Συμβουλές για την αντιμετώπιση του άσθματος-αλλεργικού και μη- την καλοκαιρινή περίοδο

Όμως το άσθμα αποτελεί μια χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών (βρόγχων), στην οποία συμμετέχουν πολλά διαφορετικά κύτταρα, προκαλώντας τη στένωσή τους, με αποτέλεσμα το βήχα, τη δύσπνοια, το βάρος στο στήθος, το συριγμό (σφύριγμα). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υπάρχουν μεμονωμένα ή να συνυπάρχουν.

Επίσης χαρακτηρίζεται από βρογχική υπεραντιδραστικότητα (εκφράζεται ως βήχας στο γέλιο, στην παρατεταμένη ομιλία, στις φωνές) και ενίοτε από νυχτερινές αφυπνίσεις.

Πολλές φορές εκδηλώνεται απλά ως βήχας που εμμένει μετά από πιθανή λοίμωξη του αναπνευστικού ή επαφή με αλλεργιογόνο, στο οποίο ο ασθενής είναι ευαίσθητος.

Το άσθμα είναι μια νόσος ετερογενής με πολλά πρόσωπα (φαινοτύπους) και με μονοπάτια ανοσολογικών μηχανισμών που κινητοποιούνται και οδηγούν στην έκφρασή τους (ενδότυποι). Καθίσταται επομένως σαφές ότι στις ημέρες μας δεν αρκεί η διάγνωση του άσθματος, αλλά θα πρέπει να καθορισθεί και ο φαινότυπος, ώστε να υπάρξει η αντίστοιχη θεραπεία. 'Ασθμα, για παράδειγμα, μπορεί να είναι ένας χρόνιος βήχας, όπως προαναφέρθηκε.

Μετά από κοινό κρυολόγημα (μεταλοιμώδες), μετά από άσκηση, στο χώρο εργασίας (επαγγελματικό), την άνοιξη (ατοπικό) ή χωρίς σαφή αιτία (ενδογενές).

Μπορεί να είναι επεισοδιακό, ήπιο επίμονο, μέτριο επίμονο, βαρύ επίμονο. Διαφορετικά ελεγχόμενο, δύσκολα ελεγχόμενο, μη ελεγχόμενο.

Σημασία έχει η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας του ασθενούς από τον πνευμονολόγο. Ο ασθματικός ασθενής θα πρέπει να θεωρήσει συνεργάτη του τον ιατρό και το αντίστροφο. Είναι πολύ σημαντικός ο έλεγχος του άσθματος όσο το δυνατόν νωρίτερα, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει επιδείνωση με πιθανό αποτέλεσμα βαρύτερη αγωγή (συστηματική κορτιζόνη) ή έκτακτες επισκέψεις σε τμήμα επειγόντων και νοσηλείες, που στη χώρα μας -χάρη στις σύγχρονες θεραπείες- είναι πολύ πιο σπάνια σε σχέση με το παρελθόν.

Επιπλέον κάποιες φορές μπορεί απλά το αίτιο να ανακαλυφθεί και η απομάκρυνση του ασθενούς από αυτό να λύσει το πρόβλημα.

Η επίσκεψη στον πνευμονολόγο κάθε τρεις μήνες είναι ένα εύλογο διάστημα. 

Κάποια ίωση ή πιθανή έκθεση σε αλλεργιογόνο μπορεί να προκαλέσει σοβαρό παροξυσμό ακόμη και σε ένα ήπιο άσθμα. Είναι απαραίτητο συνεπώς ο ασθενής να γνωρίζει καλά τη νόσο του και να έχει σαφείς οδηγίες σε περίπτωση παροξυσμού, μέχρι να επικοινωνήσει με το θεράποντα ιατρό.

Οι τέσσερις παράμετροι που κυρίως χρησιμοποιούνται για να αξιολογηθεί το επίπεδο ρύθμισης του άσθματος είναι:

1. τα ημερήσια συμπτώματα
2. οι νυχτερινές αφυπνίσεις
3. η ανάγκη λήψης β2-διεγέρτη βραχείας δράσης (ανακουφιστικής αγωγής) και
4. η επίδραση στις φυσικές δραστηριότητες. 

Εάν ο ασθενής αναφέρει 1-2 από αυτά θεωρείται μερικώς ρυθμισμένος, εάν αναφέρει 3-4 θεωρείται αρρύθμιστος.

Τα σκευάσματα τα οποία χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση του άσθματος είναι γενικά οι β2-διεγέρτες, τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, τα αντιλευκοτριενικά, τα αντιχολινεργικά, ενώ σε παροξυσμούς χορηγούνται συστηματικά στεροειδή από το στόμα.

Τα εισπνεόμενα σκευάσματα χρησιμοποιούνται συνήθως σε συνδυασμούς για καλύτερα αποτελέσματα ως προς τη συμμόρφωση του ασθενούς καθώς και τον έλεγχο της νόσου του.

Σε συγκεκριμένους φαινοτύπους άσθματος και στάδια βαρύτητας χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια βιολογικοί παράγοντες έναντι 5αεροαλλεργιογόνων (αντι-ΙgΕ θεραπεία) και η αντι-IL5θεραπεία.

Δρ. Γεώργιος Μ. Κρομμύδας, πνευμονολόγος-φυματιολόγος στην Ιατρική Υπηρεσία ΕΔΟΕΑΠ