναι αυξημένη, η αγνόηση του περιστατικού αυξημένης πίεσης χωρίς άλλη μέτρηση ή αγωγή, η μέτρηση της πίεσης ξανά έπειτα από μερικές εβδομάδες κ.ο.κ.

Τα λάθη αυτά πρέπει να αποφεύγονται. Είτε είμαστε υπερτασικοί είτε όχι. Δε γίνεται μερικές μέρες της εβδομάδας να «έχουμε πίεση» και να παίρνουμε αγωγή και άλλες όχι. Όπως τονίσαμε προηγουμένως, η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης πρέπει να γίνεται με τις συνθήκες που αναγράφονται παραπάνω. Αν θέλουμε να γνωρίζουμε αν είμαστε υπερτασικοί, το σωστό είναι να καταγράφουμε καθημερινά πρωί και βράδυ την αρτηριακή μας πίεση για 2 εβδομάδες και κατόπιν να επισκεφθούμε το γιατρό μας, και να του δείξουμε τις τιμές που έχουμε καταγράψει.

Κλείνοντας πρέπει να επισημάνουμε ένα ακόμη σύνηθες λάθος. Συχνό αίτιο λιποθυμίας είναι η παροδική πτώση της αρτηριακής πίεσης. Πέρα από το ανασήκωμα των ποδιών, αυτό που πρέπει να κάνουμε, εφόσον ο ασθενής έχει ανακτήσει τις αισθήσεις του, είναι να του δώσουμε να φάει κάτι αλμυρό, όπως ένα κομμάτι τυρί φέτα. Αντίθετα, θα επιδεινωθεί η κατάσταση, αν του δώσουμε να πιει πορτοκαλάδα, η οποία θα έχει διουρητική, άρα υποτασική δράση.