Παγκρεατικός καρκίνος: το «σκληρότερο» είδος καρκίνου

Στις 16 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα του Καρκίνου του Παγκρέατος, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ενώνονται γύρω από τη συζήτηση για την καταπολέμηση του σκληρότερου καρκίνου στον κόσμο. Σήμερα στην Ευρώπη, ο παγκρεατικός είναι το τέταρτο αίτιο θανάτου από καρκίνο, και αν οι τάσεις που υπάρχουν σήμερα συνεχιστούν, το 2020 θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου.

O Χρήστος Δερβένης, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Χειρουργικής Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος και Διευθυντής Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας - Χειρουργικής Ήπατος - Χοληφόρων - Παγκρέατος του Metropolitan Hospital εξηγεί για το καρκίνο του παγκρέατος και το πώς αντιμετωπίζεται.

Τι είναι το πάγκρεας;

Το πάγκρεας είναι ένα σημαντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος, που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά στη σπονδυλική στήλη. Βοηθάει τον οργανισμό να χρησιμοποιεί και να αποθηκεύει την ενέργεια της τροφής, παράγοντας ορμόνες που ελέγχουν το επίπεδο σακχάρου και ένζυμα για τη διάσπαση της τροφής και την πέψη.

Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος;

Ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στο πάγκρεας αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας μία μάζα που ονομάζεται όγκος.

Τι προκαλεί τον παγκρεατικό καρκίνο;

Η αιτία είναι άγνωστη όμως πιθανοί παράγοντες μπορεί να είναι: η ηλικία καθώς σε ποσοστό 90%, ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η αυξημένη πρόσληψη λιπαρών, η ύπαρξη διαβήτη ή χρόνιας παγκρεατίτιδας. Ο παγκρεατικός καρκίνος προσβάλλει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες.

Πόσα άτομα πάσχουν από παγκρεατικό καρκίνο;

Ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο 12ος συνηθέστερος καρκίνος παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο έβδομος πιο συχνός καρκίνος και το 4ο αίτιο θανάτου από καρκίνο.

Πόσο σοβαρή είναι η νόσος;

Μόνον το 15 - 20% όλων των περιπτώσεων παγκρεατικού καρκίνου είναι εγχειρήσιμο τη στιγμή της διάγνωσης. Η καθυστερημένη διάγνωση αποτελεί την κύρια αιτία της αδυναμίας ίασης των ασθενών. Έχει το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης από όλους τους καρκίνους. Μόλις το 2-10% όσων διαγιγνώσκονται επιβιώνουν 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Η συνολική μέση επιβίωση ενός ατόμου που έχει διαγνωστεί με μεταστατικό παγκρεατικό καρκίνο είναι 4 με 6 μήνες.

Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου;

Στα πρώιμα στάδια, ο παγκρεατικός καρκίνος μπορεί να είναι δύσκολο να ανιχνευθεί, καθώς δεν παρουσιάζει συνήθως συγκεκριμένα συμπτώματα. Σε προχωρημένα στάδια, τα συνηθέστερα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου είναι: ναυτία, σημεία/εμφάνιση ίκτερου, κατάθλιψη, πόνοι στην κοιλιακή χώρα και στη μέση της πλάτης, έναρξη διαβήτη μη σχετιζόμενου με αύξηση βάρους, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, αλλαγές στις εντερικές συνήθειες: διάρροια/ στεατόρροια, ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Πώς γίνεται η διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει μέθοδος έγκαιρης ανίχνευσης σε πρώιμο στάδιο. Για τη διάγνωση χρησιμοποιούνται: απεικονιστικές εξετάσεις (δηλαδή αξονική τομογραφία CT και μαγνητική τομογραφία MRI), ενδοσκοπικός υπερηχογραφικός έλεγχος (EUS), λαπαροσκόπηση και βιοψία.

Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές;

Οι θεραπείες εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου και το σημείο που εντοπίζεται ο όγκος. Εάν ο όγκος είναι αρκετά μικρός, ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί και ο ασθενής είναι σε καλή φυσική κατάσταση και αρκετά υγιής, τότε προτείνεται χειρουργική επέμβαση και ολοκληρωτική αφαίρεση του όγκου. Εάν ο όγκος είναι μη αφαιρέσιμος, δηλ. ο καρκίνος είναι είτε πολύ προχωρημένος εντός και πέριξ του παγκρέατος είτε έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής. Η χημειοθεραπεία και συμπληρωματικά η ακτινοθεραπεία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συρρικνωθεί ο όγκος και να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του, αλλά καμία από τις επιλογές δεν θα επιφέρει ίαση του καρκίνου. Υπάρχουν κάποιες νεότερες στοχευμένες θεραπείες που στοχεύουν μόνον κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων τα οποία αφορούν μόλις το 0,8% του συνόλου των παγκρεατικών καρκίνων (MSI High). Η έρευνα τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στο συνδυασμό χημειοθεραπείας και νέων στοχευμένων θεραπειών όπως οι ανοσοθεραπείες, οι οποίες χρησιμοποιούνται με επιτυχία σε άλλους τύπους καρκίνου. Έτσι, η χημειοθεραπεία παραμένει η κύρια θεραπευτική επιλογή για το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών.