Παγκόσμια «επιδημία» τα πλαστά φάρμακα

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), οι ποσότητες των πλαστών φαρμάκων αποτελούν το 10% της φαρμακευτικής αγοράς της Γηραιάς Ηπείρου. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα πλαστά φαρμακευτικά προϊόντα που κατασχέθηκαν το 2004 ανήλθαν σε 900.000, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 45% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Το Διεθνές Σώμα κατά της Πλαστογράφησης Ιατρικών Προϊόντων, γνωστό ως IMPACT, συνιστά προσοχή όχι μόνο στους ίδιους τους καταναλωτές για την αγορά φαρμάκων από ύποπτες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, αλλά και στις ίδιες τις κυβερνήσεις, καθώς οι νόμοι κατά της πλαστογράφησης φαρμάκων είναι ανεπαρκείς και δεν λειτουργούν αποτρεπτικά. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 50% των παράνομων πωλήσεων στο Ίντερνετ αφορούν πλαστά φαρμακευτικά σκευάσματα.

«Μην αγοράζετε τα φάρμακά σας από άγνωστες πηγές, όπως είναι το διαδίκτυο. Σε αντίθετη περίπτωση, πρέπει να είστε σίγουροι ότι πρόκειται για ιστοσελίδα ενός φαρμακείου που ξέρετε και εμπιστεύεστε», προειδοποιεί ο συντονιστής του IMPACT, δρ. Βαλέριο Ρέτζι. «Ο εντοπισμός των φαρμάκων από τον μη ειδικό αγοραστή-χρήστη είναι ιδιαίτερα δύσκολος αν όχι ανέφικτος, καθώς στην εξωτερική όψη και στη συσκευασία προσομοιάζουν στα πρωτότυπα. Κατά συνέπεια η αγορά φαρμάκων αυστηρά και μόνο εντός φαρμακείου είναι η καλύτερη κίνηση αυτοπροστασίας του πολίτη απέναντι στον κίνδυνο των πλαστών φαρμάκων».

Σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία αποτελεί το διαρκώς αυξανόμενο, τα τελευταία χρόνια, εμπόριο πλαστών φαρμακευτικών προϊόντων. Πρόκειται για ένα οργανωμένο δίκτυο παρασκευής και διακίνησης επικίνδυνων σκευασμάτων, το οποίο εκτείνεται από την Ινδία και την Κίνα έως τη Νιγηρία, έχοντας ωστόσο τα τελευταία χρόνια απλώσει ανησυχητικά τα πλοκάμια του και στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), οι ποσότητες των πλαστών φαρμάκων αποτελούν το 10% της φαρμακευτικής αγοράς της Γηραιάς Ηπείρου. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα πλαστά φαρμακευτικά προϊόντα που κατασχέθηκαν το 2004 ανήλθαν σε 900.000, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 45% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 70% εξ αυτών ήταν χάπια του γνωστού φαρμακευτικού σκευάσματος κατά της στυτικής δυσλειτουργίας, Βιάγκρα.

Προσφάτως εξαρθρώθηκε κύκλωμα που διέθετε επικίνδυνα πλαστά φάρμακα κατά της ελονοσίας στις αγορές της ΝΑ Ασίας. Βάσει των αποτελεσμάτων του εργαστηριακού ελέγχου στις κατασχεθείσες ποσότητες των «φαρμάκων» που κυκλοφορούσαν σε τέσσερις χώρες, το 60% των χαπιών δεν περιείχε την παραμικρή δραστική ουσία, ενώ ειδικές εργαστηριακές αναλύσεις «φωτογράφισαν» ως χώρα προέλευσης της πρώτης ύλης παρασκευής τους τη Νότια Κίνα.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη το 2006, περίπου το ήμισυ των φαρμάκων που κυκλοφορούν στη ΝΑ Ασία είναι πλαστογραφημένα. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι συσκευασίες των χαπιών έμοιαζαν αυθεντικές, έφεραν δε ακόμα και τα ολογράμματα ασφαλείας.

Κάθε χρόνο, το εμπόριο πλαστών φαρμάκων στοιχίζει παγκοσμίως τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο στη Νιγηρία, η οποία αποτελεί το επίκεντρο του χρυσοφόρου εμπορίου, καθώς το έδαφός της αποτελεί το κυριότερο κέντρο διαμετακόμισης των πλαστών προϊόντων.

Πρόκειται για χάπια, σταγόνες και αλοιφές που είτε στερούνται της παραμικρής δραστικής ουσίας είτε περιέχουν επικίνδυνα τοξικά παράγωγα. Στην καλύτερη των περιπτώσεων πρόκειται για χάπια βιταμινών από... κιμωλία ή για χάπια κατά της στυτικής δυσλειτουργίας παρασκευασμένα από άμυλο αραβοσίτου.

Ιδιαίτερα επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία θεωρούνται τα πλαστογραφημένα αντικαρκινικά φάρμακα, τα φάρμακα κατά της υπέρτασης, του σακχαρώδους διαβήτη, της ελονοσίας ή εκείνα κατά του AIDS.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ποσότητες των φαρμάκων-«μαϊμού» που κυκλοφορούσαν πριν από μερικά χρόνια στη νιγηριανή αγορά αποτελούσαν το 70% του συνόλου των φαρμακευτικών προϊόντων που διακινούνταν στην αφρικανική χώρα.

Τη διάθεση των πλαστών φαρμάκων έχουν κυρίως αναλάβει πλανόδιοι πωλητές, τους οποίους συναντά κανείς σε κάθε γωνιά των δρόμων, ιδιαίτερα σε αυτούς του Λάγκος των 15 εκατ. κατοίκων, μιας εκ των πιο επικίνδυνων για την ανθρώπινη ζωή μητροπόλεων στον κόσμο. Η χαλαρότητα της σχετικής νομοθεσίας είναι αυτή που ενισχύει το φαινόμενο του επικίνδυνου εμπορίου, καθώς όποιος συλληφθεί για πλαστογράφηση φαρμάκων τιμωρείται με την καταβολή χρηματικού προστίμου, ύψους 3.000 ευρώ.

«Παντού στον κόσμο πεθαίνουν καθημερινά άνθρωποι εξαιτίας των πλαστών φαρμάκων. Όμως εδώ στη Νιγηρία, κάθε οικογένεια μετράει ουσιαστικά και από ένα θύμα. Η αδελφή μου πέθανε σε ηλικία 21 ετών από διαβήτη. Αργότερα, όπως κατέδειξαν οι εργαστηριακές εξετάσεις, είχε κάνει χρήση πλαστής ινσουλίνης», επισημαίνει στο γερμανικό περιοδικό «Ντερ Σπίγκελ» η Ντόρα Ακουνιγίλι, η εδώ και περίπου μια επταετία επικεφαλής του Νιγηριανού Οργανισμού Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων, ειδική στη φαρμακολογία.

Το Διεθνές Σώμα κατά της Πλαστογράφησης Ιατρικών Προϊόντων, γνωστό ως IMPACT, συνιστά προσοχή όχι μόνο στους ίδιους τους καταναλωτές για την αγορά φαρμάκων από ύποπτες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, αλλά και στις ίδιες τις κυβερνήσεις, καθώς οι νόμοι κατά της πλαστογράφησης φαρμάκων είναι ανεπαρκείς και δε λειτουργούν αποτρεπτικά. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 50% των παράνομων πωλήσεων στο Ίντερνετ αφορούν πλαστά φαρμακευτικά σκευάσματα.

Τα προϊόντα του είδους διαφοροποιούνται σε αυτά τα οποία δεν περιέχουν ενεργά συστατικά και σε εκείνα που περιέχουν εξαιρετικά τοξικές ουσίες και δύνανται να προκαλέσουν είτε αντίσταση του οργανισμού στα φάρμακα είτε σοβαρές βλάβες στην υγεία των ασθενών, με πιθανό το ενδεχόμενο να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.

Ορισμένα φαρμακεία του διαδικτύου αποτελούν καθ' όλα νόμιμες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί με σκοπό να προσφέρουν στους πελάτες άνεση και οικονομία. Απαιτούν τις ιατρικές συνταγές των ασθενών και παραδίδουν τα φάρμακα από υπηρεσίες στις οποίες έχει χορηγηθεί κρατική άδεια. Ωστόσο υπάρχουν και «ηλεκτρονικά» φαρμακεία που λειτουργούν παράνομα, πουλώντας φάρμακα χωρίς συνταγή, τα οποία συχνά είναι μη εγκεκριμένα ή και πλαστά. Τέτοιες ιστοσελίδες απαντώνται διεθνώς, δε διαθέτουν άδεια λειτουργίας και πωλούν προϊόντα αγνώστου ή ασαφούς προελεύσεως.

«Μην αγοράζετε τα φάρμακά σας από άγνωστες πηγές, όπως είναι το διαδίκτυο. Σε αντίθετη περίπτωση, πρέπει να είστε σίγουροι ότι πρόκειται για ιστοσελίδα ενός φαρμακείου που ξέρετε και εμπιστεύεστε», προειδοποιεί ο συντονιστής του IMPACT, δρ. Βαλέριο Ρέτζι. «Ο εντοπισμός των φαρμάκων από τον μη ειδικό αγοραστή-χρήστη είναι ιδιαίτερα δύσκολος αν όχι ανέφικτος, καθώς στην εξωτερική όψη και στη συσκευασία προσομοιάζουν στα πρωτότυπα. Κατά συνέπεια η αγορά φαρμάκων αυστηρά και μόνο εντός φαρμακείου είναι η καλύτερη κίνηση αυτοπροστασίας του πολίτη απέναντι στον κίνδυνο των πλαστών φαρμάκων».