Συμπληρώματα διατροφής και χοληστερίνη

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η υψηλή σε λιπαρά διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η ηλικία είναι μερικά από τα αίτια αύξησης της χοληστερίνης. Προσθέτοντας τους παράγοντες υπέρταση και ζαχαρώδη διαβήτη, αντιλαμβανόμαστε ότι σύμμαχος για καλή υγεία είναι ο έλεγχος της χοληστερίνης. Δύσκολα όμως αλλάζει κανείς ριζικά τις συνήθειες ζωής και διατροφής του, και εδώ τα συμπληρώματα διατροφής, η σύνθεση των οποίων βασίζεται σε φυτοστερόλες, ω-3 λιπαρά οξέα και το συνένζυμο Q10, έρχονται να συνεισφέρουν στον αγώνα για τον καθημερινό έλεγχο της χοληστερόλης.

Φυτοστερόλες

Η ευεργετική δράση των φυτικών στερολών κατά της χοληστερίνης έγκειται στο ότι παρεμβαίνουν στο μεταβολικό κύκλο της χοληστερόλης με αποτέλεσμα την αύξηση της απομάκρυνσης της LDL- χοληστερόλης από την κυκλοφορία του αίματος, και την ταυτόχρονη διατήρηση της HDL- χοληστερόλης στα φυσιολογικά επίπεδα. Το ίδιο ευεργετικά φαίνεται να επιδρούν και στην αντιμετώπιση διαταραχών των λιπιδίων του αίματος (υπερχοληστερολαιμία).

«Περισσότερες από 600 επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι οι φυτοστερόλες είναι αποτελεσματικές στη μείωση των επιπέδων της LDL- χοληστερόλης, ενώ δεν έχουν καμία επίδραση στα επίπεδα της HDL- χοληστερόλης. Οι φυτοστερόλες δρουν παρεμποδίζοντας την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο, χωρίς να προκαλούν όμως παρενέργειες ή να έχουν άλλη ανεπιθύμητη δράση στον οργανισμό» εξηγεί η Κάλλια Γιαννιτσοπούλου, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, υπεύθυνη του Επιστημονικού Διαιτολογικού Κέντρου «Σώμα Υγιές». Συγκεκριμένα, ανταγωνίζονται τη χοληστερόλη για την ενσωμάτωσή τους στις περιορισμένες θέσεις των μικυλίων (συσσωματώματα λιπιδίων). Προκειμένου να καταστεί διαλυτή η χοληστερόλη και να απορροφηθεί, θα πρέπει να ενσωματωθεί στα μικύλια, κάτι που αν δε συμβεί, παραμένει αδιάλυτη και αποβάλλεται στα κόπρανα. Οι φυτοστερόλες εισέρχονται στα μικύλια και εκτοπίζουν τη χοληστερόλη με αποτέλεσμα να μειώνεται η απορρόφησή της. Η σημαντικότερη φυτοστερόλη για αυτή τη διαδικασία είναι η β-σιτοστερόλη. Μέσω της μείωσης αυτής τα επίπεδα της ολικής και της LDL- χοληστερόλης πέφτουν σε ένα ποσοστό κατά μέσο όρο 10-15%, ενώ την ίδια στιγμή διατηρούνται σε φυσιολογικά όρια τα επίπεδα της HDL- χοληστερόλης.

Η απλή διατροφική πρόσληψή τους δεν επαρκεί

Η μέση ημερήσια πρόσληψη φυτοστερόλων από τα τρόφιμα υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 400mg την ημέρα, ωστόσο, το κατά πόσο αρκεί το ποσοστό αυτό για την πρόληψη της χοληστερίνης, είναι ένα ερώτημα. Την απάντηση μας δίνει η Κάλλια Γιαννιτσοπούλου: «Η ποσότητα αυτή δεν επαρκεί ώστε να έχουμε ευεργετικά αποτελέσματα. Ανεξάρτητες κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι φυτοστερόλες πρέπει να καταναλώνονται τακτικά και σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που προσλαμβάνουμε με τη διατροφή, ώστε να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μετά την έναρξη της κατανάλωσής τους, ο οργανισμός χρειάζεται 2-3 εβδομάδες για να επιτύχει τα νέα, χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης» διευκρινίζει η κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, ενώ συμπεραίνει πως «η καθημερινή ενσωμάτωση των φυτικών στερολών στη διατροφή μας, μέσω συμπληρωμάτων, είναι βέβαιο ότι συμβάλλει πολύ στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης».

Ω-3 λιπαρά οξέα: το... α και το ω στη μείωση της χοληστερίνης

Τα ω-3 λιπαρά οξέα θεωρούνται ίσως τα σημαντικότερα «εργαλεία» για την «κατασκευή» της καθημερινής άμυνάς μας απέναντι στη χοληστερίνη και σε ένα σύνολο καρδιαγγειακών προβλημάτων. «Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου (long-chain poly-unsaturated fatty acids, LCPUFA) του τύπου n-3 ή ω-3 θεωρούνται πολύ αποτελεσματικά στην υπέρταση, στη μείωση των τριγλυκεριδίων και στην πρόληψη επόμενου εμφράγματος» σύμφωνα με την Κάλλια Γιαννιτσοπούλου. Επιπλέον, εμποδίζουν την ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας και διατηρούν την ελαστικότητα των αγγείων. Μάλιστα, η συστηματική χρήση τους έχει αποδειχθεί από κλινικές μελέτες ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, διότι τα ω-3,6,9 λιπαρά οξέα βοηθούν αποτελεσματικά στη διαχείριση όλων των λιπιδίων στον οργανισμό.

Ειδικότερα, «τα ω-3 λιπαρά οξέα προκαλούν μείωση των τριγλυκεριδίων κατά 45%, μειώνουν την ολική χοληστερίνη κατά 25%, μειώνουν την αρτηριακή πίεση καθώς και τις πιθανότητες για σχηματισμό θρόμβων εμποδίζοντας τη συσσώρευση αιμοπεταλίων» τονίζει η Κάλλια Γιαννιτσοπούλου, ενώ ασκούν επίσης αντιφλεγμονώδη δράση, χρήσιμη σε ρευματοειδή αρθρίτιδα, ελκώδη κολίτιδα κτλ., και είναι βασικό συστατικό για την ανάπτυξη των παιδιών. Καθίσταται σαφές ότι η προσφορά συμπληρωμάτων, που η σύνθεσή τους βασίζεται στα ω-3 λιπαρά οξέα, είναι ευπρόσδεκτη για τη μείωση της χοληστερίνης.

«Οι εταιρείες συμπληρωμάτων διατροφής διαθέτουν πολλά προϊόντα για τον έλεγχο της χοληστερίνης, η σύνθεση των οποίων βασίζεται κυρίως σε δύο οικογένειες λιπαρών οξέων. Το σημαντικότερο λιπαρό οξύ στην οικογένεια των ω-3 πολυακόρεστων είναι το αλινολενικό οξύ, το οποίο μπορεί να μετατραπεί στον οργανισμό σε μεγαλύτερης αλυσίδας λιπαρά οξέα, όπως είναι τα Elicosapentaenoic Acid (EPA) και Docosahexaenoic Acid (DHA)» σύμφωνα με τη φαρμακοποιό Μέλπω Λεκατσά.

«To ΕΡΑ μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της καλής υγείας της καρδιάς, διατηρώντας τα λιπίδια του αίματος σε κανονικά επίπεδα, την καλή λειτουργία των αιμοπεταλίων και μέσω της παραγωγής των eicosamoids (prostaglandins και leukotrienes) διατηρεί την άριστη υγεία των αρθρώσεων, ενώ το DHA πιστεύεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη μεταφορά των νευρικών ώσεων διαμέσου των συνάψεων του εγκεφάλου» συμπληρώνει η έμπειρη φαρμακοποιός.

«Τα συμπληρώματα ιχθυελαίων αποτελούν σημαντική πηγή EPA και DHA και κατά τη χορήγηση 3-4 gr/ημέρα μπορεί να έχουν ωφέλιμες επιδράσεις. Ωστόσο, υφίσταται κίνδυνος τοξικότητας από υπερβολική λήψη (υπερδοσολογία) βιταμινών A και D» προειδοποιεί ο καρδιολόγος Σπύρος Γάτος.

Τέλος, «τα ω-3 πλέον συγχορηγούνται με στατίνες για τη μείωση των τριγλυκεριδίων» ενημερώνει ο καρδιολόγος Παντελής Παπουτσάκης.

Συνένζυμο Q10

Το συνένζυμο Q10 βρίσκεται στα μιτοχόνδρια όλων των κυττάρων και αποτελεί ένα βασικό παράγοντα στην παραγωγή ενέργειας. Είναι κλινικά αποδεδειγμένο ότι αναστέλλει την οξείδωση της LDL- χοληστερίνης και των υπόλοιπων λιποπρωτεϊνών, προστατεύοντας έτσι από την αθηρωμάτωση, και αυξάνει τα επίπεδα της HDL- χοληστερίνης (http://heartspring.net/lowering_high_cholesterol.html). Η συνεισφορά του Q10 στη μείωση της χοληστερίνης θεωρείται ότι έγκειται στη λειτουργία του ως διεγέρτη της επαναφοράς της βιταμίνης Ε στην ενεργή της μορφή. Οι τοκοτριενόλες, που ανήκουν στη μεγάλη οικογένεια της βιταμίνης Ε, θεωρούνται ισχυροί αναστολείς της HMG-CoA αναγωγάσης, υποβοηθώντας έτσι στη μείωση της ενδογενούς παραγωγής της χοληστερόλης.

Το Q10 χορηγείται συνήθως με στατίνες (φάρμακα για υπερλιπιδαιμίες), διότι η παρατεταμένη φαρμακευτική αγωγή με αυτές οδηγεί σε μείωση των επιπέδων Q10 του οργανισμού.
«Ο φαρμακοποιός θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι απαγορεύεται να λαμβάνεται από εγκυμονούσες και θηλάζουσες» τονίζει η Μέλπω Λεκατσά.

Kαι τα φυτοοιστρογόνα...

Συμπληρώματα διατροφής φυτοοιστρογόνων μπορούν να βοηθήσουν στη χοληστερίνη. «Τα τρόφιμα με βάση τη σόγια περιέχουν ουσίες που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να μειώσουν τη χοληστερίνη, ιδιαίτερα σε γυναίκες. Οι ουσίες αυτές, όταν εισέλθουν μέσω των τροφών ή συμπληρωμάτων διατροφής στον οργανισμό, έχουν την ιδιότητα να μιμούνται τη δράση των ανθρώπινων οιστρογόνων» συμπληρώνει η Κάλλια Γιαννιτσοπούλου.

Για τη μείωση της χοληστερίνης αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής συμπληρώματα διατροφής, η σύνθεση των οποίων βασίζεται σε ω-3 λιπαρά οξέα, φυτοστερόλες ή συνένζυμο Q10:

• Colestroforte της Health Aid.

• Good & Bad Phytosterols και Good & Bad Omega Plus της Power Health.

• Kyolic, E-EPA, Q10 (Quest) και Lepicol της Panax.