Νέα θεραπεία για τον καρκίνο του πνεύμονα

Νέα θεραπεία για μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα ενέκρινε πρόσφατα ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA).

Πρόκειται για τη δραστική ουσία atezolizumab, ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που αποτελεί την πρώτη και μοναδική εγκεκριμένη αντικαρκινική ανοσοθεραπεία που έχει σχεδιαστεί για τη στόχευση της πρωτεΐνης PD-L1. Πρόκειται για μια ανοσοθεραπεία, που δρα εκπαιδεύοντας και επαναδιεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα και να τα εξοντώσει.

Σύμφωνα με την έγκριση του FDA, το atezolizumab ενδείκνυται για τη θεραπεία ασθενών με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, που εμφανίζουν εξέλιξη της νόσου κατά τη διάρκεια ή μετά από χημειοθεραπεία με πλατίνα, καθώς και για τους ασθενείς που έχουν λάβει εγκεκριμένες από τον FDA στοχεύουσες θεραπείες, εάν ο όγκος τους παρουσιάζει EGFR μεταλλάξεις ή ALK διαμεταθέσεις.

Η έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα των μελετών φάσης ΙΙΙ ΟΑΚ και φάσης ΙΙ POPLAR.

Τα δεδομένα της μελέτης ΟΑΚ παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας ESMO 2016 που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Οκτωβρίου στην Κοπεγχάγη. 

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, οι ασθενείς που έλαβαν atezolizumab παρουσίασαν διάμεση συνολική επιβίωση 13,8 μηνών, κατά 4,2 μήνες μακρύτερη σε σχέση με αυτούς που έλαβαν χημειοθεραπεία με δοσεταξέλη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στη μελέτη εντάχθηκαν ασθενείς ανεξαρτήτως των επιπέδων έκφρασης της πρωτεΐνης PD-L1 και συμπεριέλαβε ασθενείς με πλακώδες, καθώς και με μη πλακώδες ιστολογικό τύπο της νόσου.

Το atezolizumab στην παρούσα φάση είναι εγκεκριμένο μόνο στις Η.Π.Α. με τη συγκεκριμένη ένδειξη, ενώ έχει κατατεθεί φάκελος αδειοδότησης στις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές.

Μηχανισμός δράσης

Τo atezolizumab σχεδιάστηκε για να στοχεύσει και να δεσμεύσει μία πρωτεΐνη, η οποία ονομάζεται PD-L1 (συνδέτης προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου-1) και εκφράζεται στα καρκινικά κύτταρα και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που διηθούν τον όγκο.

Η PD-L1 αλληλοεπιδρά με τους υποδοχείς PD-1 και B7.1, οι οποίοι εντοπίζονται αμφότεροι στην επιφάνεια των Τ λεμφοκυττάρων (ανοσοποιητικού συστήματος), σύνδεση που οδηγεί στην αδράνεια των Τ-λεμφοκυττάρων. Μπλοκάροντας αυτή την αλληλεπίδραση, τo atezolizumab ενδέχεται να επιτρέψει την ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων, αποκαθιστώντας την ικανότητά τους να εντοπίζουν και να επιτίθενται αποτελεσματικά στα καρκινικά κύτταρα.

Το πρόγραμμα ανάπτυξης του atezolizumab περιλαμβάνει περισσότερες από 15 κλινικές μελέτες στον καρκίνο του πνεύμονα, συμπεριλαμβανομένων επτά μελετών φάσης ΙΙΙ στον μη προθεραπευμένο καρκίνο του πνεύμονα (σε θεραπεία πρώτης γραμμής). Οι μελέτες αυτές αξιολογούν τη χρήση του atezolizumab ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες (≥ 20%) σε ασθενείς με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα ήταν η κόπωση, η μειωμένη όρεξη, η δύσπνοια, ο βήχας, η ναυτία, ο μυοσκελετικός πόνος και η δυσκοιλιότητα.