Πλαστά φάρμακα: η ευρωπαϊκή απάντηση

Τα πλαστά φάρμακα αποτελούν μια ανερχόμενη σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία. Ενώ αρχικά είχαν εμφανιστεί τέτοιου είδους σκευάσματα κυρίως στις κατηγορίες των lifestyle φαρμάκων και σε μικρές ποσότητες, πλέον διατίθενται στην αγορά και σκευάσματα για την αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερόλης, του διαβήτη, των καρδιακών παθήσεων κ.ά., σε τεράστιες ποσότητες, παίρνοντας και μεγάλη ώθηση από την αύξηση των διαδικτυακών πωλήσεων.

Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της διακίνησης πλαστών φαρμάκων έχει πάρει διαστάσεις οργανωμένου εγκλήματος, με τζίρο υπολογιζόμενο σε 60 δις ευρώ παγκοσμίως και σε 10,5 δις ευρώ στην Ε.Ε. ανά έτος, χωρίς να καλύπτεται και να αντιμετωπίζεται από κάποιο νομοθετικό πλαίσιο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), το ποσοστό των πλαστών φαρμάκων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ανέρχεται στο 25% του συνόλου των σκευασμάτων. Τα στοιχεία των τελωνειακών αρχών δείχνουν τεράστια αύξηση του φαινομένου στην Ε.Ε., από μισό εκατομμύριο σκευάσματα το 2005 σε 11 εκατομμύρια το 2009, φτάνοντας ως και τους πάγκους των φαρμακείων. Αναφορικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις φαρμάκων (οι οποίες επιτρέπονται στην Ε.Ε. σε 6 χώρες –Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία και Αγγλία) διενεργήθηκαν δύο έρευνες, η πρώτη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η οποία έδειξε ότι πάνω από τα μισά σκευάσματα που διακινήθηκαν από το διαδίκτυο περιείχαν πλαστά φάρμακα, και η δεύτερη από την Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών (BEUC), που έδειξε πως υπήρχε η δυνατότητα παραγγελίας φαρμάκων για τα οποία απαιτείται συνταγή χωρίς να την προσκομίζουν, ενώ ελήφθησαν επίσης φάρμακα με λανθασμένη περιεκτικότητα της δραστικής ουσίας ή ακόμα και χάπια τυλιγμένα σε χαρτί εφημερίδας (!).

Μετά από διαβούλευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε στις 16 Φεβρουαρίου τη νέα νομοθεσία που είχε προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο την καταπολέμηση του φαινόμενου των πλαστών φαρμάκων, με χρονικό ορίζοντα εφαρμογής τα επόμενα 3 χρόνια. Σημαντικότερα κομμάτια αυτής είναι η καθιέρωση της εκτύπωσης ενός σειριακού αριθμού σε κάθε σκεύασμα, εκτός των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ, σε όλη την Ε.Ε. έτσι ώστε να είναι δυνατή η ανίχνευσή του από την παραγωγή του έως και τον πάγκο του φαρμακείου, η εξίσωση των ποινών των εμπόρων πλαστών φαρμάκων με αυτές των εμπόρων ναρκωτικών και η θεσμοθέτηση αυστηρών κριτηρίων και προϋποθέσεων για τα διαδικτυακά φαρμακεία.

Από την πλευρά μας οι φαρμακοποιοί, ως οι τελευταίοι κρίκοι της αλυσίδας του φαρμάκου, θα πρέπει να δούμε θετικά αυτή την εξέλιξη, γιατί αποτελεί μία επιπλέον εγγύηση για την ποιότητα των σκευασμάτων που διατίθενται από το φαρμακείο, αλλά θα πρέπει παράλληλα να λάβουμε ενεργό ρόλο στη συζήτηση που θα εξελιχθεί το προσεχές διάστημα αναφορικά με την επιλογή της πανευρωπαϊκής διαδικασίας ανίχνευσης, όπως επίσης και να δώσουμε σημαντικό βάρος στην ενημέρωση του κοινού για την ακαταλληλότητα των παράνομων διαδικτυακών «φαρμακείων», τα οποία αποτελούν τη βασική πηγή πλαστών φαρμάκων.