Το ώριμο δέρμα μετά την εμμηνόπαυση

Το ώριμο δέρμα, μετά την εμμηνόπαυση, αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για την κοσμητολογία και οι γυναίκες αυτής της κατηγορίας αποτελούν τον κύριο όγκο του καταναλωτικού κοινού σε κρέμες και άλλα δερματολογικά προϊόντα.

Τα 2/3 των γυναικών κρατούν επιφυλακτική στάση απέναντι στις αισθητικές επεμβάσεις καθώς τις θεωρούν πολύ υψηλού ρίσκου και ιδιαίτερα δαπανηρές. Στη μάχη κατά της γήρανσης εμπιστεύονται περισσότερο προϊόντα περιποίησης του δέρματος.

Τα δύο πιο αποτελεσματικά όπλα της σύγχρονης κοσμητολογίας στη μάχη της αντιγήρανσης είναι τα πεπτίδια και η βιταμίνη C.

Πεπτίδια

Τι είναι τα πεπτίδια

Με το όνομα πεπτίδιο (peptide) χαρακτηρίζεται στη βιολογία και στη βιοχημεία οποιαδήποτε ομάδα οργανικών ενώσεων που αποτελείται από δύο ή περισσότερα αμινοξέα τα οποία συνδέονται με χημικό δεσμό που εν προκειμένω ονομάζεται πεπτιδικός δεσμός. Γενικά τα πεπτίδια είναι αζωτούχες ενώσεις που αποτελούν δομικό συστατικό των πρωτεϊνών.

Γιατί γερνά το δέρμα

Πώς εξελίσσεται η διαδικασία της γήρανσης του δέρματος; Ως γηράσκον δέρμα θεωρείται το λεπτό, ανελαστικό, ρυτιδωμένο, υπέρχρωμο ή άχρωμο δέρμα. Οι μορφολογικές, λειτουργικές, βιοχημικές και ιστολογικές αλλοιώσεις στο γηράσκον δέρμα είναι χρονολογικώς προγραμματισμένες. Διάφοροι εξωτερικοί (φωτογήρανση), αλλά και εσωτερικοί παράγοντες (ενδογενής γήρανση), δρουν επί των ινοβλαστών, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης. Το αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι η μείωση της παραγωγής ελαστίνης και κολλαγόνου. Το κολλαγόνο παίζει καθοριστικό ρόλο στη δομή, στην υγεία και την ανθεκτικότητα του δέρματος. Η μείωσή του, σχεδόν κατά 1% το χρόνο, έχει ορατά και δυσάρεστα αποτελέσματα στην εμφάνιση του δέρματος.

Τα πεπτίδια στην αντιγήρανση

Η πιο πρόσφατη μεγάλη έρευνα για την αντιγηραντική δράση των πεπτιδίων έγινε στο Αμβούργο. Επικεφαλής αυτής της έρευνας ήταν η δρ. Μαρτίνα Κέρσερ δερματολόγος και υπεύθυνη του τμήματος Κοσμητολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

Σύμφωνα με τη διάσημη δερματολόγο τα πεπτίδια κατέχουν ρόλο κλειδί στη μετάδοση μηνυμάτων μεταξύ των κυττάρων και γίνονται ρυθμιστές πολλών βιολογικών διεργασιών. Μία από αυτές είναι η διαδικασία επούλωσης των τραυμάτων, ενώ πρόσφατα διαπιστώθηκε και η βελτίωση της όψης και της υφής της ώριμης επιδερμίδας.

Στην έρευνα που έγινε για τη δράση των πεπτιδίων στη βελτίωση της επιδερμίδας συμμετείχαν 20 γυναίκες ηλικίας 35-65 ετών. Δοκιμάστηκαν δύο προϊόντα που περιείχαν πεπτίδια, το ένα στην αριστερή και το άλλο στη δεξιά μεριά του προσώπου, με καθημερινή χρήση για διάστημα 12 εβδομάδων. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Η επιδερμίδα λειάνθηκε, οι ρυτίδες γύρω από τα μάτια και το στόμα μειώθηκαν αισθητά, παρατηρήθηκε αύξηση του επιπέδου υγρασίας του δέρματος έως και 28%, ενώ αυξήθηκε το πάχος της επιδερμίδας που φανερώνει τη δημιουργία νέου κολλαγόνου. Το πεπτίδιο λοιπόν λειτούργησε σαν «διακόπτης» που έκανε το δέρμα να κινητοποιηθεί, αναγνωρίζοντας το μήνυμα, και να παράγει περισσότερο κολλαγόνο.

Ο ρόλος των πεπτιδίων στην επιδερμίδα

Τα πεπτίδια είναι μικρά τμήματα πρωτεϊνών που σχηματίζονται από ενώσεις αμινοξέων και αποτελούν δομικές ουσίες του οργανισμού και βασικά συστατικά των κυττάρων.

Το ενδιαφέρον εστιάστηκε κυρίως σε ένα συγκεκριμένο πεπτίδιο του οργανισμού μας που δίνει το έναυσμα για την αναδόμηση του δέρματος. Ο κωδικός του είναι KTTKS. Πρόκειται για πενταπεπτίδιο, δηλαδή με πέντε αμινοξέα, και εμπλέκεται άμεσα στη διαδικασία παραγωγής κολλαγόνου. Ήταν όμως απαραίτητος και ένας παράγοντας που να διασφαλίζει την απορρόφηση του πεπτιδίου από την επιδερμίδα. Και αυτός ο υποβοηθητικός παράγοντας που επιλέχθηκε ήταν το παλμιτικό οξύ.

Ο συνδυασμός λοιπόν αυτός, του πενταπεπτίδιου με το παλμιτικό οξύ, το Pal-KTTKS, φάνηκε ότι είναι ικανός να διεισδύσει στο δέρμα και να αποτελέσει τη νέα αντιγηραντική θεραπεία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Παγκόσμιου Συνεδρίου Δερματολογίας στο Παρίσι το 2002, αυτός ο καινοτόμος συνδυασμός μειώνει το βάθος και τον όγκο των ρυτίδων, αυξάνει την ελαστικότητα της επιδερμίδας και, κυρίως, φαίνεται ότι ενεργοποιεί σημαντικά την παραγωγή κολλαγόνου γιʼ αυτό και χρησιμοποιείται σήμερα όλο και περισσότερο σε αντιγηραντικές-αντιρυτιδικές κρέμες με πολύ θεαματικά αποτελέσματα.

Σε ποιες ηλικίες απευθύνονται

Οι λεπτές γραμμές που ο χρόνος χαράζει στο πρόσωπο είναι γνωστό ότι ξεκινούν να παρουσιάζονται γύρω στην ηλικία των σαράντα. Η ανάγκη για μια πιο νεανική εικόνα του προσώπου προσδιορίζεται περίπου σε αυτήν την ηλικία και κορυφώνεται στην περίοδο της εμμηνόπαυσης, όπου τα σημάδια του χρόνου γίνονται πιο ορατά.

Στην πραγματικότητα τα αντιγηραντικά προϊόντα που περιέχουν πεπτίδια απευθύνονται στο ώριμο δέρμα και σε ηλικίες άνω των πενήντα ετών. Επειδή το θέμα αντιγήρανση είναι πολύ εξατομικευμένο και επηρεάζεται άμεσα και από άλλους παράγοντες όπως το κάπνισμα, την ποιότητα ζωής, το είδος της διατροφής, την έλλειψη ύπνου κτλ., μπορεί η χρήση αυτών των εξειδικευμένων κοσμητολογικών προϊόντων να αρχίσει και νωρίτερα από την ενδεδειγμένη ηλικία. Λαμβάνοντας δε υπόψη ότι τα προϊόντα με βάση τα πεπτίδια είναι σχετικά ασφαλή προϊόντα και πολύ αποτελεσματικά, πολλές φορές η χρήση τους αρχίζει νωρίτερα ώστε να λειτουργήσουν και προληπτικά και να προλάβουν μεγαλύτερες βλάβες του δέρματος.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν απευθύνονται σε ηλικίες κάτω των 35 ετών, για τις οποίες υπάρχουν άλλα εξειδικευμένα προϊόντα πρόληψης και συντήρησης της επιδερμίδας.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Τα καλλυντικά που έχουν σαν βάση τα πεπτίδια είναι αρκετά ασφαλή και σπανίως παρουσιάζουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι κατάλληλα για όλους τους τύπους δέρματος ακόμη και για τα πιο ευαίσθητα και δεν εμφανίζουν ερεθισμούς σαν κι αυτούς που παρουσιάζονται από άλλες αντιγηραντικές ουσίες όπως η ρετινόλη κυρίως σε πολύ ευαίσθητες επιδερμίδες. Για να επιτευχθεί όμως η μέγιστη δράση τους, είναι απαραίτητη η καθημερινή χρήση τους, πρωί και βράδυ και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Απαιτείται λοιπόν υπομονή, επιμονή και συνέπεια στην καθημερινή τους εφαρμογή.

Βιταμίνη C

Ουσία αντιοξειδωτική και ρυθμιστικός παράγοντας καλλυντικών. Αποτελείται από κρυστάλλους λευκούς ή υποκίτρινους, διαλυτούς σε ζεστό νερό, αδιάλυτους σε έλαια, λίπη και λιποδιαλυτές ουσίες.

Παρότι η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή, οξειδώνεται ταχύτατα στον ατμοσφαιρικό αέρα. Λόγω της υδατικής της φύσης, η διείσδυσή της στο δέρμα είναι περιορισμένη.

Ανήκει στις αντιοξειδωτικές βιταμίνες και τα προϊόντα που την περιέχουν έχουν αποτελεσματική δράση κατά της φωτογήρανσης και της ενδογενούς γήρανσης.

Δράση της βιταμίνης C

Είναι ιδιαίτερα σημαντική για την υγεία και την καλή εμφάνιση του δέρματος διότι:

• Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό και χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών που εμπλέκονται στη γήρανση του δέρματος.

• Ενισχύει την έκκριση κολλαγόνου.

• Παρουσιάζει σημαντική προληπτική και επανορθωτική δράση σε χρωματικές αλλοιώσεις του δέρματος που εμφανίζονται με το πέρασμα του χρόνου.

• Προστατεύει το δέρμα χάρη στην αντιφλεγμονώδη και καταπραϋντική δράση της.

• Ενισχύει την ανάπλαση της υδρολιπιδικής μεμβράνης και αναστέλλει το σχηματισμό μελανίνης.

• Ενεργοποιεί το μηχανισμό επανενυδάτωσης του δέρματος, εμποδίζοντας την απώλεια νερού.

Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η βιταμίνη C έχει επανορθωτικές ιδιότητες στο γηρασμένο δέρμα, ενισχύει την ελαστικότητά του, λειαίνει τις ρυτίδες και του χαρίζει λάμψη.

Mηχανισμός παραγωγής κολλαγόνου

Η βιταμίνη C είναι βασικός παράγοντας στην υδροξυλίωση της λυσίνης και της προλίνης για το σχηματισμό υδροξυλυσίνης και υδροξυπρολίνης, που είναι δύο αμινοξέα απαραίτητα για τη σύνθεση και τη λειτουργία του κολλαγόνου. Φυσιολογικά, όταν τα επίπεδα της βιταμίνης υποχωρήσουν λόγω γήρατος, καπνίσματος, λοιμώξεων ή λήψης φαρμάκων, μειώνεται το κολλαγόνο του δέρματος.

Τύποι βιταμινών C

Στην κοσμητολογία διατίθενται και παράγωγά της όπως:

• παλμιτικό ασκορβύλιο (ascorbyl palmitate)

• μονοστεατικό ασκορβύλιο (ascorbyl stearate)

• L-ασκορβικό οξύ (ascorbyl dipalmitate)

• πολυπεπτίδια ασκορβικού οξέος (ascorbyl acid poly- peptides)

• εστέρες και άλατα με μαγνήσιο και φωσφόρο (magnesium ascorbylphosphate).

Η φαρμακοτεχνική μορφή και η περιεκτικότητα των σκευασμάτων σε βιταμίνη C είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά της.

Το L-ασκορβικό είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά είναι συγχρόνως πολύ ευαίσθητο στο ηλιακό φως και τον αέρα.

Το άλας με μαγνήσιο και φωσφόρο μπορεί πολύ αποτελεσματικά να συμβάλει στην παραγωγή κολλαγόνου.

Το παλμιτικό ασκορβύλιο έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, αλλά πιθανώς είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην παραγωγή κολλαγόνου.

Η περιεκτικότητα των σκευασμάτων σε βιταμίνη C κυμαίνεται από 3-10%.

Η αποτελεσματικότητα λοιπόν των σκευασμάτων βιταμίνης C εξαρτάται από τρεις παράγοντες: τη χρησιμοποιούμενη συγκέντρωση, τον τρόπο αποθήκευσης του κάθε τύπου C και από τη σταθερότητα του προϊόντος.

Προσοχή!

» Το πρόβληµα για την τοπική εφαρµογή της βιταµίνης C είναι ότι σαν προϊόν είναι ασταθές. Γιʼ αυτό και τα προϊόντα µε βιταµίνη C πρέπει να συσκευάζονται σε αεροστεγείς περιέκτες, έτσι ώστε να είναι προστατευµένα από την έκθεση στο ηλιακό φως και τον αέρα. Διαφορετικά το περιεχόµενο του φιαλιδίου γίνεται αδρανές.

» Τα καλλυντικά µε βιταµίνη C αποτελούν µέσο πρόληψης και βελτίωσης των σηµαδιών του γήρατος και είναι ανεκτά και από ευαίσθητα δέρµατα. Ανεπιθύµητες ενέργειες συνήθως δεν παρουσιάζονται. Αναφέρθηκαν µόνο, από ορισµένα άτοµα, µικρά «τσιµπήµατα» κατά την επάλειψη του προσώπου µε ορό βιταµίνης C. Αυτή η αίσθηση είναι φυσιολογική και αναµενόµενη και δεν αποτελεί ένδειξη διακοπής της θεραπείας.