Ο φαρμακοποιός ως δικλείδα ασφαλείας

Ακούγεται το επιχείρημα ότι απλώς ο φαρμακοποιός πρέπει να ξέρει να… διαβάζει! Απλώς κολλάει τα κουπόνια και αναφέρει την τιμή. Κάτι σαν γκαρσόνι που εκτελεί παραγγελία ή πωλητή σούπερ μάρκετ που σκανάρει τα προϊόντα. Ξέρετε όμως πολλούς ανθρώπους να κινδυνεύουν αν το παντελόνι τους είναι λάθος μέγεθος ή αν το κοκκινιστό τους συνοδεύεται από πατάτες αντί για μακαρόνια;

Ας σκεφτούμε λίγο τι λάθη μπορούν να συμβούν στον πάγκο και τι συνέπειες μπορούν να επιφέρουν (με σειρά σοβαρότητας): έλλειψη ίασης, επιβάρυνση υγείας, σοβαρή τοξικότητα, μόνιμες βλάβες, ακόμα και θάνατο. Να θυμίσουμε ότι από λάθος συναδέλφου δόθηκε βορικό οξύ αντί για γλυκόζη σε έγκυο για καμπύλη ζαχάρου με τραγικά αποτελέσματα (θάνατος εμβρύου, μητέρα σε κώμα); Να θυμίσουμε περίπτωση παλαιότερα παρασκευής κρέμας για αλλαγή πάνας, όπου αντί για ψευδάργυρος χρησιμοποιήθηκε εκ παραδρομής υδράργυρος, με αποτέλεσμα άμεση μόνιμη νέκρωση του δέρματος νεογέννητου; Ας μη συνεχίσουμε. Όλα αυτά μπορούν να συμβούν λόγω της ίδιας της φύσης του φαρμάκου: ο φαρμακοποιός είναι η τελευταία δικλείδα ασφαλείας μεταξύ πολύ δραστικών προϊόντων και του κοινού, των απλών ανθρώπων.

Αυτή η ασφάλεια που παρέχει το φαρμακείο έχει κι άλλες παραμέτρους. Δεν αρκεί μόνο η (τυφλά) ακριβής εκτέλεση μιας συνταγής ενός γιατρού. Χρειάζεται «ερμηνεία» της και εξορθολογισμός της. Χαρακτηριστικότατο είναι το πείραμα που έκανε ο καθηγητής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Αθηνών Ι. Στ. Παπαδόπουλος: έστειλε φοιτητές Ιατρικής με συνταγές σκευάσματος μη στρεροειδούς αντιφλεγμονώδους σε δόσεις υπερπολλαπλάσιες της μέγιστης επιτρεπτής. Τα αποτελέσματα δεν μας τιμούν. Πολλοί συνάδελφοι εκτέλεσαν αναγράφοντας δόσεις στα κουτάκια που θα σκότωναν κι ελέφαντα… Πολλοί άλλοι όμως έκαναν αυτό που έπρεπε, γράφοντας τη σωστή δόση και πιθανώς συστήνοντας ευγενικά στον ασθενή να… αλλάξει θεράποντα! Δεν είναι λοιπόν μόνο λάθη δικά μας, αλλά και λάθη γιατρών που πρέπει να προσέχουμε στην εκτέλεση συνταγών.

Ο φαρμακοποιός είναι ο ειδικός επιστήμονας στη χρήση των φαρμάκων. Αυτό που αναμένεται από αυτόν είναι να προσφέρει ασφάλεια στη λήψη των φαρμάκων από τους ασθενείς. Οι συμβουλές του στην ασφαλή δόση, στις παρενέργειες, στις αλληλεπιδράσεις, στη λήψη τροφής, στις ιδιαιτερότητες που μπορεί να έχει η χρήση τους γενικά, θεωρούνται από τους ασθενείς και το σύστημα υγείας εξαιρετικά σημαντικές. Θα λέγαμε επιγραμματικά ότι ο γιατρός αρχίζει τη διαδικασία της φαρμακοθεραπείας με τη συνταγογράφηση και ο φαρμακοποιός την ολοκληρώνει με την εξασφάλιση της ορθότητας εφαρμογής της.

Όλες αυτές οι αυτονόητες σκέψεις θα έπρεπε να λαμβάνονται υπ’ όψιν πολιτικών και ασφαλιστικών φορέων που παίρνουν αποφάσεις για τη λειτουργία των φαρμακείων (ωράρια, κερδοφορία κλπ.) βλέποντάς τα μόνο ως εργαλείο οικονομικής φύσης και όχι ως αυτό που πραγματικά είναι: απαραίτητοι φορείς διασφάλισης της δημόσιας υγείας...