Ο δύσκολος Σεπτέμβρης του 2010

Για «...ένα τέλος απαρηγόρητο, µαρµαρωµένο βασίλεµα κάποιου Σεπτεµβρίου...» κάνει λόγο ο Γιώργος Σεφέρης στο ποίηµά του «Το ύφος µιας µέρας», ένα µόλις στίχο πιο πάνω από τον γνωστό «Συλλογίστηκε κανένας τι υποφέρει ένας ευαίσθητος φαρµακοποιός που διανυκτερεύει». Και είναι αυτός ο συνειρµός που οδηγεί τη σκέψη µου στην επερχόµενη φθορά της επαγγελµατικής µας ζωής, αυτό το δύσκολο φθινόπωρο του 2010.

Επειδή από το Σεπτέµβριο πιθανότατα θα οδηγηθούµε – κατ’ επιταγήν των όρων του µνηµονίου και της τρόικας – σε αποδόµηση της µορφής του επαγγέλµατός µας, όπως τουλάχιστον µέχρι σήµερα είχαµε µάθει να αναγνωρίζουµε.

Το Σεπτέµβριο του 2010 δύο σενάρια θα περιµένουν την επαλήθευση ή τη διάψευσή τους.

Στο πρώτο, που αποδίδεται στους «σκληρούς» της κυβερνητικής πολιτικής, υπάρχει πλήρης απελευθέρωση του επαγγέλµατος (πληθυσµιακά και χωροταξικά) και µείωση κατά 10 µονάδες του ποσοστού κέρδους (25% επί της χονδρικής αντί του 35% που ίσχυε µέχρι σήµερα). Στο δεύτερο, περιγράφεται µια σχετική απελευθέρωση που αφορά σε αλλαγή κάποιων όρων στο πληθυσµιακό και µείωση του κέρδους, είτε ως µικρότερη απώλεια του ποσοστού κέρδους (κατά 5%) είτε µε τη µορφή επιστροφής (rebate) προς τα ασφαλιστικά ταµεία.

Παράλληλα, µε το δελτίο τιµών του Σεπτέµβρη θα προβλέπεται µεσοσταθµική µείωση τιµών των φαρµάκων άνω του 25%, που αναµένεται να προκαλέσει νέα µείωση της φαρµακευτικής δαπάνης πάνω από 1 δισ. ευρώ. Αναµένεται, επίσης, το Σεπτέµβρη η νέα αρνητική λίστα φαρµάκων µε 718 ιδιοσκευάσµατα από διάφορες κατηγορίες που δε θα αποζηµιώνονται από τα ασφαλιστικά ταµεία και θα προστεθεί στην ήδη υπάρχουσα λίστα των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ., οδηγώντας σε ραγδαία πτώση των πωλήσεων των συγκεκριµένων προϊόντων. Από τις 15 Οκτωβρίου θα αρχίσει να εφαρµόζεται από τον ΟΑΕΕ και από 1-1-2011 από όλα τα ασφαλιστικά ταµεία η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, από την οποία το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης προσδοκά τη µείωση της φαρµακευτικής δαπάνης κατά τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ, ενώ η λίστα συνταγογραφούµενων φαρµάκων προβλέπεται, επίσης, να εφαρµοστεί κατά τη διάρκεια του 2011.

Είναι προφανές ότι πάνω στον πανικό για την εκπλήρωση των όρων του µνηµονίου η πανάκεια της µείωσης της φαρµακευτικής δαπάνης γίνεται µε δόσεις που µετατρέπουν το φάρµακο σε δηλητήριο για τη δηµόσια υγεία.

Στο µεταξύ, το οικονοµικό περιβάλλον του µικρού και µεσαίου ελληνικού φαρµακείου παραµένει ασφυκτικό. Η µεσοσταθµική µείωση των τιµών των φαρµάκων του Ιουνίου κατά 21,5% και η πτώση των πωλήσεων των παραφαρµακευτικών κατά –τουλάχιστον– 30% (εξαιτίας της µείωσης της αγοραστικής δύναµης του κοινού), οδηγούν τον τζίρο προς το -30% στο κλείσιµο του χρόνου, συγκριτικά µε το 2009. Την κατάσταση επιδεινώνουν τα χρέη των ασφαλιστικών ταµείων, που πνίγουν τη ρευστότητα των φαρµακείων, οδηγώντας σε επαχθή δανεισµό (θα φτάσει µέχρι το 10% ο τόκος του factoring το 2011).

Έτσι, ακόµα και οι πλέον ανύποπτοι εκ των συναδέλφων θα αντιληφθούν ότι στο άµεσο µέλλον (το 2011 η πτώση του τζίρου θα φτάσει το 40-50%), όποιο και από τα παραπάνω σενάρια ανοίγµατος του επαγγέλµατος να επαληθευτεί, το µακροοικονοµικό περιβάλλον του ελληνικού φαρµακείου των προηγούµενων δεκαετιών διαλύεται οριστικά και αµετάκλητα.

Πρόκειται για µια ουσιαστική κατάρρευση και αποδόµηση των όρων λειτουργίας του φαρµακείου, των οποίων τις συνέπειες για την πρωτοβάθµια περίθαλψη και τη δηµόσια υγεία γενικότερα δε µπορούν να αντιληφθούν και – ακόµα περισσότερο – να διαχειριστούν ούτε οι ίδιοι οι κυβερνητικοί «µαθητευόµενοι µάγοι» που – κατ’ εντολήν του Δ.Ν.Τ. και της τρόικας – προκάλεσαν.

Το δυσάρεστο για τον κλάδο είναι ότι από αυτήν την εξέλιξη αιφνιδιάστηκαν και οι συνδικαλιστές, που εµφανίζονται αµήχανοι εµπρός στα απανωτά κυβερνητικά χτυπήµατα και ανίκανοι να διεκπεραιώσουν αποτελεσµατικά κάθε διαπραγµάτευση, ώστε να ελαφρύνουν τις απώλειες. Παράδειγµα η αντιφατική στάση και οι διιστάµενες απόψεις τους στο θέµα της Αγορανοµικής Διάταξης µε την οποία καθορίζεται µειωµένο ποσοστό κέρδους (18%) για τα φάρµακα υψηλού κόστους. Φυσικά ούτε σκέψη να γίνεται για κινητοποιήσεις της µεγάλης µάζας των συναδέλφων, που έχει για χρόνια γαλουχηθεί αλλά και αρκεστεί (όπως άλλωστε και η πλειοψηφία της κοινωνίας) στον εφησυχασµό και την αδράνεια.

Ποια θα είναι η επόµενη µέρα; Ποιος µπορεί να πει... Αν δεν καταλαγιάσει η σκόνη από τον ορυµαγδό των µέτρων, να καταµετρηθούν οι απώλειες, να «διαβαστεί» προσεκτικά η νέα κατάσταση που θα προκύψει, τα ψελλίσµατα από ανεξάρτητες φωνές ατόµων και συλλόγων – γιατί οργανωµένο στρατηγικό σχέδιο δράσης δεν καταστρώθηκε ποτέ από τη συνδικαλιστική ηγεσία – δεν πρόκειται να γίνουν φωνές.

Έτσι, θα κάνουµε υποµονή. Θα περιµένουµε. Κι αν µπορούµε – όσο µπορούµε – θα αντιδράσουµε. Όµως, η αναγέννηση του κλάδου πιθανότατα θα έρθει από τις στάχτες του.

Ναι, θα είναι ένα δύσκολο φθινόπωρο. Κι εσύ σταµάτα να τραγουδάς «Έτσι µε πρόδωσαν Σεπτέµβρη µήνα / εχθροί και φίλοι απ’ την Αθήνα»! *

* («Σεπτέµβρης», Μουσική: Βασίλης Κουµπής, Στίχοι: Δηµήτρης Παπαδηµητρίου)