Παράνομη αποδεικνύεται σύμπραξη Roche και Novartis

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε στις 23/1/2018, απαντώντας σε προδικαστικό ερώτημα του ιταλικού Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι η σύμπραξη των φαρμακευτικών ομίλων Roche και Novartis για τη μείωση της οφθαλμολογικής χρήσης του φαρμάκου Avastin και την αύξηση της χρήσης του Lucentis μπορεί να θεωρηθεί παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων για τον ελεύθερο ανταγωνισμό των επιχειρήσεων.

Όπως αναφέρεται στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το Avastin και το Lucentis είναι φάρμακα που παράγει η εταιρεία Genentech, η οποία ανήκει στον όμιλο Roche. Η Genentech ανέθεσε, ωστόσο, την εμπορική εκμετάλλευση του Lucentis στον όμιλο Novartis, μέσω συμφωνίας παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης. Έτσι, η Roche διαθέτει στο εμπόριο μόνο το Avastin.

Στη συνέχεια, σημειώνεται ότι σε αυτά τα βιοτεχνολογικά φάρμακα είχε χορηγηθεί άδεια από την Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA). Στο Lucentis είχε χορηγηθεί άδεια για τη θεραπεία οφθαλμολογικών παθήσεων, ενώ για το Avastin τονίζεται πως «καίτοι η άδειά του προβλέπει μόνο τη θεραπεία ογκολογικών παθήσεων, χρησιμοποιείται συχνά για τη θεραπεία οφθαλμολογικών παθήσεων λόγω της χαμηλότερης τιμής του από την τιμή τού Lucentis».

Το 2014, η Αρχή Διασφάλισης της Τηρήσεως των Κανόνων του Ανταγωνισμού και της Αγοράς της Ιταλίας (AGCM) επέβαλε δύο πρόστιμα, έκαστο ποσού άνω των 90 εκατομμυρίων ευρώ, στις επιχειρήσεις Roche και Novartis, επειδή οι συγκεκριμένες εταιρείες είχαν συμφωνήσει σύμπραξη με σκοπό την τεχνητή διαφοροποίηση των φαρμάκων Avastin και Lucentis. Κατά την AGCM, το Avastin και το Lucentis είναι ισοδύναμα από κάθε άποψη για τη θεραπεία οφθαλμολογικών παθήσεων. Η σύμπραξη σκοπούσε, όπως επισημαίνεται στη σχετική απόφαση, «στη διάδοση ανακοινώσεων ικανών να δημιουργήσουν ανησυχία στο κοινό ως προς την ασφάλεια των οφθαλμολογικών χρήσεων του Avastin για να προκαλέσουν μετατόπιση της ζήτησης στο Lucentis». Η AGCM εκτίμησε ότι αυτή η μετατόπιση προκάλεσε πρόσθετη επιβάρυνση στο ιταλικό σύστημα υγείας, της τάξης των 45 εκατομμυρίων ευρώ περίπου και μόνο για το έτος 2012.

Μετά την απόρριψη από το Tribunale amministrativo regionale per il Lazio (περιφερειακό διοικητικό πρωτοδικείο του Λατίου) των προσφυγών που άσκησαν κατά των εν λόγω προστίμων, η Roche και η Novartis άσκησαν έφεση ενώπιον του Consiglio di Stato (Συμβούλιο της Επικρατείας, Ιταλία), το οποίο υπέβαλε αίτηση προδικαστικής απόφασης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ζητώντας την ερμηνεία των κανόνων ανταγωνισμού της Ένωσης.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επικύρωσε την άποψη ότι η σύμπραξη αποσκοπούσε, επί της ουσίας, στον περιορισμό της συμπεριφοράς τρίτων -ιδίως των γιατρών- για μείωση της συνταγογράφησης του Avastin στην οφθαλμολογία προς όφελος του Lucentis και ότι αυτή η σύμπραξη δεν είναι συμβατή προς την ευρωπαϊκή νομοθεσία.