Αντιυπερτασική αγωγή: Αλληλεπίδραση Ανταγωνιστών Ασβεστίου & Διατροφής

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση παρουσιάζει ισχυρή συσχέτιση με τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, καρδιακής ανεπάρκειας, εγκεφαλικού επεισοδίου και νεφρικής νόσου⁽⁸⁾. Στις θεραπευτικές επιλογές για την καταπολέμηση της υπέρτασης, περιλαμβάνονται οι αποκλειστές διαύλων ασβεστίου, που δρουν αναστέλλοντας τη ροή του εξωκυτταρικού ασβεστίου από τους διαύλους των κυτταρικών μεμβρανών⁽³⁾. 

Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί το όφελος της αντιυπερτασικής αγωγής είναι απαραίτητη η σωστή διατροφική προσέγγιση ώστε να περιοριστούν τα συμπτώματα της πάθησης αλλά και οι αλληλεπιδράσεις με τα φάρμακα. Στην f-anazitisi και συγκεκριμένα στην ενότητα «Φάρμακο & Διατροφή» περιλαμβάνονται όλες οι πληροφορίες σχετικά με την αλληλεπίδραση ορισμένων ομάδων τροφίμων με τους ανταγωνιστές ασβεστίου.

Case study: Felodipine

Η φελοδιπίνη είναι ένας ανταγωνιστής ασβεστίου της ομάδας των διυδροπυριδινών. Παρόμοια με άλλες διυδροπυριδίνες, οι αγγειοδιασταλτικές επιδράσεις της φελοδιπίνης στα περιφερικά καθώς και στα στεφανιαία αρτηρίδια υποστηρίζουν τη χρήση της στη διαχείριση της υπέρτασης και της στηθάγχης⁽¹¹⁾. Παρουσιάζει καθυστερημένη απορρόφηση όταν χορηγείται σε μορφές παρατεταμένης αποδέσμευσης μαζί με τροφή, γεγονός που αποδίδεται στην αυξημένη κατακράτηση του φαρμάκου στο στομάχι⁽⁴⁾, συνεπώς συνιστάται να λαμβάνεται χωρίς τροφή. Επίσης, λόγω του χαμηλού μοριακού βάρους της είναι πιθανό να εκκρίνεται στο μητρικό γάλα, με την ασφάλειά της κατά τη διάρκεια της γαλουχίας να είναι αμφιλεγόμενη⁽⁹⁾.

Φαρμακευτική αλληλεπίδραση

Υπάρχουν αρκετές μελέτες για την αλληλεπίδραση μεταξύ της φελοδιπίνης και του χυμού γκρέιπφρουτ, που έχουν οδηγήσει σε συστάσεις για αποφυγή της κατανάλωσής του κατά τη διάρκεια της θεραπείας⁽⁴⁾. Η συγκεκριμένη αλληλεπίδραση επάγεται από τις φουρανοκουμαρίνες του χυμού γκρέιπφρουτ που αναστέλλουν τον εντερικό μεταβολισμό της φελοδιπίνης με τη μεσολάβηση του CYP3A4⁽¹⁾. Ως αποτέλεσμα αυξάνεται η βιοδιαθεσιμότητα και οι φαρμακοδυναμικές επιδράσεις της φελοδιπίνης⁽¹⁰⁾.

Αλληλεπίδραση σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου

Αν και φαίνεται πως η φελοδιπίνη είναι γενικά ασφαλής και καλά ανεκτή στους περισσότερους ασθενείς, μπορεί να προκαλέσει ήπιες και παροδικές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως πονοκέφαλο, έξαψη, ζάλη και αίσθημα παλμών⁽⁶⁾. Συστήνεται, κατά τη διάρκεια της θεραπείας, να αποφεύγεται η κατανάλωση τροφών που μπορεί να επιφέρουν κεφαλαλγία, όπως τα αλλαντικά, το αλκοόλ και η καφεΐνη.

Αλληλεπίδραση σχετικά με την πάθηση

Πρόσφατες μετα-αναλύσεις έδειξαν ότι οι οξείες επιδράσεις της καφεΐνης συσχετίστηκαν με μειωμένη αποτελεσματικότητα των αντιυπερτασικών φαρμάκων. Ο συνδυασμός καφεΐνης και φελοδιπίνης επιφέρει αιμοδυναμικές αλλαγές και μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η αγγειοσύσπαση που προκαλείται από την καφεΐνη τροποποιεί την αγγειοδιασταλτική επίδραση της φελοδιπίνης⁽²⁾. Επιπρόσθετα, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός αλκοόλ και αντιυπερτασικών φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης, γεγονός που έχει παρατηρηθεί και κατά τη διάρκεια της θεραπείας με φελοδιπίνη⁽⁵⁾. Όσον αφορά την πρόσληψη αλατιού, είναι γνωστό ότι παρεμβαίνει στα θεραπευτικά αποτελέσματα των περισσότερων αντιυπερτασικών φαρμάκων πρώτης γραμμής. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένοι από τους αποκλειστές διαύλων ασβεστίου κατηγορίας διυδροπυριδίνης, όπως η φελοδιπίνη, ασκούν νατριουρητικές ιδιότητες. Η φελοδιπίνη έχει αποδειχθεί ότι αναστέλλει την επαναρρόφηση νατρίου στα νεφρικά σωληνάρια και προκαλεί αυξημένη νατριούρηση στην αρχή της θεραπείας⁽⁷⁾. Παρόλα αυτά, για την ορθότερη αντιμετώπιση της υπέρτασης συνιστάται να ακολουθείται άναλος δίαιτα.

Πηγές
1. Bailey, DG, Dresser, GK, Kreeft, JH, Munoz, C, Freeman, DJ, Bend, JR. (2000). Grapefruit-felodipine interaction: effect of unprocessed fruit and probable active ingredients. Clin Pharmacol Ther, 68(5):468-77. https://doi.org/10.1067/mcp.2000.110774
2. Bailey, DG, Dresser, GK, Urquhart, BL, Freeman, DJ, Arnold, JM. (2016). Coffee-Antihypertensive Drug Interaction: A Hemodynamic and Pharmacokinetic Study with Felodipine. Am J Hypertens, 29(12):1386-1393. https://doi.org/10.1093/ajh/hpw081
3. Elliott, WJ, Ram, VS. (2011). Calcium channel blockers. J Clin Hypertens (Greenwich), 13(9):687-9. https://doi.org/10.1111/j.1751-7176.2011.00513.x
4. Jáuregui-Garrido, B, Jáuregui-Lobera, I. (2012). Interactions between antiarrhythmic drugs and food. Nutr Hosp, 27(5):1399-407. https://doi.org/10.3305/nh.2012.27.5.5925
5. Kawano, Y. (2010). Physio-pathological effects of alcohol on the cardiovascular system: its role in hypertension and cardiovascular disease. Hypertens Res, 33(3):181-91. https://doi.org/10.1038/hr.2009.226
6. Lorimer, AR, Pringle, SD. (1990). The safety of felodipine. J Cardiovasc Pharmacol, 15 Suppl 4:S85-9. https://doi.org/10.1097/00005344-199015004-00026
7. Mervaala, EM, Laakso, J, Karppanen, H. (1994). Cardiovascular effects of felodipine are not antagonized by dietary salt. Eur J Pharmacol, 255(1-3):73-9. https://doi.org/10.1016/0014-2999(94)90084-1
8. Ozemek, C, Laddu, DR, Arena, R, Lavie, CJ. (2018). The role of diet for prevention and management of hypertension. Curr Opin Cardiol, 33(4):388-393. https://doi.org/10.1097/hco.0000000000000532
9. Shannon, ME, Malecha, SE, Cha, AJ. (2000). Calcium channel antagonists and lactation: an update. J Hum Lact, 16(1):60-4. https://doi.org/10.1177/089033440001600113
10. Sica, DA. (2006). Interaction of grapefruit juice and calcium channel blockers. Am J Hypertens, 19(7):768-73. https://doi.org/10.1016/j.amjhyper.2005.11.003
11. Yedinak, KC, Lopez, LM. (1991). Felodipine: a new dihydropyridine calcium-channel antagonist. DICP, 25(11):1193-206. https://doi.org/10.1177/106002809102501109