Αναιμία: φυσικές και εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισής της

Η αναιµία µπορεί να προκύψει από κληρονοµικές διαταραχές, διατροφικά προβλήµατα (π.χ. έλλειψη σιδήρου ή βιταµινών), µολύνσεις, µορφές καρκίνου, έκθεση σε τοξίνες ή από φάρµακα. Υπάρχουν περισσότερες από 400 διαφορετικές µορφές αναιµίας, όµως οι πιο συνήθεις είναι η σιδηροπενική αναιµία (έλλειψη σιδήρου), η αναιµία από έλλειψη βιταµίνης Β12 αλλά και εκείνη από έλλειψη φολικού οξέος.

Η σιδηροπενική αναιµία συνήθως εµφανίζεται σε περιπτώσεις παρατεταµένης απώλειας αίµατος, αλλά και σε άτοµα που υποφέρουν από αιµορραγικά έλκη, γαστρεντερίτιδες, αιµορροΐδες, πολύποδες στο έντερο ή καρκίνο. Όµως και η ελλιπής λήψη σιδήρου από την τροφή (π.χ. σε χορτοφάγους) ή η ύπαρξη προβλήµατος στην απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισµό µπορεί να οδηγήσει σε αναιµία.

Σε πολλές αναπτυσσόµενες χώρες µεγάλο ποσοστό του πληθυσµού (γυναίκες και παιδιά) εκδηλώνει αναιµία που συνήθως οφείλεται στη µη κατανάλωση αρκετής ποσότητας ευκόλως απορροφούµενου σιδήρου. Για την αντιµετώπιση αυτής της κατάστασης αναπτύσσονται τρεις διατροφικές παρεµβάσεις:

• τα συµπληρώµατα σιδήρου

• ο εµπλουτισµός των τροφίµων σε σίδηρο και

• η κατανάλωση ποικιλίας τροφίµων ή διαιτητική τροποποίηση.

Ο εµπλουτισµός των τροφίµων σε σίδηρο φαίνεται να είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιµετώπιση της αναιµίας. Στην περίπτωση αυτή χρησιµοποιείται η ήδη υπάρχουσα παραγωγή τροφίµων και το σύστηµα διανοµής τους, ενώ το κόστος της προσθήκης του σιδήρου είναι αρκετά µικρό αφού προέρχεται µόνο από την προστιθέµενη ουσία και τους σταθεροποιητές.

Αυτή η διατροφική παρέµβαση µπορεί να θεωρηθεί ως ο πιο αποτελεσµατικός τρόπος αντιµετώπισης της αναιµίας, επειδή είναι πολύ πιο φθηνός από τη χορήγηση συµπληρωµάτων και έχει ευρεία εφαρµογή σε πολλές χώρες. Φυσικά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της αιµοσιδήρωσης από αυξηµένη πρόσληψη σιδήρου σε άτοµα µε κληρονοµική αιµοχρωµάτωση ή θαλασσαιµία. Η περίπτωση αυτή µπορεί να αποφευχθεί δηµιουργώντας κατάλληλες συνθήκες για τους πληθυσµούς-στόχους (βρέφη, εγκυµονούσες, παιδιά).

H κατανάλωση τροφίµων πλούσιων στα απαραίτητα συστατικά (σίδηρο, φολικό οξύ ή βιταµίνη Β12) είναι επίσης ένας υγιής τρόπος αντιµετώπισης ήπιων µορφών αναιµίας.

Οι τροφές πλούσιες σε σίδηρο περιλαµβάνουν το συκώτι, τα ξηρά όσπρια, τα δαµάσκηνα, τις σταφίδες, τα ξηρά βερίκοκα.

Επειδή η βιταµίνη C βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου, οι τροφές που την περιέχουν σε µεγάλη ποσότητα (καρποί κίτρου και χυµοί, κουνουπίδι) πρέπει να συνοδεύουν τα γεύµατα που είναι πλούσια σε σίδηρο. Υπάρχουν όµως και µερικές τροφές που περιορίζουν την απορρόφηση του σιδήρου, π.χ. µαύρο τσάι, καφές, διαιτητικά προϊόντα σε µεγάλες ποσότητες.

Γενικότερα:

• Τρόφιµα που είναι καλές πηγές φολικού οξέος είναι: τα ξηρά όσπρια, τα λαχανικά µε σκούρο φύλλωµα (σπανάκι, λάχανο), το σπαράγγι, τα πορτοκάλια.

• Τρόφιµα που είναι καλές πηγές βιταµίνης Β12 είναι: ο τόνος, τα αυγά, το συκώτι, το µοσχάρι κ.ά.

• Μερικές δρόγες (π.χ. ρίζα γεντιανής) διεγείρουν την έκκριση γαστρικού υγρού που βοηθά µε τη σειρά του στη διάσπαση των τροφών σε χρήσιµα συστατικά.

Πολλά φυτά είναι πλούσια σε σίδηρο, σε στοιχεία και βιταµίνες. Μερικές κινέζικες δρόγες, όπως τα dong quai και rehmannia, βοηθούν στη σύνθεση του αίµατος.

Η οµοιοπαθητική µπορεί να καταστείλει µερικά από τα συµπτώµατα της αναιµίας ερεθίζοντας το σώµα να χρησιµοποιήσει πιο αποτελεσµατικά µερικά από τα συστατικά των τροφών.

Ο κλασικός οµοιοπαθητικός «δηµιουργεί» ένα φάρµακο για τον ασθενή, µελετώντας τα συµπτώµατα της αναιµίας αλλά και τη γενική κατάσταση της φυσικής και συναισθηµατικής υγείας του. Κάθε ασθενής δηλαδή λαµβάνει εξατοµικευµένο φάρµακο.

Τα κλασικά φάρµακα για την αναιµία είναι: calcarea phosphoricum, china officinalis, ferrum metallicum, natrum muriaticum.

O βελονισµός βασίζεται στην πίεση που ασκείται σε συγκεκριµένα σηµεία, στην περιοχή του ήπατος και των νεφρών, διεγείροντας την κυκλοφορία του αίµατος και την παραγωγή ενέργειας.

Η παραδοσιακή κινεζική ιατρική αναγνωρίζει πολλά είδη αναιµίας. Πιστεύεται ότι κάθε τύπος αναιµίας έχει διαφορετική αιτία, εποµένως και διαφορετική θεραπεία. Όλα τα είδη της αναιµίας είναι σηµάδια ανεπαρκούς ποσότητας αίµατος καλής ποιότητας και ότι η ροή του qi είναι µπλοκαρισµένη. Για τη λύση του προβλήµατος χρησιµοποιούν διάφορες τεχνικές ερεθισµού των οργάνων για παραγωγή µεγαλύτερης ποσότητας και καλύτερης ποιότητας αίµατος και βελτίωσης της ροής του qi.

Δρόγες που χρησιµοποιούνται από την κινεζική βοτανική ιατρική είναι:

• White Atractylodes rhizome: τονώνει και βελτιώνει την ποιότητα της σπλήνας

• Angelica Archangelica spp.: τονώνει το αίµα

• Radix codonopsis pilosulae, pilose asiabell: φροντίζει το αίµα και την ενέργεια του σώµατος

• Licorice root: τονώνει τη σπλήνα και το στοµάχι

• Astragalus propinquus: τονώνει το αίµα και τη σπλήνα

• White peony rhzoma: θρέφει το αίµα

Υπάρχουν πολλοί τρόποι πρόληψης της αναιµίας. Μερικοί από τους βασικούς είναι:

• Ισορροπηµένη υγιεινή διατροφή, πλούσια σε σίδηρο, κόκκους σιτηρών, όσπρια και καρύδια. Όσον αφορά στα κρέατα, όργανα όπως το συκώτι και οι νεφροί περιέχουν επίσης σίδηρο.

• Η αναιµία που προκαλείται από έλλειψη βιταµινών µπορεί να αποφευχθεί µε την κατάλληλη πρόσληψή τους µέσω των τροφών. Η διατροφή πρέπει να είναι πάντα ισορροπηµένη και να περιέχει σωστές ποσότητες των απαραίτητων συστατικών.

• Αναιµία που οφείλεται σε έλλειψη βιταµινών µπορεί να γίνει επιθετική µε το κάπνισµα, αφού αυτό επηρεάζει την απορρόφησή τους από το σώµα. Για παράδειγµα, η βιταµίνη C και το φολικό οξύ –υδατοδιαλυτές βιταµίνες και οι δυο– µπορεί να αποβληθούν από το σώµα, χωρίς καθόλου να αφοµοιωθούν.

• Προκειµένου να αποφευχθούν περιπτώσεις αναιµίας σε µια εγκυµοσύνη, οι γυναίκες πρέπει να παίρνουν πολυβιταµινούχα σκευάσµατα και άλλα διατροφικά συµπληρώµατα, σύµφωνα πάντα µε τις οδηγίες του ειδικού.

Υπάρχουν πολλοί διατροφικοί οδηγοί πού στοχεύουν στον έλεγχο της αναιµίας µε απλά καθηµερινά είδη, όπως:

• Τα µήλα περιέχουν υψηλές ποσότητες σιδήρου και πρέπει να καταναλώνονται κανονικά κατά προτίµηση µετά τα γεύµατα.

• Τα παντζάρια επίσης είναι καλή πηγή σιδήρου και όχι µόνο, διότι περιέχουν πολλά επιπλέον στοιχεία που δρουν προστατευτικά στον ανθρώπινο οργανισµό.

• Πρέπει να καταναλώνονται κανονικά 3-4 σύκα την ηµέρα.

• Κρέας οργανικό, όπως συκώτι και νεφρά, πρέπει να περιέχονται επίσης στη διατροφή.

• Φρούτα, όπως πορτοκάλια, λεµόνια κτλ., πρέπει να τρώγονται άφθονα κατά τη διάρκεια της ηµέρας.

’λλες µέθοδοι για τον έλεγχο της αναιµίας περιλαµβάνουν:

• Μπάνιο µε κρύο νερό έχει ευεργετική δράση κατά της αναιµίας. Ένα άτοµο που πάσχει από αναιµία πρέπει να κάνει τουλάχιστον δύο φορές την ηµέρα µπάνιο σε κρύο νερό.

• Τουλάχιστον 10 λεπτά την ηµέρα –κάθε µέρα- το αναιµικό άτοµο πρέπει να παίρνει βαθιές εισπνοές.

• Τα αναιµικά άτοµα πρέπει να ακολουθούν δραστήριο τρόπο ζωής, ακόµα και όταν η ασθένεια τους οδηγεί σε λήθαργο. Πρέπει να ασκούνται σωµατικά µε ήπιες όµως κινήσεις για να διατηρούν την κυκλοφορία του αίµατος σε επιθυµητά επίπεδα.

• Η γιόγκα έχει θετικά αποτελέσµατα στη νόσο, καθώς οι ασκήσεις της αυξάνουν τον αριθµό των ερυθρών αιµοσφαιρίων.