Ο ρόλος των φαρμακείων στην παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας

'Αρθρο του Λευτέρη Μαρίνου. Φαρμακοποιός MSc, MSc φαρμακογνωσία Βιοδραστικών προϊόντων, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακευτικής Πρακτικής (ΕΕΦΠ). Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο healthmag.gr





Κάθε χρόνο στην Ε.Ε. καταγράφονται 194.500 θάνατοι που οφείλονται σε χαμένες δόσεις φαρμάκων ή στη μη συμμόρφωση στη χορηγηθείσα θεραπεία. Η δε ελλιπής συμμόρφωση, υπολογίζεται ότι κοστίζει περίπου 125 δις ευρώ.
Η φαρμακευτική επιστήμη και πρακτική ευτύχησε να μπορεί να εξελίσσεται, έτσι ώστε να είναι σε θέση οι φαρμακοποιοί της κοινότητας να εκπληρώνουν την αποστολή τους καλύτερα και αποτελεσματικότερα.

Χωρίς όμως την κατανόηση της μηχανικής των αλλαγών στο περιβάλλον της υγείας, αλλά και των συντελεστών στην αλυσίδα του φαρμάκου,το ρίσκο της υιοθέτησης ατελέσφορων στρατηγικών γίνεται σημαντικά μεγάλο.
 
Ποιες είναι οι αλλαγές αυτές και από που απορρέουν;
 
Σε αδρές γραμμές καταρχήν οι μεταβολές στο οικονομικό επίπεδο. Στην νότια Ευρώπη κυριαρχεί η κρίση, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο συναντά κανείς στασιμότητα ή μια αναιμική οικονομική ανάπτυξη. Το γεγονός αυτό από μόνο του είναι καθοριστικό, καθώς μοιραία οι διαθέσιμοι πόροι για την υγεία περιορίζονται, ενώ πυροδοτείται ο επανακαθορισμός του διαθέσιμου ποσοστού στην υγεία από το ΑΕΠ κάθε χώρας. Κατά δεύτερον, τα κόστη για την υγεία αυξάνονται, καθώς καινούργια φάρμακα, καινούργιος ιατροτεχνολογικός  εξοπλισμός κ.ο.κ προστίθεται στο οπλοστάσιό μας ενάντια στην ασθένεια. Κατά τρίτον, το επονομαζόμενο δημογραφικό πρόβλημα. Δεν είναι μόνο ότι ένα μεγαλύτερο σε σχέση με το παρελθόν τμήμα του πληθυσμού γερνάει, αλλά και το ότι ο αριθμός των νεοεισερχομένων στην παραγωγική διαδικασία μειώνεται.

Αποτέλεσμα μεγάλες εκροές από τους ασφαλιστικούς φορείς και μικρές εισροές, που αναγκάζουν ιδιωτικούς και δημόσιους ασφαλιστικούς οργανισμούς ανά τον κόσμο να αλλάξουν τρόπο λειτουργίας και αποζημιώσεων.

Κατά τέταρτον η αύξηση της χρονιότητας των ασθενειών. Αρκετοί μάλιστα δεν αποφεύγουν τις υπερβολές και χαρακτηρίζουν τη χρονιότητα ως σύγχρονη επιδημία. Και τέλος η εξατομίκευση των θεραπειών, συνεπικουρούμενη από τις εξελίξεις στο τομέα της φαρμακογενομικής δίνουν τη δυνατότητα αποτελεσματικότερων θεραπειών αλλά συνεπάγονται αλλαγές τόσο στην αλυσίδα διανομής του φαρμάκου όσο και στη θεραπευτική αλυσίδα.  Τα προηγούμενα θα παρέμεναν ατελείς πληροφορίες αν δε μπορούσαν να συμπληρωθούν με τις απόψεις των σημαντικότερων συντελεστών στην αλυσίδα του φαρμάκου, δηλαδή των φαρμακοβιομηχανιών.  Μέσα από την έκθεση της PCW με τίτλο Pharma 2020 μαθαίνουμε ότι αν η φαρμακοβιομηχανία επιθυμεί να παραμείνει κερδοφόρα, θα πρέπει να υιοθετήσει στρατηγικές παράκαμψης της παραδοσιακής αλυσίδας διανομής διαμέσου των φαρμακαποθηκών και των φαρμακείων.

Μάλιστα η έκθεση θεωρεί ότι η ηλεκτρονική συνταγογράφηση στις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου είναι ήδη ώριμη και σε συνδυασμό με την πρόοδο της τεχνολογίας και τα ρομποτικά συστήματα μπορεί να επιτύχει το παραπάνω αποτέλεσμα, μειώνοντας το κόστος.
 
Τη μείωση του κόστους θεωρεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως τον πλέον σημαντικό στόχο στη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης. Για αυτό και θεωρεί σκόπιμη τη μείωση του ποσοστού κέρδους των φαρμακοποιών στο επίπεδο του 15%, ενώ θεωρεί ότι η απορρύθμιση θα επιτρέψει στις δυνάμεις της αγοράς να αποκαταστήσουν πάσης φύσεως στρεβλώσεις.

Γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο λάθος από αυτό που ισχυρίζεται η Ε.Ε, καθώς συγκριτικές μελέτες μεταξύ χωρών με ρυθμίσεις και χωρίς, όπως αυτή του Αυστριακού ινστιτούτου για την υγεία, δείχνουν ότι οι ρυθμίσεις προστατεύουν την υγεία, συνολικότερα.  Όμως αυτή είναι η κυρίαρχη άποψη, σύμφωνα επίσης με την οποία, η προοπτική ενός διευρωπαϊκού ανταγωνισμού των επονομαζόμενων ηλεκτρονικών φαρμακείων θα ήταν μάλλον θετική.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε μια τόσο μεγάλη αρένα, ο νικητής λογικά θα είναι αυτός που μπορεί να επιτύχει καλύτερες οικονομίες κλίμακας. Οι υπερατλαντικοί παίκτες που αφίχθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια στην Ευρώπη  με συνολικό τζίρο 100 περίπου δισεκατομμύρια ο καθένας είναι λογικό να θεωρηθούν ως ευνοημένοι σε ένα τέτοιο σενάριο.
 
Είναι όμως η λύση στις αυξανόμενες ανάγκες της υγείας και τους μεγαλύτερους πόρους που αυτές συνεπάγονται, ο περιορισμός του κόστους υπηρεσιών και θεραπευτικών μέσων; Η απάντηση είναι ένα τεράστιο ΟΧΙ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το κόστος των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων της νοσηλείας, των επεμβάσεων και του χαμένου παραγωγικού χρόνου, σε αρκετές χώρες ξεπερνά το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης.

Επίσης κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφονται 194.500 θάνατοι που οφείλονται σε χαμένες δόσεις φαρμάκων ή στη μη συμμόρφωση στη χορηγηθείσα θεραπεία. Η δε ελλιπής συμμόρφωση, υπολογίζεται ότι κοστίζει στην Ε.Ε. περίπου 125 δισ. ευρώ.  'Αρα ακόμα και αν μπορούσε κανείς να μηδενίσει το κόστος των φαρμάκων, ιδέα που δύσκολα αντέχει στη λογική, τα τεράστια κόστη των παρενεργειών και της μη συμμόρφωσης θα παρέμεναν εκεί.

Τόσο όμως η ανάδειξη και επίλυση των φαρμακοθεραπευτικών προβλημάτων, όπως αυτού των παρενεργειών, όσο και η βελτίωση του επιπέδου συμμόρφωσης του ασθενούς στη θεραπεία του, αποτελούν στόχους της φαρμακευτικής φροντίδας. Και οι καταλληλότεροι να ασκήσουν τη φαρμακευτική φροντίδα είναι οι φαρμακοποιοί, όπως έχουν αποδείξει σε όλες τις ηπείρους που προσφέρουν συστηματικά αυτές τις υπηρεσίες.
 
Οι φαρμακοποιοί της κοινότητας με την άσκηση της φαρμακευτικής φροντίδας και παράλληλα με την καθοδήγηση των ασθενών στην αυτοφροντίδα και την αυτοθεραπεία, αποτελούν σημαντικό τμήμα στη λύση των προβλημάτων, τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τα συστήματα υγείας.
 
Μάλιστα όπως έχουν αποδείξει οι φαρμακοποιοί της Ελλάδας, με ενέργειες όπως αυτή του προγράμματος "Αρεταίος" για τον εντοπισμό των αδιάγνωστων διαβητικών, καθώς και ατόμων που πάσχουν από προδιαβήτη που υλοποιεί η Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδας (ΟΣΦΕ), είναι σε θέση να αναλάβουν πρωτοβουλίες από κοινού με την ιατρική κοινότητα, τους συλλόγους ασθενών, καθώς και τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, ουσιαστικά υλοποιώντας την επιδίωξη για μια μοντέρνα πρωτοβάθμια φροντίδα όπως αυτή περιγράφεται στη διακήρυξη της ?λμα ?τα. Δηλαδή σε ένα ισότιμο προσβάσιμο μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο η πρόληψη των ασθενειών και η προαγωγή της υγείας αποτελούν τα βασικά συστατικά για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας.
 
Τα προβλήματα της υγείας έχουν λύσεις και οι φαρμακοποιοί της κοινότητας αποτελούν σημαντικούς συντελεστές στην επίτευξη του σκοπού μιας καλύτερης υγείας για όλους.
 
 Πηγή: healthmag.gr