Ο Μανδραγόρας του Νικολό Μακιαβέλι

 

Η δεύτερη εφετινή παράσταση της θεατρικής ομάδας φαρμακοποιών Αθήνας - Πειραιά «Ψυχής Ίαµα»

Γράφει ο Μανόλης Μαυρολέων, Φαρμακοποιός-Συγγραφέας

 

Μετά την επιτυχία που είχαν οι παραστάσεις του "Θείου Βάνια” του Αντόν Τσέχωφ τον Απρίλιο και τον Μάιο, τη σκυτάλη παίρνει η νέα οµάδα της «Ψυχής Ίαµα» µε τη σατυρική, αλληγορική και σίγουρα σπαρταριστή κωµωδία που γράφτηκε στη Φλωρεντία το 1518 (τότε και πρωτοπαίχτηκε) από τον συγγραφέα του «Ηγεµόνα» Νικολό Μακιαβέλι.

Η γραφή και η φόρµα που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι η κλασική της λεγόµενης «λατινικής κωµωδίας» που όµως αποκτά διαχρονικές διαστάσεις καθώς πραγµατεύεται τον έρωτα, την πλάνη, την αυταπάτη και κυρίως βέβαια την απάτη. Αλήθειες διαχρονικά επίκαιρες που πάντα πλέκονται στη ζωή των ανθρώπων, κάνοντας το έργο ενδιαφέρον, ψυχαγωγικό και διασκεδαστικό και στην εποχή µας, χωρίς να καταφεύγει σε διδακτισµούς.

Μέσα από συνεχείς δολοπλοκίες, παρεξηγήσεις και κωµικές ανατροπές, ο συγγραφέας επισηµαίνει µε εκπληκτική διαύγεια ότι η ανθρώπινη συµπεριφορά δεν κρίνεται τελικά από το αν τηρούνται οι κανόνες της ηθικής αλλά από το ποθούµενο αποτέλεσµα. Ο πολιτικός, ο κληρικός, ο πλούσιος φεουδάρχης ή αστός, δεν αξιολογούνται µε το µέτρο της ηθικής αλλά από τον βαθµό επιτυχίας των σκοπών τους, ανεξάρτητα από τους τρόπους που χρησιµοποιούν και τους όρους που επιβάλλουν ώστε να ικανοποιήσουν τις ορέξεις τους. Το αποτέλεσµα, ο σκοπός, δίνει αγγελικά φτερά, καθαγιάζει τα µέσα!...

Ο Μακιαβέλι παραµένει παρεξηγηµένος γιατί ταυτίζεται µε τον «µακιαβελισµό», την ανάλυσή του δηλαδή γύρω από τον άκρατο αµοραλισµό, τις δολοπλοκίες, τα παιγνίδια εξουσίας, τη χρήση κάθε µέσου φτάνει να επιτευχθεί ο σκοπός.

Τόσο στον «Ηγεµόνα» (κυρίως, βέβαια, σε αυτόν) όσο και στον «Μανδραγόρα», αλλά και σε άλλα του έργα ο συγγραφέας περιγράφει τους µηχανισµούς και τη δοµή των πραγµάτων που ίσως δεν γίνονται ορατά πίσω από µια πολιτική πράξη, από µια κοινωνική ή εκκλησιαστική δολοπλοκία.

Με αριστοτεχνικό τρόπο ο Μακιαβέλι κατορθώνει ώστε το τέλος του «Μανδραγόρα» να βρίσκει όλους τους πρωταγωνιστές ικανοποιηµένους. Ολονών τα µέσα, ίδια ή παρόµοια, αγιάζονται εντέλει από τον σκοπό, από την επιθυµία που ο καθένας θέλει να εκπληρώσει. Ο θεατής τώρα, θα πρέπει µε τη σειρά του να αναστοχαστεί, να ανακαλύψει τις αλληγορίες, τις αντιστοιχίες µε το χτες και το σήµερα, να αποκρυπτογραφήσει το βάθος και τη βαρύτητα µιας φαινοµενικά «ρηχής» και ανάλαφρης ιστορίας...

Ίσως είναι χρήσιµο εδώ να υπενθυµίσουµε µε λίγα λόγια και τις ιδιότητες του φυτού «µανδραγόρας» που δίνει τ' όνοµά του στο έργο. Είναι φυτό τοξικό, περιέχει ατροπίνη, σκοπολαµίνη και υοσκιαµίνη. Πολύτιµες µεν φαρµακευτικές ουσίες, αλλά που µόνο στην κατάλληλη δόση δίνουν το επιθυµητό αποτέλεσµα ως αντισπασµωδικές και καταπραϋντικές. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωµαίοι χρησιµοποιούσαν το φυτό σαν υπνωτικό και ηρεµιστικό. Από αυτή του τη χρήση προέρχεται και η φράση «εκ µανδραγόρου καθεύδειν». Κατά τον Μεσαίωνα χρησιµοποιείται και σαν αναισθητικό στις εγχειρήσεις. Αυτή η χρήση είναι µάλλον και η αιτία που η Ελληνική Εταιρεία Αναισθησιολόγων έχει ως έµβληµά της τον µανδραγόρα. Πολλές δοξασίες και µύθοι υπάρχουν γύρω από αυτό το φυτό, το οποίο µάλιστα είναι γνωστό και µε το όνοµα «σερνικοβότανο» επειδή, υποτίθεται ότι, οι γυναίκες που πίνουν αφέψηµα από τη ρίζα του γεννούν αγόρια...

Καθώς όλοι βρισκόµαστε µέσα στον κυκλώνα της χειρότερης κρίσης που αντιµετώπισε η χώρα µας µεταπολεµικά, έχουµε ανάγκη διεξόδων που θα ξεπερνούν τη σφαίρα της οικονοµίας και της πολιτικής. Ο πολιτισµός και εν προκειµένω το θέατρο δίνει σε όλους µια παρηγοριά, τους κάνει έτσι πιο δυνατούς.

Είναι «ψυχής ίαµα». Η οµώνυµη θεατρική οµάδα των φαρµακοποιών παρουσίασε εφέτος το τέταρτο και τώρα και το πέµπτο της έργο κάνοντας πράξη τους στόχους και τους σκοπούς της µε ένα πραγµατικά «άγιο» µέσον: την τέχνη κι ειδικότερα το θέατρο. Επαληθεύεται, λοιπόν, για µια ακόµη φορά πόση αλήθεια κρύβει το βασικό της πιστεύω ότι «το φάρµακο είναι πολιτισµός και ο πολιτισµός φάρµακο»...

Το έργο σκηνοθέτησε και πάλι η ηθοποιός και σκηνοθέτης Τόνια Μάνεση. Τα σκηνικά και τα κοστούµια επιµελήθηκαν, όπως και στον "Θείο Βάνια” η σκηνοθέτης και η Φλωρέττα Μαργιώλη. Η µουσική ανήκει στον Κώστα Γαρδίκη ενώ τα τραγούδια της παράστασης έγραψε ο Νίκος Γράβαρης. Να σηµειώσουµε ακόµη ότι το µουσικό κοµµάτι της εισαγωγής είναι του Μάνου Τσίτουρα ενώ ο έµµετρος πρόλογος και οι στίχοι των τραγουδιών της παράστασης γράφτηκαν από τον Μανόλη Μαυρολέων.

Στο έργο εµφανίζονται οι: Μάνος Κωνσταντινίδης, Παναγιώτης Ζερβογιάννης, Τώνια Καµπανάρου, Χαϊγκουή Κου-ντακτζιάν, Μάριος Τζανακάκης, Πέτρος Κασαρτζιάν, Χαράλαµπος Πετρόχειλος και Νίκος Γράβαρης. Μέρος των εσόδων της παράστασης θα διατεθεί στο Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού.

Θέατρο «Κάτω Από Τη Γέφυρα»

Παραστάσεις: 15, 22, 27 & 29 Ιουνίου 2016 (οι παραστάσεις θα συνεχιστούν το φθινόπωρο)

Ώρα έναρξης: 21:00

Κρατήσεις θέσεων: 6945068288 (11:00-14:00 & 17:00-21:00)

www.mandragoras.info