Οι ανάγκες του δέρµατος γίνονται όλο και µεγαλύτερες µε το πέρασµα των χρόνων, λόγος για τον οποίο η σύγχρονη κοσµητολογία επενδύει σηµαντικά ποσά στην έρευνα για προϊόντα αποτελεσµατικά στη «µάχη» κατά της γήρανσης. Ειδικά κατά τους φθινοπωρινούς µήνες η ταλαιπωρία του δέρµατος εντείνεται, µε αποτέλεσµα οι φαρµακοποιοί να κατακλύζονται από ερωτήσεις του τύπου «πώς µπορώ να ξέρω αν το δέρµα µου είναι γηρασµένο;», «ποιο είναι το κατάλληλο για µένα προϊόν αντιγήρανσης;», «µε ποιο τρόπο θα πετύχω τα καλύτερα αποτελέσµατα από τη χρήση του;» κ.ά.
Απαντήσεις στα ερωτήµατα αυτά αλλά και οδηγίες για τον καλύτερο δυνατό χειρισµό τους περιλαµβάνει το ακόλουθο απόσπασµα από το σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου «Κοσµητολογία - η συµβουλή του φαρµακοποιού» των εκδόσεων «Φαρµακευτικός Κόσµος ».
Το γηρασµένο δέρµα
Τόσο η δοµή όσο και η λειτουργία του δέρµατος αλλάζουν µε τα χρόνια. Ο µεταβολισµός επιβραδύνεται, επιφέροντας σε όλα τα επίπεδα µη αναστρέψιµες µεταβολές, οι οποίες γίνονται όλο και πιο ορατές µέρα µε την ηµέρα, ιδίως στη γυναίκα µετά την εµµηνόπαυση. Αν και είναι γενετικά προγραµµατισµένη, η γήρανση επιτείνεται ή επιταχύνεται από διαφόρους παράγοντες, εγγενείς (ενδοκρινολογικές διαταραχές, ορισµένες ασθένειες κ.ά.) ή εξωγενείς (υπερέκθεση σε ηλιακή ή υπεριώδη ακτινοβολία, κάπνισµα, στρες, ρύπανση, αλκοόλ) και µπορεί µερικές φορές να ξεκινήσει πολύ νωρίς.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
Οπτική εξέταση
- Το δέρµα είναι χλωµό, σχεδόν διαφανές, µε ορατά τα υποκείµενα αγγεία (πολύ λεπτό δέρµα και ασθενής αγγείωση), θαµπό, χωρίς λάµψη (ανεπάρκεια ΥΛΦ, το φως δεν αντανακλάται καλά).
- Η υφή του δέρµατος µπορεί να είναι διαταραγµένη (τονίζονται όλα τα ελαττώµατα).
- Τα χαρακτηριστικά είναι τονισµένα (µυϊκή ατροφία).
Παρατηρούνται τα εξής ελαττώµατα:
• λεπτές και βαθιές ρυτίδες (βλάβη στα συνδετικά διαφράγµατα)
• πολύ έντονες ρυτίδες έκφρασης, χαλάρωση του δέρµατος (ατροφία του υποδέρµατος, διαπλάτυνση του δερµο-επιδερµιδικού ορίου)
• µαύροι κύκλοι (ανεπάρκεια αγγείων που προκαλεί συσσώρευση χρωστικών του αίµατος στο συνδετικό ιστό)
• σακούλες κάτω από τα µάτια (φλεβο-λεµφική ανεπάρκεια και χαλάρωση του δέρµατος)
• λέπια (η απολέπιση είναι πολύ αργή και γίνεται ορατή)
• διεσταλµένοι πόροι και φαγέσωρες (λόγω της προκαλούµενης από το φως γήρανσης: δεν πρέπει να συγχέεται µε τους εµφανείς πόρους που παρατηρούνται στο λιπαρό δέρµα)
• βαθιές επιµήκεις πτυχές στο επίπεδο του λαιµού (αποδιοργάνωση και αλλοίωση του κολλαγόνου λόγω ηλιακής ακτινοβολίας)
• αγγειώµατα γήρανσης (ερυθρότητα που σχετίζεται µε την ευθραυστότητα των τριχοειδών)
• δυσχρωµικές κηλίδες (υποµελάγχρωση και υπερµελάγχρωση, λόγω της µείωσης του αριθµού των µελανινοκυττάρων και της άναρχης παραγωγής µελανίνης).
Εξέταση δια της αφής
Δίνει την αίσθηση ψυχρού δέρµατος (ανεπαρκής αιµάτωση).
Το δέρµα είναι:
• λεπτό (επιβράδυνση της µιτωτικής δραστηριότητας των βασικών κερατινοκυττάρων)
• ξηρό και τραχύ (ΥΛΦ µε ανεπάρκεια σµήγµατος, λέπια)
• άτονο (η επιβράδυνση της σύνθεσης µακροµορίων του δέρµατος προκαλεί µείωση του πάχους και της υδάτωσής του, που συνοδεύεται από σκλήρυνση των ινών κολλαγόνου)
• χωρίς ελαστικότητα (διάσπαση των ελαστικών ινών από τις ελαστάσες).
ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Οι στόχοι
Απαλός καθαρισµός που παρέχει ενυδατικά, λιπιδικά και αναζωογονητικά στοιχεία.
Η συµβουλή
Να καθαρίζετε το πρόσωπο και το λαιµό πρωί και βράδυ µε πλούσια και απαλά προϊόντα που επιτρέπουν την ταχεία αποκατάσταση του ΥΛΦ. Επιλέξτε κάποιο από τα παρακάτω:
- γαλάκτωµα και λοσιόν προσώπου ή µεταλλικό νερό
- γαλάκτωµα «2 σε 1», µε ή χωρίς ξέβγαλµα
- έλαιο για ντεµακιγιάζ
- καθαριστική κρέµα
- απαλό τζελ, κατά προτίµηση που να µην κάνει αφρό
- λιπαρό συνθετικό προϊόν καθαρισµού
- νερό για ντεµακιγιάζ ή λοσιόν µε µικκύλια
Ένα απαλό προϊόν απολέπισης µπορεί να χρησιµοποιείται µία φορά την εβδοµάδα για την ενεργοποίηση της µικροκυκλοφορίας και τη µείωση των επιφανειακών ανωµαλιών.
ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Οι στόχοι
Στόχος είναι η επιβράδυνση της γήρανσης του δέρµατος και εποµένως:
• η διατήρηση ή η αποκατάσταση της υδάτωσης του δέρµατος
• η εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών
• η αποφυγή των βλαβερών επιπτώσεων του ήλιου (ηλιακή ελάστωση, µελαγχρωµατικές κηλίδες, καρκίνος του δέρµατος κτλ.)
• η αποκατάσταση της δοµής της κεράτινης στιβάδας
• η αποκατάσταση του ΥΛΦ ή η µείωση της ανεπάρκειάς του
• η αποκατάσταση της ρευστότητας των κυτταρικών µεµβρανών και η βελτίωση της µικροκυκλοφορίας του δέρµατος, ώστε να αυξηθούν οι ανταλλαγές
• η διέγερση της µιτωτικής δράσης της επιδερµίδας
• η επίδραση στο δερµο-επιδερµιδικό όριο, ώστε να βελτιωθεί το µικροανάγλυφο του δέρµατος
• η διέγερση της σύνθεσης των ινοβλαστών
• η αναστολή της δράσης των ενζύµων που ευθύνονται για τη διάσπαση των ινών του συνδετικού ιστού του δέρµατος (κολλαγόνο και ελαστίνη)
• η επιβράδυνση της γλυκοζυλίωσης των πρωτεϊνών του δέρµατος
• η µείωση της έντασης των µελαγχρωµατικών κηλίδων, εάν υπάρχουν.
Η συµβουλή
Θα πρέπει να συνδυαστεί η πρόληψη και η ανάπλαση:
Η πρόληψη θα πρέπει να γίνει το νωρίτερο δυνατόν, µε βάση τρεις σηµαντικούς άξονες:
• προστασία του δέρµατος από τον ήλιο
• προσεκτικός καθαρισµός και ενυδάτωση του δέρµατος πρωί και βράδυ
• αλλαγές στον τρόπο ζωής
Η απώλεια ελαστικότητας και η ανεπάρκεια υγρασίας και λιπιδίων µπορούν να διορθωθούν µε τη χρήση ενυδατικής, θρεπτικής και συσφιγκτικής κρέµας δύο φορές την ηµέρα, σε συνδυασµό µε ελαφρύ µασάζ του προσώπου που ευνοεί τη µικροκυκλοφορία του δέρµατος. Προσαρμόστε τις συνήθειες περιποίησης του προσώπου στις αλλαγές που παρατηρείτε στο δέρµα σας.
• Κάθε πρωί, να ενισχύετε την άµυνα του δέρµατος εφαρµόζοντας µια αντιγηραντική, προστατευτική, ενυδατική, θρεπτική, συσφιγκτική, αναζωογονητική κρέµα στο πρόσωπο και στο λαιµό (κατά προτίµηση Ν/Ε ή Ε/Ν/Ε, αν το δέρµα είναι πολύ ξηρό).
• Το βράδυ, να διεγείρετε τους φυσικούς µηχανισµούς ανάπλασης, εφαρµόζοντας µια κρέµα που παρέχει λιπίδια, αναδόµηση και ισορροπία, κατά προτίµηση Ν/Ε.
• Να χρησιµοποιείτε ειδικά προϊόντα στις εύθραυστες περιοχές:
- περιοχή γύρω από τα µάτια: από την ηλικία των 20-25 ετών
- περιοχή γύρω από τα χείλη: από την ηλικία των 35-40 ετών
- λαιµός και ντεκολτέ: από την ηλικία των 45-50 ετών.
• Να ακολουθείτε τακτικά θεραπεία µε συσφιγκτικό, αναζωογονητικό και ενυδατικό ορό πρωί και βράδυ, πριν από την κρέµα, για τουλάχιστον ένα µήνα, ιδίως στις αλλαγές εποχής.
• Να εφαρµόζετε µια ενυδατική, θρεπτική, αναζωογονητική και συσφιγκτική µάσκα-κρέµα δύο φορές την εβδοµάδα ή και συχνότερα, εάν χρειάζεται.
Συµπληρωµατικές συµβουλές
Προσέξτε επίσης τα εξής:
• να µειώσετε τα ζωικά λίπη και τα γλυκά, να προτιµάτε τα γαλακτοκοµικά, τα φρούτα και τα φρέσκα λαχανικά, τα λίπη φυτικής προέλευσης, ιδίως τα έλαια πρώτης ψυχρής έκθλιψης, που είναι πιο πλούσια σε βασικά λιπαρά οξέα, τα ψάρια κτλ.
• να πίνετε άφθονο νερό και να µειώσετε την κατανάλωση αλκοόλ
• να ασκείστε τακτικά και επαρκώς, σύµφωνα µε ένα πρόγραµµα κατάλληλο για εσάς
• να εφαρµόζετε την κατάλληλη αντηλιακή προστασία
• να µειώσετε ή, ακόµα καλύτερα, να κόψετε το κάπνισµα (είναι υπεύθυνο για την ελάστωση του καπνιστή, αυξάνει το ποσοστό ανδρογόνων και µειώνει το ποσοστό οιστρογόνων).
• Μπορείτε να ακολουθήσετε θεραπεία µε καλλυντικά απολέπισης (peeling) για την επαναφορά της λάµψης και την επιδιόρθωση ορισµένων ατελειών στην επιφάνεια του δέρµατος.
• Να κάνετε τακτικά θεραπείες από το στόµα µε βασικά λιπαρά οξέα (έλαιο βουγλώσσου, σπόρων σιταριού, κουκουτσιών φραγκοστάφυλου, ονάγρου, σολοµού κτλ.), µε ιχνοστοιχεία (Cu, Mn, Mn-Co, Se, Si, Zn κτλ.) και µε βιταµίνες Α, Β, C, Ε, PP κτλ.
• Για το µακιγιάζ χρησιμοποιήστε ένα µέικ-απ που καλύπτει τις ρυτίδες και τις λεπτές γραµµές (οπτική επίδραση) και επαναφέρει τη φωτεινότητα στην επιδερµίδα.
ΚΥΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
• Ενυδατικές: ΑΗΑ (κιτρικό, γλυκολικό, γαλακτικό, µηλικό οξύ κ.ά.), µακροµόρια (υαλουρονικό οξύ, DNA, χιτίνη, χιτοσάνη, κολλαγόνο, ελαστίνη κτλ.), NMF (αµινοξέα, πυρρολιδονο-καρβοξυλικό οξύ, σάκχαρα, ουρία κτλ.), γλυκερόλη, σορβιτόλη κτλ.
• Λιπαντικές: βασικά λιπαρά οξέα, κεραµίδια, χοληστερόλη, κηρούς, φυτικά έλαια (βερίκοκου, βούγλωσου, νυχτολούλουδου, τριαντάφυλλου), γιογιόµπα, φωσφολιπίδια, σκουαλένιο κτλ.
• Αντιοξειδωτικές, κατά των ελεύθερων ριζών: µπλε φύκια, βήτα καροτένιο, ιχνοστοιχεία (Cu, Mn, Se, Si, Zn κτλ.), πολυφαινόλες εκ των οποίων φλαβονοειδή, σιλανόλες, βιταµίνες Α, C, Ε κτλ.
• Κυτταροδιεγερτικές: µαδεκασικό οξύ, AHA, µπλε φύκη, κυτοκίνες, βιοπεπτίδια, βρώµη, Centella asiatica, κυτόχρωµα C, κυτοκίνες, φιµπριλίνη, ΒΛΟ, ginseng, γλυκοσαµινογλυκάνες, υδρόλυµα κολλαγόνου και ελαστίνης, ασαπωνοποίητα συστατικά, µελιβιόζη, ιχνοστοιχεία (Si, Zn κτλ.) φυτοορµόνες, θερµό µεταλλικό νερό, ρετινόλη και τα παράγωγά της, ρετιναλδεΰδη, οργανικό πυρίτιο, βιταµίνη Β5, C, Ε κτλ.
• Αντι-ελαστάσες, αντι-κολλαγενάσες: bio-KP®, κεραµίδια + βασικά λιπαρά οξέα (soliactine®), φλαβονοειδή, λιποξύ C3CO, µελιβιόζη, σαπωνοσίδες, σιλανόλες κτλ.
• Κατά της γλυκοζυλίωσης: µπλε φύκια, ελαστίνη, πρωτεϊνικά εκχυλίσµατα πλούσια σε γλουταµίνη, φλαβονοειδή, σιλανόλες κτλ.
• Φλεβοτονωτικές: φλαβονοειδή, σαπωνοσίδες.
• Ρυθµιστές της µελάγχρωσης: κοχικό οξύ, AHA, προκυστεΐνη, ρετινόλη και παράγωγά της, βιταµίνη C.
• Σε συγκεκριµένα προϊόντα ηµέρας προστίθενται αντηλιακά φίλτρα, ώστε να περιοριστεί η γήρανση που οφείλεται στη UV ακτινοβολία και ειδικά στη UVA.
Να αποφεύγετε:
• τους σάπωνες και άλλα επιθετικά προϊόντα καθαρισµού
• τα προϊόντα µε οινόπνευµα ή τα πολύ υδρόφιλα προϊόντα (τύπου τζελ)
• το νερό µε µεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο και/ή χλώριο
• το ντους ή το µπάνιο µε πολύ ζεστό νερό και για πολύ ώρα
• την εξάτµιση του νερού από το δέρµα
• τις απότοµες και πολύ συχνές αλλαγές στο βάρος του σώµατος
• την τριβή του δέρµατος µε συνθετικά ρούχα
• τις πολύ επιθετικές περιβαλλοντικές συνθήκες: κλιµατισµό, πολύ θερµό περιβάλλον, ρύπανση, καπνό, κρύο, άνεµο, ξηρή ατµόσφαιρα κτλ.
• τους παράγοντες που επιταχύνουν τη φυσιολογική γήρανση: κάπνισµα, αλκοόλ, έκθεση στον ήλιο χωρίς την κατάλληλη φωτοπροστασία ή τις λάµπες υπεριώδους ακτινοβολίας, στρες και υπερκόπωση.