«Πρέπει να γίνει ορθολογιστική χρήση φαρμάκων»

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην εφημερίδα «Παρατηρητής της Θράκης» παραχώρησε ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ροδόπης Αλέξανδρος Τσαπέκος. Στη συνέντευξη ο Α. Τσαπέκος τονίζει ότι σχετικά με τους πρόσφατους τίτλους δημοσιευμάτων για υπερβολικές αυξήσεις στο νέο δελτίο τιμών «γίνεται μεγάλος ντόρος για το τίποτα», ενώ υποστηρίζει ότι το σημαντικότερο είναι η ορθολογιστική χρήση των φαρμάκων, η οποία για να γίνει «πρέπει να υπάρχει έλεγχος και για να υπάρξει έλεγχος πρέπει να γίνει μηχανοργάνωση».


ΠτΘ: Κύριε Τσαπέκο, τις τελευταίες ημέρες ανακοινώθηκαν από το υπουργείο αυξήσεις σε τιμές κάποιων φαρμάκων αλλά και μειώσεις. Ιδιαίτερα μάλιστα αυξάνονται δύο φάρμακα ευρύτατης κυκλοφορίας…

Α.Τ.: Γίνεται μεγάλος ντόρος για το τίποτα. Θα έλεγα ότι περισσότερες ήταν οι μειώσεις παρά οι αυξήσεις στις τιμές των φαρμάκων. Υπήρξε μείωση των τιμών πολλών φαρμάκων που είναι αντίγραφα και τα οποία τιμολογούνται στο 80% της τιμής του πρωτοτύπου, όπως επίσης έχουμε την κυκλοφορία 230 νέων φαρμάκων και εκεί παίζεται το μεγάλο παιχνίδι, όσον αφορά στη φαρμακευτική δαπάνη.
Θεωρώ προσωπικά άνευ ουσίας το γεγονός ότι ανέβηκε η τιμή του Σαλοσπίρ και του Λοναρίντ, φάρμακα που κινούνται. Βέβαια, το Λοναρίντ, του οποίου η τιμή αυξήθηκε κατά 1 €, χρειάζεται συνταγή για να δοθεί, οπότε δεν έχει μεγάλη κυκλοφορία. Το Λοναρίντ όμως είναι μια μεμονωμένη περίπτωση και δεν μπορεί να δώσει την πλήρη εικόνα και, όπως είπα, η κίνησή του είναι ελεγχόμενη, οπότε δε συμμετέχει με μεγάλη δαπάνη στο σύνολο των δαπανών των ταμείων. Η τιμή του Σαλοσπίρ ανέβηκε κατά 20 λεπτά. Θα έλεγα ότι καλώς αυξήθηκε, γιατί τείνει να καταργηθεί από τις συνταγές των γιατρών, επειδή έχει αντικατασταθεί με καινούργια φάρμακα.


ΠτΘ: Είπατε ότι το παιχνίδι παίζεται στην κυκλοφορία των νέων φαρμάκων. Τι εννοείτε;

Α.Τ.: Πολλά δοκιμασμένα φάρμακα σταματούν να συνταγογραφούνται και μπαίνουν πλέον στη διαδικασία των νέων φαρμάκων. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα νέα φάρμακα δεν πρέπει να συνταγογραφούνται –έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα σε σχέση με τα παλιά– αλλά να συνταγογραφούνται όταν υπάρχει λόγος και όταν δεν μπορεί να κάνει δουλειά το παλιό και το δοκιμασμένο επί δεκαετίες φάρμακο.
Μόνο τότε νομίζω ότι πρέπει να οδηγηθούμε στο νέο και ακριβό φάρμακο, με βάση ότι τα ταμεία μας είναι σε κακή κατάσταση και ότι πρέπει να σκεφτούμε πως στο μέλλον δε θα έχουμε χρήματα ούτε και για τα απλά φάρμακα. Με αυτή την έννοια πρέπει να υπάρχει ένας ορθολογισμός στη χρήση των φαρμάκων. Από εκεί και πέρα, οι αυξήσεις και οι μειώσεις που γίνονται ανά τρίμηνο πλέον δε θεωρώ ότι είναι είδηση, γιατί κάθε τρίμηνο θα υπάρχουν φάρμακα που θα χάνουν την πατέντα τους και θα πέφτουν κατά 20% και θα παίρνουν την τιμή του 80%, τα αντίγραφα θα μειώνονται και εκείνα αναλόγως στο 80% της τιμής του πρωτοτύπου και οπωσδήποτε θα γίνονται και κάποιες διορθώσεις και πάντα σύμφωνα με το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών στην Ε.Ε. Σύμφωνα με αυτή, η τιμή ενός φαρμάκου στην ελληνική αγορά παίρνει τιμή που προκύπτει από το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών του αντίστοιχου προϊόντος σε τρεις χώρες της Ε.Ε., δύο από τις παλιότερα ενταγμένες συν την Ελβετία και μία από αυτές που εντάχθηκαν το 2004.


ΠτΘ: Το υπουργείο υποστηρίζει ότι θα εξοικονομήσει πολλά χρήματα από τις μειώσεις της τιμής των φαρμάκων. Ποια είναι η άποψή σας;

Α.Τ.: Σύμφωνα με όσα πληροφορήθηκα από τον τύπο, το υπουργείο μιλά για μια εξοικονόμηση 1.100.000 € από τις μειώσεις που γίνονται. Θεωρώ ότι είναι λάθος η εκτίμηση αυτή του υπουργείου, γιατί ποτέ, από την πείρα που έχουμε, δεν μπορεί η κατανάλωση των φαρμάκων από χρονιά σε χρονιά να είναι ίδια. Επειδή πάντα κυκλοφορούν στην αγορά καινούργια φάρμακα, για παράδειγμα πέρσι κυκλοφόρησαν μόνο 1850, καλώς ή κακώς οι εταιρείες έχουν τον τρόπο τους να τα προωθούν, οπότε γράφονται αυτά.
Θα επαναλάβω ότι δε λέω να μη συνταγογραφούνται αλλά πρέπει να είμαστε περισσότερο προγραμματισμένοι και να το προωθούμε, όταν δεν μπορεί να κάνει δουλειά το παλιότερο, όταν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος. Δυστυχώς όμως στην πράξη φαίνεται ότι αντικαθίστανται τα παλιά με τα καινούρια στην πλειοψηφία τους, οπότε η εξοικονόμηση του 1.100.000 που υποστηρίζει το υπουργείο τελικά είναι λάθος, γιατί αυτά δε θα γραφούν. Δε θα γραφούν δηλαδή φάρμακα των οποίων η τιμή σήμερα μειώθηκε. Θα γραφούν σε ένα ποσοστό 20% της κίνησης που είχαν τον προηγούμενο χρόνο.


ΠτΘ: Κύριε Τσαπέκο, μιλήσατε για ορθολογισμό στη χρήση φαρμάκων. Πώς μπορεί να γίνει αυτό;

Α.Τ.: Αυτό μπορεί να γίνει με ένα και μόνο τρόπο. Μόνο εάν μηχανογραφηθεί το όλο σύστημα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, κάτι που κατά κόρον έχουμε πει και τοπικά και πανελλαδικά. Αν δε γίνει μηχανοργάνωση για να φαίνεται τι δίνει, πώς το δίνει, πού το δίνει, ποιος το δίνει, πότε το δίνει, ποτέ δεν πρόκειται να μειωθούν οι φαρμακευτικές δαπάνες στην Ελλάδα. Αντίθετα θα αυξάνουν. Τα βιβλιάρια και οι συνταγές ισχύουν μόνο στην Ελλάδα. Σε όλη την Ευρώπη υπάρχει μηχανοργάνωση. Οι ασθενείς έχουν την κάρτα με την οποία επισκέπτονται το γιατρό, την ίδια ώρα ενημερώνεται το ταμείο και το υπουργείο και όλοι οι φορείς και μάλιστα την ίδια στιγμή μπορεί να γίνει έλεγχος. Από εκεί και μετά το σύστημα της μηχανοργάνωσης μπορεί να απορρίψει κάποιες παρατυπίες, όπως για παράδειγμα αν κάποιος έγραψε προ δέκα ημερών ένα φάρμακο και για κάποιο λόγο, είτε γιατί έχασε το κουτί είτε γιατί ένας άλλος γιατρός του έγραψε άλλο φάρμακο, το σύστημα μπορεί να απορρίψει τη δεύτερη αγωγή, οπότε γίνεται αυτόματα εξοικονόμηση φαρμακευτικής δαπάνης. Η έλλειψη μηχανοργάνωσης καλώς ή κακώς δε δίνει τη δυνατότητα ελέγχου, με αποτέλεσμα τα νούμερα να μεγαλώνουν και κάποια στιγμή θα βρεθούμε στο σημείο να μην μπορούμε να πληρώσουμε τις απλές δαπάνες.


ΠτΘ: Ποιες είναι οι θέσεις του οργάνου σας για το θέμα των μεγάλων δαπανών στα φάρμακα από τα ταμεία και του τρόπου με τον οποίο αυτές μπορούν να περιοριστούν;

Α.Τ.: Ο πανελλήνιος σύλλογος προτείνει την αλλαγή της αγορανομικής διάταξης. Σήμερα υπάρχει ένα φάρμακο, γνωστό αντικαταθλιπτικό, το οποίο έχει τριάντα χάπια του ενός μιλιγκράμ και κάνει 10 €, για παράδειγμα. Το ίδιο φάρμακο των δύο μιλιγκράμ σε συσκευασία και πάλι με τριάντα χάπια έχει 20 €. Αυτό δε δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση. Επειδή η δραστική ουσία διπλασιάζεται δε σημαίνει ότι πρέπει να διπλασιάζεται η τιμή του. Τουλάχιστον οι τεχνοκράτες που ρωτήσαμε μας είπαν ότι η τιμή του το πολύ να ανέβει 30%. Μέσα στην τιμή του φαρμάκου υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες που την επηρεάζουν και όχι μόνο η δραστική ουσία.
Επίσης, το 2006 με νόμο αποφασίσθηκε το 4% του τζίρου που κάνουν οι φαρμακοβιομηχανίες να το επιστρέφουν στα ταμεία και μέχρι σήμερα αυτό δεν έχει γίνει και μιλάμε για 100 εκατομμύρια €, λεφτά που δικαιούνται τα ταμεία να τα πάρουν.
Κατά καιρούς έχουμε προτείνει νοσοκομειακές συσκευασίες. Ένας που έχει υπέρταση και παίρνει χάπια πιέσεως δε νοείται να παίρνει συσκευασίες που έχουν μέσα 20 και 30 χάπια. Σε όλη την Ευρώπη έχουν το μπουκαλάκι που έχει μέσα εκατό δισκία. Εκεί πέφτει στο μισό η τιμή. Δεν το κάνουν με το πρόσχημα –και μπορεί να έχει μία αλήθεια– ότι μπορεί να πεθάνει στο τρίμηνο. Αυτό όμως θα γίνει μία φορά, αλλά στο διάστημα είκοσι χρόνων που θα τα παίρνει για να ρυθμίζει την πίεσή του θα έχει γλιτώσει πάρα πολλά χρήματα το ταμείο.
Υπάρχει πρόταση να χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία τουλάχιστον πιλοτικά σε πρώτη φάση τα λεγόμενα γενόσημα φάρμακα, τα οποία βγαίνουν με καλές προδιαγραφές από εταιρείες σοβαρές, αλλά δεν είναι τα πρωτότυπα. Έχουν γίνει έλεγχοι και ποσοτικοί και ποιοτικοί όσον αφορά στα δραστικά συστατικά τους. Αυτά θα ωφελήσουν τη φαρμακευτική δαπάνη, γιατί τα πρωτότυπα φάρμακα είναι ακριβά. Αυτό επανειλημμένως το έχει προτείνει ο φαρμακευτικός σύλλογος αλλά τα μεγάλα συμφέροντα των εταιρειών δεν αφήνουν να πραγματοποιηθεί.
Πάμε για ενοποίηση ταμείων και αυτά δεν καθορίζουν μία κοινή γραμμή στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τα συνταξιοδοτικά μπορεί να είναι διαφορετικά. Αλλά σε θέματα υγείας, φαρμάκων, νοσοκομείου, γιατρού θα έπρεπε να υπήρχε μία ενιαία αντιμετώπιση, έτσι ώστε ο καθένας να δικαιούται το φάρμακο που πρέπει. Έχουμε το φαινόμενο το ένα ταμείο να δίνει ένα φάρμακο και το άλλο όχι, το ένα θα θέλει κάποια γνωμάτευση και το άλλο όχι. Αυτά πρέπει να τελειώσουν. Το κράτος κάποια στιγμή πρέπει να βάλει μια σειρά. Αντί να πιάνουμε τη μία άκρη και την άλλη, πρέπει να βρούμε μια ενδιάμεση λύση και για τον κόσμο και για τα ταμεία, τα οποία πρέπει να τα προσέξουμε σαν κόρη οφθαλμού.


ΠτΘ: Κύριε Τσαπέκο, με τον ΟΠΑΔ εξακολουθούν να υπάρχουν καθυστερήσεις;

Α.Τ.: Στην επαρχία έχουμε να πληρωθούμε από το Μάρτη. Στην Αθήνα ήδη έχουν προαναγγείλει διακοπή της χορήγησης επί πιστώσει φαρμάκων. Εμείς, παρόλο που αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα, δεν έχουμε προβεί σε καμία ενέργεια. Για παράδειγμα το Μάρτιο πληρωθήκαμε τα χρήματα του Οκτωβρίου και Σεπτεμβρίου. Κάπου πρέπει να καταλάβει ο ΟΠΑΔ ότι αυτό δεν πάει άλλο. Γιατί ο φαρμακοποιός πληρώνει κανονικά το Φ.Π.Α., εφόσον έχει κοπεί τιμολόγιο για τις συνταγές που έχουμε εκτελέσει και φαίνεται ότι έχουμε εισπράξει τα λεφτά, ενώ δεν τα έχουμε εισπράξει. Αυτό μόνο στον ΟΠΑΔ γίνεται, γιατί τα άλλα ταμεία είναι λίγο πολύ συνεπή. Το ΙΚΑ είναι το συνεπέστερο όλων, αλλά και ο ΟΓΑ μπορεί να καθυστερήσει δέκα μέρες περίπου αλλά δεν πειράζει. Δεν αντέχουμε όμως να περιμένουμε μήνες, γιατί αυτά τα χρήματα που μας χρωστά ο ΟΠΑΔ δεν είναι κέρδη, είναι κεφάλαιο το οποίο και εμείς το πληρώνουμε στους προμηθευτές μας. Θα ήθελα να περάσω ένα μήνυμα στους αναγνώστες: ότι κάποια στιγμή, αν δε συμμορφωθεί ο ΟΠΑΔ, γιατί υπάρχει νόμος σύμφωνα με τον οποίο εντός 45 ημερών από την ημέρα που υποβάλλονται τα τιμολόγια πρέπει να πληρώσει, θα αναγκαστούμε και εμείς να πάρουμε μέτρα. Και θα την πληρώσει ο ασφαλισμένος για αυτό. Και να έχουν κατά νου οι ασφαλισμένοι ότι τα λεφτά που πληρώνουν για την ασφάλειά τους δυστυχώς το ταμείο τους δεν τους καλύπτει. Και εκείνο που με ενοχλεί είναι ότι αυτό το ταμείο έχει άμεση σχέση με το υπουργείο Οικονομικών και Εσωτερικών, τα οποία και το εποπτεύουν και, ενώ σου ζητούν να πληρώσεις το Φ.Π.Α., το ίδιο δεν πληρώνει. Αν δεν έχω πληρώσει μία δόση δεν μπορώ να πάρω ενημερότητα, ενώ το ίδιο το κράτος μου οφείλει κάποιες χιλιάδες ευρώ.


ΠτΘ: Κύριε Τσαπέκο, κάποια φάρμακα από την 1η Αυγούστου τίθενται εκτός λίστας;

Α.Τ.: Η κυβέρνηση, με νόμο του 2006, κατήργησε τη λίστα. Τώρα έρχεται και βγάζει ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων από τα φάρμακα που χορηγούνται και αποφασίζει να μη χορηγούνται. Όταν όμως υπάρχει μία νόσος που είναι συνοδός πρέπει να χορηγούνται. Οι κατηγορίες αυτών των φαρμάκων είναι τα της παχυσαρκίας, της αλωπεκίας, τα φάρμακα που έχουν να κάνουν με στοματίτιδες, οι βιταμίνες, τα φάρμακα για τη διακοπή του καπνίσματος, για τη φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων, τα φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία και όλα τα αντισυλληπτικά. Για παράδειγμα, το υπουργείο αποφασίζει τα φάρμακα για την παχυσαρκία να μην χορηγούνται από 1η Αυγούστου. Αυτά όμως θα μπορούν να χορηγούνται στην περίπτωση που ο παχύσαρκος έχει μία συνοδό νόσο συγκεκριμένη και εγκεκριμένη, για παράδειγμα, στη συγκεκριμένη περίπτωση, να έχει διαβήτη τύπου 2. Αν ένας παχύσαρκος κάποια στιγμή στη ζωή του αποφασίσει να χάσει κιλά και θέλει να πάρει το φάρμακο αλλά δεν έχει διαβήτη –που μπορεί μετά από κάποιο διάστημα να αποκτήσει– δεν μπορεί να πάρει αυτό το φάρμακο. Έτσι μπαίνουμε σε μια διαδικασία νέας λίστας φαρμάκων. Προς Θεού δεν είμαστε υπέρ της αλόγιστης χρήσης, δηλαδή αν κάποιος βάλει δύο κιλά να πάρει φάρμακο. Είναι, όμως, αδιανόητο να έχει για παράδειγμα στυτική δυσλειτουργία, κάτι που είναι πολύ σοβαρό ειδικά για ένα νέο άνθρωπο, και να μη μπορεί να πάρει το φάρμακο, αλλά να πρέπει, σύμφωνα με τις εντολές υπουργείου που μας έχουν έρθει, να έχει καρκίνο του προστάτη ή κάποια άλλη αρρώστια βαριά για να το πάρει.


ΠτΘ: Κύριε Τσαπέκο, όλες αυτές οι αποφάσεις φαίνεται σαν να παίρνονται με προχειρότητα...

Α.Τ.: Θεωρώ ότι όλες αυτές οι αποφάσεις λαμβάνονται όταν πλέον τα πράγματα φθάνουν σε οριακή κατάσταση. Θα επαναλάβω ότι πρέπει να γίνει μηχανοργάνωση, να ελέγχει ποιος και γιατί παίρνει το συγκεκριμένο φάρμακο και να το παίρνει αυτός που πρέπει. Είναι δίκοπο μαχαίρι και πρέπει να μπουν τα πράγματα σε μια σειρά, να γίνει ορθολογιστική χρήση των φαρμάκων. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρχει έλεγχος και για να υπάρξει έλεγχος, πρέπει να γίνει μηχανοργάνωση και να δοθεί το φάρμακο σε εκείνον που το έχει ανάγκη.