Πόσο προσέχουμε το δέρμα μας;

Kάποτε η ιατρική είχε σαν μοναδικό της έργο να θεραπεύει την ασθένεια. Σήμερα, χρέος της πρόσθετο είναι να εξασφαλίζει την υγεία με την πρόληψη.

Αρκετά τυχεροί είμαστε στον τομέα των όγκων του δέρματος (επιθηλιώματα, κακοήθη μελανώματα). Βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας. Ας τους κοιτάξουμε και ας αφήσουμε να μας τους εξετάσουν. Δεν είναι δύσκολο για τον ειδικό να κάνει μια έγκαιρη διάγνωση, για τον απλούστατο λόγο ότι ο όγκος του δέρματος γεννιέται και μεγαλώνει μπροστά στα μάτια μας, σε ένα όργανο εύκολης επισκόπησης. Πρέπει, όμως, να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος για να μπορεί να αυτοεξετάζεται και να αναγνωρίζει μια ύποπτη αλλοίωση του δέρματος.

Τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα μας, καθώς οι συνήθειες αλλάζουν και οι διακοπές σε θάλασσα ή βουνό έγιναν προσφιλείς και προσιτές σε όλο και περισσότερα άτομα, η αλόγιστη έκθεση στον ήλιο συντέλεσε στην αύξηση ορισμένων όγκων του δέρματος.

Mελαγχρωματικοί σπίλοι…
Kακοήθη μελανώματα

Με τον όρο σπίλο χαρακτηρίζουμε συγγενείς ή επίκτητες βλάβες που αποτελούνται από μελανοκύτταρα με ή χωρίς τη συμμετοχή νευρικών στοιχείων. Επίσης, αναφέρονται και συγγενείς βλάβες που οφείλονται σε υπερβολική ανάπτυξη ορισμένου ιστού (επιθηλιακού, αγγειακού, ινώδους, συνδετικού ή άλλου ιστού).

Mελαγχρωματικοί σπίλοι εμφανίζονται μετά τη γέννηση. O αριθμός τους αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας, έτσι στους ενήλικες ο μέσος όρος είναι 20 - 40 σπίλοι. Eνίοτε εκατοντάδες σπίλων εμφανίζονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και κάποιοι από αυτούς έχουν ασυνήθη μορφολογία (σύνδρομο δυσπλασικού σπίλου).

Πότε, όμως, πρέπει να συμβουλευτούμε τον ειδικό;
• Σε περίπτωση αιφνίδιας εμφάνισης μελαγχρωματικής βλάβης με ταχεία ανάπτυξη σε ενήλικες.
• Μεταβολή στο χρώμα προϋπάρχουσας βλάβης: εμφάνιση αποχρώσεων από το καφέ προς το μαύρο αλλά και άλλων χρωμάτων, όπως λευκό, κυανό, ερυθρό.
• Εμφάνιση «φλεγμονής».
• Αιφνίδια εμφάνιση οζώδους βλάβης επάνω σε προϋπάρχοντα επίπεδο σπίλο.
• Έλκωση, αιμορραγία (αυτόματη ή μετά τραυματισμό), πόνος, αίσθημα τάσης και κνησμός προϋπάρχοντος σπίλου.
• Εμφάνιση μικρών δορυφόρων ογκιδίων, μαύρου χρώματος, γύρω από τον πρωτογενή όγκο.

Θα πρέπει, επίσης, να συμβουλεύονται τον ειδικό τα άτομα με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, τα άτομα ανοικτού δέρματος με ξανθά μαλλιά και πράσινα ή μπλε μάτια, που έχουν εκτεθεί στο παρελθόν αλόγιστα στην ηλιακή ακτινοβολία και, τέλος, όσοι παρουσιάζουν εκ γενετής κάποιον ή κάποιους σπίλους.

Αντηλιακά

H πρόληψη εκδήλωσης κακοήθους μελανώματος σε πρώτο επίπεδο συνίσταται στην ενημέρωση του πληθυσμού για ελάττωση της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. Πιστεύεται ότι η UVB αποτελεί το μείζον συστατικό της ηλιακής ακτινοβολίας που συντελεί στην ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος.

Τα αντηλιακά μπορεί να είναι οργανικοί χημικοί απορροφητές ή ανόργανοι χημικοί παράγοντες αντανάκλασης της ηλιακής ακτινοβολίας που λειτουργούν σαν φυσικός φραγμός, στον οποίο αντανακλάται όχι μόνο η UVR αλλά και το ορατό φως και η υπέρυθρη ακτινοβολία. Πρόσφατα και UVA απορροφητές προστέθηκαν στα αντηλιακά. Πάντως, τονίζουμε ότι τα αντηλιακά αποτελούν συμπλήρωμα και όχι υποκατάστατο της φυσικής προστασίας.

Το αντηλιακό πρέπει να εφαρμόζεται πριν από την έκθεση στον ήλιο και να ανανεώνεται:
• αν η έκθεση είναι μακροχρόνια
• αν έχει γίνει μπάνιο
• αν η εφίδρωση είναι άφθονη.

Παραθέτουμε, τέλος, 10 πρακτικές συμβουλές για όποιον λατρεύει τη θάλασσα αλλά και… το δέρμα του:

• Στους πρώτους μήνες της ζωής τους, τα μωρά πρέπει να προστατεύονται από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία.
• Οι ηλιακές ακτίνες είναι πιο δυνατές κατά τις ώρες 10:00-14:00. Έτσι, όσοι ανήκουν στην κατηγορία κινδύνου μπορούν να προγραμματίσουν την έκθεσή τους στον ήλιο νωρίς το πρωί ή το απόγευμα.
• Είναι απαραίτητη η χρήση καπέλου, πουκαμίσου με μακριά μανίκια και παντελονιού ως τον αστράγαλο, όταν σκοπεύουμε να μείνουμε πολλές ώρες στον ήλιο.
• Ακόμη και η ακτινοβολία από αντανάκλαση (επιφάνεια θάλασσας, άμμος, χιόνι) είναι βλαβερή.
• Στις τροπικές περιοχές αλλά και πάνω από κάποιο υψόμετρο στα βουνά, αυξάνεται η ακτινοβολία και κατά συνέπεια και ο κίνδυνος.
• Είναι απαραίτητη η χρήση αντηλιακού, αν και η χρήση τους δεν προστατεύει 100%.
• Είναι λάθος η έκθεση σε τεχνητές πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας.
• Δεν πείθουν τα χάπια «γρήγορου μαυρίσματος», λόγω της τοξικότητας που μπορούν να εμφανίσουν.
• Ορισμένα φάρμακα μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το δέρμα στην ηλιακή ακτινοβολία.
• Καθένας από εμάς πρέπει να αυτοεξετάζει σποραδικά το δέρμα του.