Ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης στο ευρωπαϊκό φαρμακείο

Η οικονομική κρίση έχει φέρει δύσκολες στιγμές για το ελληνικό φαρμακείο. Κάτι παρόμοιο βέβαια συμβαίνει και σε όλες της χώρες της Ευρώπης, οι οποίες έχουν προχωρήσει και αυτές σε μείωση τις φαρμακευτικής δαπάνης, επηρεάζοντας άμεσα και τα φαρμακεία.

Ας δούμε τι συμβαίνει αναλυτικά στις διάφορες χώρες...

Bέλγιο

Από την 1η Απρίλη του 2010 που έχει τεθεί σε ισχύ το νέο σύστημα αμοιβής των φαρμακοποιών με αμοιβή επί των υπηρεσιών που παρέχουν, η εξέλιξη της μείωσης των τιμών δεν επηράζει σε τόσο μεγάλο βαθμό το εισόδημα του φαρμακοποιού.

Βουλγαρία

Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Εταιρειών Βουλγαρίας προσέφερε στο εθνικό ταμείο ασφάλισης έκπτωση 5% έως την 31.12.2010. Αντίστοιχες συζητήσεις ξεκίνησαν επίσης αναφορικά με εκπτώσεις από τους χονδρεμπόρους και τους φαρμακοποιούς, οι οποίες όμως δεν προχώρησαν χάρη στις αντιδράσεις της Ένωσης Φαρμακοποιών Βουλγαρίας.

Γαλλία

Το Υπουργείο Υγείας της Γαλλίας ανακοίνωσε σχέδιο μειώσεων της τάξης των 600 εκ. ευρώ επιπλέον των 2 δισ. ευρώ που είχαν ανακοινωθεί για τον προϋπολογισμό της κοινωνικής ασφάλισης για το 2010. Τα 100 εκ. από αυτά θα προέλθουν από τη μείωση των τιμών των φαρμάκων. Διαπραγματεύσεις για ένα νέο σύστημα αμοιβής των φαρμακοποιών έχουν ξεκινήσει μεταξύ φαρμακοποιών και κυβέρνησης.

Δανία

Τα κέρδη των φαρμακείων στη Δανία δεν εξαρτώνται από τις τιμές των φαρμάκων, αλλά βασίζονται σε ένα σταθερό κέρδος για το φαρμακευτικό κλάδο, για το οποίο ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Δανίας αναμένει δύσκολη διαπραγμάτευση φέτος, λόγω της κρίσης και της προσπάθειας μείωσης των δαπανών.

Ελβετία

Οι κύριες αποφάσεις των αρχών οι οποίες θα επηρεάσουν το φαρμακείο είναι οι εξής:

• Οι χώρες αναφοράς που χρησιμοποιούνται πλέον για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων είναι οι Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Αυστρία. Η μείωση των τιμών κυμάνθηκε από 4% έως 8%.
• Μείωση του ποσοστού κέρδους από 15% στο 12% για φάρμακα έως 879,99 CHF, από 8% σε 7% για φάρμακα έως 2599,99 CHF και 0% για φάρμακα πάνω από 2.560 CHF. Η μείωση του ποσοστού κέρδους θα έχει άμεση επίδραση στο κέρδος των φαρμακείων αλλά, συνυπολογίζοντας την ανάπτυξη της ελβετικής φαρμακευτικής αγοράς, τα κέρδη αναμένονται στα επίπεδα του 2008. Ισχυρή πίεση ασκήθηκε από τη pharmaSuisse ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω μείωση του ποσοστού κέρδους από 12% σε 8%.

Ιρλανδία

Η ιρλανδική κυβέρνηση εισήγαγε λίστα τιμών από τον Ιανουάριο του 2011, μειώνοντας το κόστος των φαρμάκων. Το Φεβρουάριο του 2010 η κυβέρνηση μείωσε την τιμή 300 γενόσημων φαρμάκων κατά 40%, υπολογίζοντας σε μείωση της δαπάνης κατά 90 εκ. ευρώ.
Ως μέρος του πλάνου, μείωσε της αποδοχές όλων των εργαζομένων στο χώρο της υγείας κατά 8%. Παρ’ όλα αυτά, η μείωση στο εισόδημα των φαρμακοποιών ήταν 30%. Η ένωση των φαρμακοποιών ξεκίνησε επίσης δικαστική διαδικασία, η οποία έληξε αρνητικά για τους φαρμακοποιούς και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη διαδικασία της έφεσης.

Ισπανία

Στις 18 Μαρτίου του 2010 οι αρχές υγείας της Ισπανίας συμφώνησαν σε δέσμη μέτρων τα οποία θα συμπεριληφθούν στο πλάνο σταθερότητας για έξοδο από την κρίση.
Τα μέτρα είναι τα εξής:

• Μείωση των τιμών των γενόσημων φαρμάκων κατά 30%.
• Αλλαγή του συστήματος τιμολόγησης.
• Μείωση των εκπτώσεων που λαμβάνουν τα φαρμακεία από τους χονδρέμπορους κατά 5% για τα πρωτότυπα φάρμακα και 10% για τα γενόσημα.
• Διάθεση των ακριβών φαρμάκων από τα νοσοκομεία.

Δύο μήνες αργότερα, ανακοινώθηκε ακόμη ένα πακέτο μειώσεων:

• 7,5% μείωση των φαρμάκων τα οποία δεν υπόκεινται σε τιμές αναφοράς.
• 7,5% μείωση σε διάφορα προϊόντα υγείας.

Το συμβούλιο των φαρμακοποιών αναφέρει πως μόνο τα τελευταία μέτρα θα αποφέρουν πλήγμα στους φαρμακοποιούς ύψους 478 εκ. ευρώ, το οποίο μεταφράζεται σε ποσοστό 16% μείωσης του κέρδους τους. Μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε 7.500 μικρότερα φαρμακεία που έχουν φτάσει σε οριακό σημείο, για τα οποία συζητείται με την κυβέρνηση η εκπόνηση ενός σχεδίου βιωσιμότητας.

Ιταλία

Την 1η Ιουνίου του 2010 δύο βασικές αλλαγές πραγματοποιήθηκαν στην Ιταλία:
α) Μείωση του ποσοστού κέρδους των φαρμακοποιών.
Πριν από την αλλαγή, τα ποσοστά κέρδους της βιομηχανίας, των χονδρεμπόρων και των φαρμακείων ήταν αντίστοιχα 66,65%, 6,65% και 26,7%.
Με τα νέα μέτρα μειώνεται το ποσοστό κέρδους των χονδρεμπόρων από το 6,65% στο 3% (ενώ τα άλλα δύο μένουν ανέπαφα), μη δίνοντας πλέον την ευκαιρία διαπραγμάτευσης καλύτερων τιμών κατά την αγορά από τη χονδρική.
β) Νέο σύστημα τιμολόγησης των γενόσημων φαρμάκων.
Εισάγεται πλέον νέο σύστημα τιμολόγησης, σύμφωνα με το οποίο η φθηνότερη τιμή θα αποτελεί την τιμή αναφοράς. Τα υπόλοιπα 3 πιο φθηνά φάρμακα θα αποζημιώνονται επίσης, αλλά η διαφορά με την τιμή αναφοράς θα επιβαρύνει τους ασθενείς.
Ο σύλλογος που εκπροσωπεί τους ιδιοκτήτες φαρμακείων (Federfarma) βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με την κυβέρνηση για την εισαγωγή ενός νέου συστήματος αμοιβής των φαρμακοποιών, βασισμένο στην αμοιβή των υπηρεσιών που παρέχουν.

Κύπρος

Τα φαρμακεία επηρεάστηκαν λόγω του ότι οι πολίτες με χαμηλό εισόδημα μπορούν πλέον να λαμβάνουν φάρμακα δωρεάν από τα δημόσια φαρμακεία, ενώ πλήγμα προκάλεσε και η μείωση της τουριστικής κίνησης. Αυτό που κατάφερε ο Κυπριακός Φαρμακευτικός Σύλλογος είναι η έκδοση νέας λίστας τιμών φαρμάκων, η οποία θα ισχύσει έως το Μάρτη του 2011, με αποτέλεσμα τη συγκράτηση των τιμών στα ίδια επίπεδα. Ο σύλλογος προέβλεψε μια μείωση του κύκλου εργασιών για το 2010 γύρω στο 10-12%.

Πορτογαλία

Στις 13 Μαίου 2010 εισήχθη ένας νέος νόμος, ο οποίος αλλάζει το σύστημα τιμολόγησης των φαρμάκων, αλλά και το σύστημα αποζημίωσης του φαρμακοποιού. Η κυβέρνηση επίσης άλλαξε και τα ποσοστά κέρδους, τα οποία επέστρεψαν στα επίπεδα πριν από τη μεταρρύθμιση του 2005: 8% για τους χονδρέμπορους (από 6,87%) και 20% για τους φαρμακοποιούς (από 18,25%).
Τα φάρμακα τα οποία αποζημιώνονται από το κράτος, θα πρέπει να είναι 5% φθηνότερα από το φθηνότερο φάρμακο της θεραπευτικής του κατηγορίας, εφόσον υπάρχει γενόσημο για αυτή τη δραστική ουσία στην αγορά.
Η φαρμακευτική βιομηχανία ως αντίδραση στην αύξηση του ποσοστού κέρδους των φαρμακείων, αποφάσισε τη μείωση της έκπτωσης του 3% που είχε συμφωνηθεί μεταξύ των κλάδων σε περιπτώσεις άμεσων πληρωμών (σε 30 μέρες).

Ρουμανία

Τα ακόλουθα μέτρα λιτότητας έχουν παρθεί από τις ρουμανικές αρχές:

• Μεγάλες μειώσεις της δημόσιας δαπάνης.
• Αύξηση της διορίας πληρωμών των φαρμάκων από τα ταμεία απο τις 30/90 μέρες σε 180/210 μέρες.
• Αύξηση της συμμετοχής ασθενών στην πληρωμή των φαρμάκων.

Μεγάλη κρίση υπάρχει στα φαρμακεία εξαιτίας της καθυστέρησης των πληρωμών από το κράτος. Η επιπλέον παράταση των πληρωμών ανάγκασε τα φαρμακεία να πάρουν δάνεια, τα οποία δεν μπορούν να εξοφληθούν. Αρκετά φαρμακεία δήλωσαν χρεοκοπία ή αδυναμία πληρωμών.
Επίσης, μειώνονται και οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι φαρμακευτικές εταιρείες στα φαρμακεία λόγω των μέτρων που επηρεάζουν τα κέρδη των εταιρειών. Τέλος, οι αρχές στοχεύουν να αυξήσουν το ποσοστό των γενόσημων φαρμάκων στην αγορά (το οποίο προς το παρόν είναι στο 30%), όπως και να μεταφέρουν την πώληση ορισμένων φαρμάκων από τα φαρμακεία στα νοσοκομεία.

Σλοβενία

Στη Σλοβενία υπήρξε το 2010 μείωση των μισθών κατά 5% και μείωση της αμοιβής των φαρμακευτικών υπηρεσιών κατα 2,5%.

Τσεχία

Από την 1η Ιανουαρίου 2010 υπήρξε μείωση της τάξης του 7% στις μέγιστες τιμές και στο ποσοστό αποζημίωσης των φαρμάκων. Παράλληλα, σημειώθηκε αύξηση του ΦΠΑ κατά 1%, όπως επίσης και αύξηση του αριθμού των ακριβών φαρμάκων, που θα διατίθενται πλέον μόνο από τα νοσοκομεία. Οι προβλέψεις για τις πραγματικές συνέπειες στα φαρμακεία είναι δύσκολες λόγω του rebate, το οποίο θα κυμανθεί από 10% έως και 40%, κάτι το οποίο θα σημάνει περαιτέρω μείωση των κερδών του φαρμακείου. Ο τσέχικος σύλλογος φαρμακοποιών αντιδρά στις επερχόμενες αλλαγές και προετοιμάζει πρόταση βασισμένη στο μοντέλο του Βελγίου, προτείνοντας ανεξαρτησία των φαρμακευτικών υπηρεσιών από τις τιμές των φαρμάκων.