Σπίλοι: Πότε πρέπει να αφαιρούνται;

 Η εμφάνιση των σπίλων είναι ιδιαίτερα συχνή, καθώς σχεδόν όλοι οι ενήλικες έχουν στο δέρμα τους από 10-40 ελιές, ενώ φυσιολογική κρίνεται η ύπαρξη ακόμα περισσοτέρων σε ανθρώπους με ανοιχτόχρωμο δέρμα. Μπορεί να εμφανιστούν στη βρεφική, παιδική ή εφηβική ηλικία και να αυξηθούν με την πάροδο του χρόνου, άλλοτε σκουραίνοντας και άλλοτε γινόμενες χρωματικά ανοιχτότερες.

Πρόκειται για ογκίδια στο δέρμα που αποτελούνται από μελανινοκύτταρα. Συνήθως είναι καφέ, σπανιότερα μπορεί να είναι μπλε, μαύρα, ή να έχουν το χρώμα του δέρματος. Οι σπίλοι, ή ελιές όπως συνηθέστερα καλούνται, μπορεί να είναι επίπεδες ή επηρμένες και το σχήμα τους είναι συνήθως στρογγυλό ή σφαιρικό. Οι περισσότερες είναι ακίνδυνες και ασυμπτωματικές εκτός κι αν τραυματιστούν. Εμφανίζονται δε κυρίως λόγω της έκθεσης του δέρματος στον ήλιο.

Οι σπίλοι δεν πρέπει να προκαλούν σε γενικές γραμμές ανησυχία, ωστόσο καλό είναι να γνωρίζετε ότι το μελάνωμα, ένας τύπος καρκίνου του δέρματος, εμφανίζεται μέσα ή δίπλα σε έναν σπίλο. Το πρώτο σημάδι της ύπαρξης μελανώματος είναι η ανάπτυξη μιας νέας ελιάς ή η αλλαγή της εμφάνισης μιας υπάρχουσας. Εμφανισιακά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν μια άσχημη, χωρίς σχήμα και σαφή όρια ελιά.

«Εξαιτίας της πιθανότητας ανάπτυξης μελανώματος, όλοι μας θα πρέπει να ελέγχουμε πολύ συχνά το δέρμα μας για τυχόν αλλαγές και ανά τακτά χρονικά διαστήματα να επισκεπτόμαστε δερματολόγο για πιο λεπτομερή και σχολαστικό έλεγχο», επισημαίνει ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).

Εκτός από τους ακίνδυνους, φυσιολογικούς σπίλους υπάρχουν και οι δυσπλαστικοί (ή άτυποι) σπίλοι, οι οποίοι παρότι είναι καλοήθεις μοιάζουν με μελάνωμα, έχουν δηλαδή ύποπτα χαρακτηριστικά. Πρόκειται για μια συχνή κατάσταση, αφού εμφανίζονται στο 2-8% των καυκάσιων ανθρώπων. Τα αίτια εμφάνισής τους φαίνεται να είναι σε μεγάλο ποσοστό κληρονομικά, ενώ ο αριθμός τους στο σώμα αποτελεί ένδειξη κινδύνου για εμφάνιση μελανώματος, σύμφωνα με στατιστικά. Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει περιστατικό μελανώματος σε κάποιο συγγενικό πρόσωπο η ύπαρξή τους αυξάνει έως και 27% τις πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου.

Παρότι δεν είναι μελάνωμα, οι δυσπλαστικοί σπίλοι θα πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά, εξαιτίας της δυσκολίας που παρουσιάζει ο διαχωρισμός τους από το μελάνωμα.

«Η κακοήθεια μπορεί να εμφανιστεί υπό μορφή δυσπλαστικού σπίλου και ο μοναδικός τρόπος που με ασφάλεια μπορεί να επιβεβαιωθεί η μη ύπαρξη μελανώματος είναι η βιοψία, για τη διενέργεια της οποίας ο χειρουργός πρέπει να αφαιρέσει ολόκληρο το σημείο στο οποίο έχει εμφανιστεί το μελάνωμα και να αποσταλεί σε ιστοπαθολογικό εργαστήριο. Στις περιπτώσεις που ο αριθμός των δυσπλαστικών σπίλων είναι μεγαλύτερος του ενός θα πρέπει το άτομο να κάνει χαρτογράφηση σπίλων, ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση της εξέλιξής τους», επισημαίνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.

Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν και οι άνθρωποι με μεγάλο αριθμό σπίλων (φυσιολογικούς και δυσπλαστικούς) στο σώμα τους (άνω των 100) ή σπίλους που ξεπερνούν τα 8mm. Η χειρουργική αφαίρεση των μεγάλων και γιγάντιων σπίλων μειώνει κατά πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος χωρίς όμως να τον εξαλείφει.

Οι περισσότερες ελιές όμως δεν απαιτούν καμία θεραπεία. Αλλά μερικές φορές οι άνθρωποι επιθυμούν την αφαίρεσή τους για αισθητικούς λόγους ή επειδή προκαλούν ενόχληση στην καθημερινότητα, όπως όταν "σκαλώνουν” σ’ αυτές τα ρούχα ή όταν ερεθίζονται από ένα κολιέ, ή όταν τραυματίζονται κατά το ξύρισμα.

«Η επέμβαση είναι πολύ απλή και πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Η διαδικασία αφαίρεσης εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση της βλάβης και συνήθως διαρκεί περίπου 20 λεπτά, με τα αποτελέσματα της βιοψίας να παρέχονται μέσα σε ελάχιστες ημέρες. Οι σύγχρονες χειρουργικές μέθοδοι είναι ανώδυνες και παρέχουν άριστα αποτελέσματα», επισημαίνει ο Δρ. Ξιάρχος και συνεχίζει «Εκτός από την αφαίρεση των ύποπτων σπίλων για ιατρικούς λόγους, υπάρχουν και οι αισθητικοί λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν κάποιον στο χειρουργό, και ιδιαίτερα τα άτομα με αντιαισθητικούς σπίλους σε εμφανή μέρη του σώματος. Σ’ αυτές και μόνο τις περιπτώσεις ο σπίλος μπορεί να αφαιρεθεί με τη χρήση laser ή ραδιοσυχνότητες, σε ικανοποιητικό μήκος πλάτος και βάθος, για διαδικασία που απαιτεί μόνο 5 λεπτά».

Δεν υπάρχει λοιπόν κανένας λόγος αναβολής της αφαίρεσης των σπίλων, είτε η απόφαση ληφθεί για ιατρικούς είτε για αισθητικούς λόγους.