Κυριάκος Θεοδοσιάδης, πρόεδρος του Φ.Σ. Θεσσαλονίκης

O Κυριάκος Θεοδοσιάδης γεννήθηκε το 1955 στη Νεάπολη της Θεσσαλονίκης, έναν περιφερειακό δήμο στη δυτική πλευρά της πόλης. Στη μέση εκπαίδευση, απέκτησε στέρεες βάσεις τόσο σε γνωστικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο συγκρότησης και διαμόρφωσης χαρακτήρα από το πειραματικό σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με κορυφαίους εκπαιδευτικούς όπως οι φιλόλογοι Χρήστος Τσολάκης και Νίκος Βαρμάζης. Στη συνέχεια, αποφοιτώντας από τη Φαρμακευτική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ίδρυσε από τον Ιούλιο του ’81 φαρμακείο στην περιοχή της Νέας Μαγνησίας, συμπληρώνοντας ήδη 30 χρόνια άσκησης του φαρμακευτικού επαγγέλματος-λειτουργήματος.
O Κυριάκος Θεοδοσιάδης ανέπτυξε από νωρίς έντονη συνδικαλιστική δράση. Aπό το πρώτο έτος των φοιτητικών του σπουδών και για το διάστημα ’74-’78 αναλαμβάνει αντιπρόεδρος στο σύλλογο φοιτητών της σχολής του, δραστηριοποιούμενος μέσα από την παράταξη «Δημοκρατική Πορεία», που πολιτικά τοποθετούνταν στο χώρο του κέντρου. Το ’86, μετά τη στρατιωτική θητεία και τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής αποκατάστασης, συμμετέχει για πρώτη φορά στο Δ.Σ. του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, επί προεδρίας του Τάκη Συμεωνίδη, ως απλό μέλος. Το 98’, μετά τον ξαφνικό θάνατο του τότε προέδρου Τάσου Καραγκούνη, μιας προσωπικότητας που για δυόμισι τριετίες περίπου τύγχανε του γενικότερου σεβασμού και της ευρύτερης αποδοχής από όλο το συνδικαλιστικό φάσμα, βρίσκεται στην προεδρία, παίρνοντας το χρίσμα της διαδοχής που ο προηγούμενος πρόεδρος του είχε ουσιαστικά δώσει με το να τον τοποθετήσει δύο χρόνια νωρίτερα στη γενική γραμματεία του συλλόγου.
Σήμερα συμπληρώνει 13 χρόνια θητείας στο υψηλότερο αξίωμα του δεύτερου τη τάξει φαρμακευτικού συλλόγου της χώρας. Είναι ακόμη αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, συμπληρώνοντας ήδη δύο τριετίες στο διοικητικό συμβούλιο του δευτεροβάθμιου οργάνου, ενώ είναι και αντιπρόεδρος του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης και εκλεγμένος αντιπρόσωπός του στην ΟΣΦΕ.

«Προσέχω τα λόγια μου για να έχουν περιεχόμενο», μας λέει. Έτσι, ο λόγος του είναι προσεκτικός, δομημένος με μέτρο χωρίς υπερβολές, στέρεος. Τα ελληνικά του ισόρροπα, χωρίς λάθη και φραστικούς ακροβατισμούς. Τα λόγια του έχουν περιεχόμενο, γιατί και η σκέψη του έχει συγκρότηση, ηρεμία, μηχανισμούς άμεσης και ευθείας εκτίμησης και αντίδρασης. Η συζήτηση μαζί του δεν έχει, γι’ αυτό, νεκρές ζώνες, αμήχανα διαστήματα, δεν κρύβει αντιπαλότητες ή οξύτητες.
Ο πρόεδρος του Φ.Σ.Θεσσαλονίκης και ένα από τα βαριά συνδικαλιστικά μας όπλα, έχει παιδεία, εμπειρία, γνώση των προβλημάτων του χώρου και τα αναγκαία αντανακλαστικά για να απαντήσει και στην πιο δύσκολη ερώτηση, αποφεύγοντας τις «κακοτοπιές». «Ήταν στο χαρακτήρα και στο αίμα μου ο συνδικαλισμός» μας αποκαλύπτει. Στην πορεία της κουβέντας απέδειξε ότι διαθέτει ακόμη στοιχεία επίκτητα: τον πραγματισμό, τη σύγχρονη αντίληψη αλλά και τα δημιουργικά και οραματικά στοιχεία μιας συνδικαλιστικής όπλισης απαραίτητης, που σε συνδυασμό με την αγάπη και την πίστη για τον κλάδο που εκπροσωπεί, αφήνει πλατειές χαραμάδες αισιοδοξίας για την αίσια έκβαση της κακοτράχαλης, εν μέσω μνημονίου, επαγγελματικής μας περιπέτειας.

συνέντευξη στον τάκη χονδρογιάννη


Πρώτα απ' όλα να σου ζητήσω έναν απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας σου. Και πρώτα, της προεδρικής θητείας των 13 χρόνων στο Φαρμακευτικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης.
Θεωρώ ότι αυτά που έχω προσφέρει ανήκουν σε δύο κατηγορίες.
Είναι καταρχήν παρεμβάσεις σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα του φαρμακείου, με τα τρέχοντα, τις σχέσεις με τα ασφαλιστικά ταμεία... Όλα αυτά που βελτιώνουν την καθημερινότητα, είναι απαραίτητα, αλλά έρχονται, παρέρχονται, γρήγορα ξεχνιούνται, και δεν θα μείνουν ούτε στην ιστορία του συλλόγου ούτε στη μνήμη του φαρμακοποιού παραπάνω από μερικές ημέρες ή το πολύ εβδομάδες.
Bέβαια, υπάρχουν και σταθερά σημεία στην καθημερινότητα των φαρμακοποιών. Αποτελεί πρότυπο η άψογη λειτουργία του διανεμητικού λογαριασμού, ο οποίος ιδρύθηκε από τον Τάκη το Συμεωνίδη, αλλά επί των ημερών μου αναβαθμίστηκε και θωρακίστηκε από πλευράς οργάνωσης και ελεγκτικών διαδικασιών. Επειδή ό,τι έχει σχέση με το χρήμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο, υπάρχει τακτικός έλεγχος από ορκωτό ελεγκτή, λογιστική παρακολούθηση, μηχανογραφική παρακολούθηση κλπ. Υπήρξε ο πρώτος διανεμητικός λογαριασμός που φτιάχτηκε σ' αυτή τη βάση και αποτέλεσε και πρότυπο για να φτιαχτούν με παρόμοιο τρόπο άλλοι 14 διανεμητικοί σ' όλη τη χώρα, με τελευταίο της Χαλκιδικής που ξεκινάει τώρα.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η τακτική πια έκδοση της «Εγκυκλίου», όπως και η διοργάνωση της έκθεσης Pharma Point, που έχει ήδη συμπληρώσει 10 χρόνια και πάμε στο ενδέκατο φέτος.

Και όσον αφορά τα υπόλοιπα, τα «μεγάλα»;
Είναι εκείνα που θέλω ν' αφήσω φεύγοντας από το σύλλογο. Μεταξύ αυτών, πολύ σημαντικό είναι κατ’ αρχήν το φαρμακευτικό μουσείο. Μπορούμε με περηφάνια να το παρουσιάσουμε σαν το εθνικό φαρμακευτικό μουσείο της χώρας, με πάνω από 3.000 εκθέματα, με προοπτική εμπλουτισμού του, και με μια ευρεία αποδοχή από την κοινωνία της Θεσσαλονίκης αλλά και όλης της βόρειας Ελλάδας, που αποδεικνύεται από τις συνεχείς επισκέψεις σχολείων, οργανώσεων, φορέων. Είναι κάτι που θα μείνει και συνδέεται με το παρελθόν αυτής της επιστήμης αλλά και το παρόν και το μέλλον της.
Το δεύτερο που με μεγάλη περηφάνια παρουσιάζω είναι τα ιδιόκτητα γραφεία του συλλόγου, σε δύο ορόφους, που και προς τα έξω, στην κοινωνία, και προς τα μέσα, στον κλάδο, δίνουν μία αξιοπρέπεια κι ένα κύρος στο σύλλογο, γιατί —κακά τα ψέματα— δεν μετράει μόνο το όνομα, αλλά και το φαίνεσθαι κάθε ανθρώπου, φορέα ή υπηρεσίας. Για μένα αυτή η ικανοποίηση είναι μεγαλύτερη, γιατί εκεί εγκαταστήσαμε και τη συνεδριακή αίθουσα, που αποτελεί μια κοιτίδα συνεχιζόμενης επιμόρφωσης και δια βίου εκπαίδευσης των συναδέλφων.
Το τρίτο που φρόντισα πολύ να καθιερωθεί και να κατοχυρωθεί στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο, είναι το όνομα και το κύρος του συλλόγου. Κι αυτό έγινε με δραστηριότητα καθημερινή, με δημόσιες εμφανίσεις σ' όλα τα δρώμενα της πόλης, όχι μόνο τα επιστημονικά, όχι μόνο τα κοινωνικά, όχι μόνο τα πολιτικά, στα πάντα. Επιτεύχθηκε με παρεμβάσεις σε δράσεις που αισθανόμασταν ότι ο ρόλος μας επιβάλλει να είμαστε παρόντες, με προσφορές, συνδρομές σε φυσικές καταστροφές, με βοήθειασε δοκιμαζόμενες κοινωνικές ομάδες.

Πώς τα βλέπουν οι συνάδελφοι όλα αυτά;
Αυτή η αναγνώριση που εισπράττει ο σύλλογος δημιουργεί και μεταξύ των φαρμακοποιών συνοχή, δέσιμο, σχέση εμπιστοσύνης με το σύλλογο. Οι φαρμακοποιοί λένε «το είπε ο σύλλογος, έτσι πρέπει να γίνει, τελείωσε». Αυτήν τη συνειδητοποίηση την είδαμε σε όλες τις πρόσφατες κινητοποιήσεις. Το πρώτο εξάμηνο του έτους είχαμε 13 μέρες απεργίας και στη Θεσσαλονίκη δεν υπήρξε ούτε ένας απεργοσπάστης. Δεν έχουμε πια επιτροπές περιφρούρησης, γιατί δεν υπάρχει ούτε κατά διάνοια η σκέψη κάποιο από τα 1.300 μέλη μας να μη συμμετέχει στην απεργία. Ακόμα, οι συνελεύσεις μας δεν είναι των 20, 30, των 50 ατόμων, είναι συνελεύσεις ακόμα και με το 80% των εγγεγραμμένων, με συμμετοχή στη συζήτηση και τον προβληματισμό.
Αυτή η συνειδητοποίηση πηγάζει και από τη σιγουριά των συναδέλφων πως η ενημέρωση που παίρνουν από το σύλλογό τους είναι έγκυρη, έγκαιρη, αξιόπιστη και πάνω απ' όλα δεν κρύβει κομματική προσέγγιση, δεν κρύβει ιδιοτέλεια. Κι επισημαίνω ότι άλλο πράγμα η κομματική κι άλλο πράγμα η πολιτική προσέγγιση. Εγώ κι εναντίον του μνημονίου μίλησα, μιλάω και θα μιλάω κι εναντίον των επιλογών της παρούσας κυβέρνησης κι εναντίον επιλογών της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας —στην οποία πολιτικά ανήκω— μίλησα και θα μιλάω. Είναι λεπτή η γραμμή μεταξύ κομματικής και πολιτικής κατ' Αριστοτέλη δράσης ενός φαρμακοποιού, ενός συνδικαλιστή ή ενός συλλόγου. Αλλά όποιος θέλει να την κάνει ευδιάκριτη, την κάνει.

Στην εξαετή θητεία σου στον Π.Φ.Σ., έχεις δει να υπάρχουν κι εκεί περιθώρια βελτιώσεων;
Αναμφίβολα. Έχω την άποψη ότι θα πρέπει και η λειτουργία του Πανελλήνιου και ο τρόπος συγκρότησής του να αναδιοργανωθεί, να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.

Ας έρθουμε τώρα στα φλέγοντα... Σε ποια κατάσταση πιστεύεις ότι βρίσκεται το ελληνικό φαρμακείο αυτή τη στιγμή;
Αυτή τη στιγμή τα φαρμακεία της Θεσσαλονίκης αλλά και πανελλαδικά νομίζω έχουν χάσει το 40% του τζίρου τους. Και υπάρχει και προοπτική περαιτέρω μείωσης των εισοδημάτων μας, δεδομένου ότι στόχος του υπουργείου, όπως δημόσια είχε κατατεθεί, είναι οι φαρμακευτικές δαπάνες να κατέβουν στα επίπεδα του 2004.
Αλλά ας δούμε τα πράγματα όπως πραγματικά είναι. Καταρχήν, η ύπαρξη και η λειτουργία του φαρμακείου δεν μπορεί να εκτιμηθεί αυτόνομα, παρά μόνο σε συνάρτηση με το τι γίνεται γύρω μας σε οικονομικό, θεσμικό, πολιτικό επίπεδο. Μέσα στο χώρο που κινείται και το φαρμακείο βλέπουμε εν ριπή οφθαλμού και με πολύ συνοπτικές διαδικασίες να καταρρίπτονται, να καταργούνται, να αναθεωρούνται επί το δυσμενέστερο κατακτήσεις εργαζομένων εκατό ετών, να πλήττονται τομείς που ήταν αδιανόητο να πειραχτούν κάποτε, όπως η κοινωνική ασφάλιση, οι συνθήκες και το ωράριο εργασίας, το εισόδημα των εργαζομένων.
Κάτι που νομίζω ότι εκφράζει την ατμόσφαιρα είναι η τελευταία τοποθέτηση του υπουργού Υγείας, του Ανδρέα Λοβέρδου, στη συζήτηση στη Βουλή του νόμου 3918 γύρω στις 2 τη νύχτα, όταν παίρνοντας το λόγο είπε ότι στο τραπέζι των συζητήσεων υπήρχαν και άλλα θέματα, ζητήματα που σηκώνεται η τρίχα του φαρμακοποιού όταν τα ακούει. Δηλαδή το να έχει τη δυνατότητα ο ίδιος φαρμακοποιός να έχει 5-10 φαρμακεία, να υπάρχει δυνατότητα κάποια αλυσίδα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής να ιδρύει αλυσίδα φαρμακείων, το να έχει τη δυνατότητα το σούπερ μάρκετ να πουλάει μια σειρά από φάρμακα, το να έχει τη δυνατότητα κάθε φαρμακοποιός να δουλεύει όποιες ώρες θέλει και υπό καθεστώς που ο ίδιος καθορίζει ελεύθερα.
Οι κρατούσες δυνάμεις —είτε λέγονται Τρόικα, είτε λέγονται κεφάλαιο, είτε λέγονται συμφέροντα, όπως θέλει κανείς ας τα ονομάσει— φτιάξανε ή θέλανε να φτιάξουν το πλαίσιο, το περιβάλλον στο οποίο θα ήθελαν να λειτουργεί το ελληνικό φαρμακείο με στόχους λίγο ως πολύ γνωστούς και διατυπωμένους, στόχους που προδιαγράφουν την εξαφάνιση των μικρών και μεσαίων φαρμακείων, τη μεγιστοποίηση και μεγέθυνση των ήδη μεγάλων.
Βέβαια τα περισσότερα από τα μέτρα που θα υλοποιούσαν αυτές τις προθέσεις σ' αυτή τη φάση έχουν αποφευχθεί, αλλά το περιβάλλον είναι τόσο ρευστό που θα ήταν τουλάχιστον ουτοπικό να πει κάποιος ότι έχουν κατοχυρωθεί τα πάντα, ότι δεν θα μας πειράξει κανείς ποτέ κλπ. Χρειάζεται συνεχής επαγρύπνηση, συνεχής κινητοποίηση προς αποφυγή όλων αυτών τα οποία δεν έχουν φύγει από το τραπέζι, δεν έχουν φύγει από τα μυαλά των ανθρώπων που τα επιδιώκουν.

Πιστεύεις ότι τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση στοχεύουν μόνο την εξοικονόμηση των φαρμακευτικών δαπανών ή κρύβουν και άλλου είδους προθέσεις;
Η κυβέρνηση σε πρώτη φάση για να είναι συνεπής απέναντι και στους στόχους και στις δεσμεύσεις που της έθεσε η τρόικα, ήθελε μείωση των δαπανών. Κάποιοι άλλοι πολύ ευχαρίστως έβλεπαν μέσα από αυτή τη μείωση των δαπανών να περνάει και η υλοποίηση των δικών τους σχεδίων. Στην τελική ευθεία η μείωση των δαπανών και η στόχευση άλωσης του φαρμακευτικού επαγγέλματος έρχονται να συναντηθούν. Ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες; Θέλω να ελπίζω πως ναι. Όμως, τελικά, αυτό που μετράει είναι ότι το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Πολύ απλά λοιπόν θα το έθετα: κι εμείς τι κάνουμε;
Οι δυσκολίες υπάρχουν, όμως πρέπει κανείς την αγωνία του να την κάνει αγώνα —εγώ χρησιμοποιώ πολύ συχνά αυτή τη φράση— γιατί το να κλαίμε πάνω στο χυμένο γάλα δεν έχει κανένα νόημα.
Παλέψαμε μέχρι σήμερα με τρόπο πολύ δυναμικό και πρωτόγνωρο για το φαρμακευτικό χώρο. Οι φαρμακοποιοί της Θεσσαλονίκης βγήκαν δύο φορές σε διαδήλωση στους δρόμους της πόλης με τις άσπρες ποδιές τους. Το ίδιο στην Αθήνα, στην Πάτρα, στην Τρίπολη. Δεν ξανάγινε αυτό. Πάλεψαν οι φαρμακοποιοί με όποιον τρόπο για να αποφύγουν αυτά τα οποία υπέστησαν. Από την άλλη, απέφυγαν και πολλά. Και θα συνεχίσουν να παλεύουν για να βελτιώσουν τις συνθήκες λειτουργίας των φαρμακείων και το θεσμικό και το οικονομικό πλαίσιο.
Εμείς δεν έχουμε βάλει στην άκρη ούτε έχουμε αποδεχτεί στη συνείδησή μας σαν τετελεσμένο αυτό που έχει συμβεί στον κλάδο. Θα συνεχίσουμε να παλεύουμε και νομίζω ότι τελικά θα τα καταφέρουμε, αρκεί να είμαστε καθαροί στους στόχους μας, ενωμένοι στην πρακτική μας. Και ενώ εντός μας δεν είναι κακό να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, προσεγγίσεις, προβληματισμοί, προς τα έξω —ανεξάρτητα του ποιος κυβερνά— η φωνή πρέπει να είναι μία και ο στόχος ένας και συγκεκριμένος.

Είπες ότι η στάση που επιδείξαμε απέναντι στα κυβερνητικά μέτρα υπήρξε αποτελεσματική. Τα μέτρα δηλαδή που πήραμε πιστεύεις ότι απέδωσαν αυτά που προσδοκούσαμε;
Κοίτα, στο τραπέζι υπήρχαν πάρα πολλά ζητήματα, υπήρχαν δέκα πράγματα. Με τον αγώνα που κάναμε, γλυτώσαμε τα έξι, τα επτά, χάσαμε κάποια, όμως αυτά που γλυτώσαμε ήταν και βαρύτερα και σοβαρότερα και θα προκαλούσαν απείρως μεγαλύτερη ζημιά στον φαρμακοποιό αν ίσχυαν.
Μιλάω καταρχήν για τη νομοθετική κατάργηση της σταθερής λιανικής τιμής, που ήταν και η αρχική πρόταση του υπουργού Υγείας. Αν περνούσε, θα οδηγούσε σε πλήρη κατάρρευση της λιανικής τιμής με τη διαδικασία του ντόμινο των εκπτώσεων που θα παρείχε ο καθένας προς τους πελάτες του, ώστε θα χάναμε όχι το ποσοστό του rebate που χάνουμε σήμερα αλλά απείρως περισσότερο.
Ήταν χτύπημα, ακόμα, η μείωση του πληθυσμιακού ορίου από το 1:1500 στο 1:1000, συμφωνώ. Την πολεμήσαμε, δεν την αποφύγαμε, αλλά αποφύγαμε τα χειρότερα. Ας φανταστεί κανείς τι θα σήμαινε κάθε ένας που έχει πτυχίο φαρμακευτικής να ανοίγει φαρμακείο οπουδήποτε και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Αποτρέψαμε, επίσης, το να ανοίγει φαρμακείο κάποιος που δεν είναι φαρμακοποιός ή να δημιουργούνται εταιρείες φαρμακοποιού με ιδιώτη, με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής, το 51% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας να ανήκει στον ιδιώτη.

Στην πορεία αυτής της αντιπαράθεσης, υπήρξαν λάθη σε συνδικαλιστικούς χειρισμούς και, αν ναι, τι μπορούμε να διδαχθούμε απ’ αυτά;
Όχι, δεν νομίζω ότι έγιναν λάθη. Επειδή μετείχα σε όλες τις συναντήσεις με τον υπουργό Υγείας, κάθε φορά ήθελα και κάτι παραπάνω, να το πούμε κάπως αλλιώτικα, να το βελτιώσουμε, να το διεκδικήσουμε κάπως αλλιώς, γιατί κανείς δεν πρέπει να λέει καλά είναι μέχρι εδώ και φτάνει. Όμως λάθη τακτικής, λάθη στρατηγικής δεν γίνανε. Κι εκτιμώ σαν πολύ θετικό τον αγώνα και τα αποτελέσματα που ο αγώνας αυτός έφερε, συγκρίνοντάς τον ιδιαίτερα με αντίστοιχους αγώνες άλλων κοινωνικών ομάδων που υπέστησαν συντριπτικές ήττες. Το 51% της συμμετοχής του ιδιώτη στο μετοχικό κεφάλαιο των ιατρικών και των οδοντιατρικών εταιρειών πέρασε χωρίς ν' ανοίξει ρουθούνι, χωρίς να το μάθει κανείς πλην της ιατρικής κοινότητας. Ας συγκρίνει, λοιπόν, κάποιος πώς παλέψανε οι γιατροί το ιδιοκτησιακό καθεστώς, πώς παλέψανε οι φαρμακοποιοί το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τι αποτέλεσμα φέρανε οι γιατροί, τι αποτέλεσμα φέρανε οι φαρμακοποιοί.

Ωστόσο τον τελευταίο καιρό υπάρχει η εντύπωση, ότι η συνδικαλιστική ηγεσία δεν αντέδρασε ίσως όσο δυναμικά θα έπρεπε σε μια σειρά από ζητήματα, όπως η μη ένταξη του φαρμακείου στο μέτρο του συμψηφισμού των οφειλών και στο διπλασιασμό του αριθμού των φαρμάκων υψηλού κόστους. Πώς σχολιάζεις αυτή την άποψη, που εκφράζεται κυρίως σε διάφορα φόρουμ, στα blog κλπ.;
Ζούμε την εποχή της δημοκρατίας των blog... Για μένα δεν είναι η αποθέωση της δημοκρατίας, αντίθετα είναι φασισμός ο καθένας να γράφει εναντίον οποιουδήποτε καλυπτόμενος πίσω από την ανωνυμία, ενώ ο εξυβριζόμενος είναι επώνυμος. Αυτό ως γενική παρατήρηση, γιατί πολλά απ' αυτά που γράφονται στα blog δεν θα γράφονταν αν υπήρχε επωνυμία και ευθύνη του γράφοντος. Τα ζητήματα βέβαια που θέτουν τα blog είναι σαφώς υπαρκτά και αντιπαρέρχομαι το αν γράφτηκαν επώνυμα ή ανώνυμα, δεν έχει σημασία.

Ας τα δούμε πιο συγκεκριμένα. Πρώτα-πρώτα για τη μη ένταξη των φαρμακείων στο μέτρο συμψηφισμού των οφειλών...
Νομίζω ότι υπάρχει απόφαση συμψηφισμού των οφειλών, δημοσιεύτηκε αυτή η απόφαση μέσα στον Αύγουστο. Θεωρώ πάντως ότι, όπου γίνεται, δεν είναι προς όφελος των φαρμακοποιών, αλλά του υπουργείου Οικονομικών. Γιατί το υπουργείο παρεμβαίνει και δεσμεύει τις απαιτήσεις του προς το φαρμακοποιό μέσω του ΟΠΑΔ για το σύνολο των απαιτήσεών του, ενώ πριν τη δέσμευση ο φαρμακοποιός είχε τη δυνατότητα τις απαιτήσεις αυτές να τις εξοφλήσει με δόσεις. Έχω εγώ δηλαδή ένα χρέος 10.000 ευρώ στην εφορία, έχω 11.000 απαίτηση από τον ΟΠΑΔ, έρχεται μου δεσμεύει τις 10.000 και μου δίνει το χιλιάρικο που απομένει. Και του λέω εγώ ότι αυτές τις 10.000 που χρωστάω στην εφορία θα τις πλήρωνα σε τέσσερεις δόσεις, γιατί μου τα δεσμεύεις; Έτσι θέλει το υπουργείο να μαζέψει λεφτά εδώ και τώρα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι σε μια τέτοια ανισόρροπη κατάσταση, όπου κανείς δεν ξέρει πότε θα πληρωθεί, το μόνο που ξέρει είναι τι χρωστάει, αυτή η σχέση και μάλιστα με κανόνες που διαμορφώνει το υπουργείο Οικονομικών με τη λογική της όσο το δυνατόν ταχύτερης είσπραξης χρημάτων, θα βγαίνει πάντα εις βάρος μας.

Απέναντι στις αιτιάσεις που αφορούν τα φάρμακα υψηλού κόστους, πώς τοποθετείσαι;
Καταρχήν όταν πρωτοεφαρμόστηκε το χαμηλό ποσοστό των φαρμάκων υψηλού κόστους, αρχές Αυγούστου πέρυσι, ο Π.Φ.Σ. έδωσε οδηγίες στους φαρμακοποιούς να αποφεύγουν να εκτελούν τις συνταγές αυτές και εξήγησε και τους λόγους με μια προσεκτικά διατυπωμένη οδηγία, ώστε να μην εμπλακούν νομικά ζητήματα και ζητήματα δημόσιας υγείας. Οι φαρμακοποιοί με τη δική τους λογική, την οποία δεν κακίζω, γιατί αντιλαμβάνομαι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όταν απέναντι τους έχουν έναν πελάτη γνωστό, ένα γείτονα που ζητάει αυτό το φάρμακο και δεν έχει τρόπο να το προμηθευτεί, αλλά εν πάση περιπτώσει λίγο με δική τους ευθύνη, λίγο γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς, σιωπηρά κατέληξαν να χορηγούν αυτά τα φάρμακα, αναιρώντας τη σύσταση, την καθοδήγηση του Π.Φ.Σ. Όμως τώρα, ένα χρόνο μετά, αναλογίζομαι ότι αν όλοι οι φαρμακοποιοί για 2-3 μήνες δεν χορηγούσαν αυτά τα φάρμακα με χαμηλό ποσοστό, η διαπραγματευτική δύναμη του Πανελληνίου απέναντι στο υπουργείο θα ήταν διαφορετική. Τώρα η κυβέρνηση μεγαλώνει αυτό τον κατάλογο και φοβάμαι ότι θα συνεχίσει να τον μεγαλώνει. Η δική μας θέση είναι —και το συζητάμε τώρα με το υπουργείο— να μπουν σαφή και αντικειμενικά κριτήρια καθορισμού και χαρακτηρισμού των φαρμάκων αυτών, γιατί εδώ παρατηρείται το παράδοξο να έχουν χαρακτηριστεί φάρμακα υψηλού κόστους φάρμακα που έχουν χονδρική τιμή 0,7 ευρώ. Αυτά είναι ανεπίτρεπτα.

Από ό,τι πληροφορούμαι έχουμε δικές μας προτάσεις και για τη μείωση των φαρμακευτικών δαπανών. Αληθεύει;
Θέλω πάντα να είμαι μετριόφρων, αλλά δεν μπορώ να αντέξω στον πειρασμό να πω ότι πρόκειται για μια πρόταση αποκλειστικά δική μου, την κατέβασε το μυαλό μου, τη συζήτησα με 2-3 συναδέλφους στη Θεσσαλονίκη, τη συζήτησα στον Πανελλήνιο, έγινε δεκτή σε όλα τα επίπεδα, την παρουσίασα για πρώτη φορά στις 30 Μαΐου πέρυσι, παρουσία των υπουργών Λοβέρδου, Κατσέλη, Ξενογιαννακοπούλου. Έγινε αποδεκτή τότε αλλά μόνο από ανάγκη, γιατί δεν μπορούσαν να την αντικρούσουν, αλλά δεν την πίστεψαν. Μαθαίνω τώρα ότι ο Λοβέρδος τη δέχτηκε και έχει βγάλει απόφαση υλοποίησης.

Ποιο είναι το περιεχόμενο αυτής της πρότασης;
Αυτή τη στιγμή τα ποσοστά συμμετοχής των ασφαλισμένων ορίζονται με βάση τη διάγνωση. Επειδή όμως στην ιατρική οι ζώνες είναι γκρίζες και επειδή εκεί που τελειώνουν τα όρια της μιας ασθένειας αρχίζουν τα όρια μιας άλλης και πολλές φορές αλληλεπικαλύπτονται, πολλοί γιατροί επωφελούνται αυτής της ανεπάρκειας, της αδυναμίας σαφούς προσδιορισμού και συνταγογραφούν παραποιώντας τη διάγνωση, ώστε ο ασθενής να προμηθευτεί τα φάρμακα με μικρότερο ποσοστό απ’ ό,τι κανονικά θα έπρεπε. Αυτό γίνεται με προφανή συνεργασία ασφαλισμένου και γιατρού, με προφανές το κίνητρο του γιατρού να φανεί καλός προς τον πελάτη, αλλά με προφανή και τη ζημία του ασφαλιστικού ταμείου. Κατ’ αυτό τον τρόπο, για παράδειγμα, όλοι π.χ. οι υπερτασικοί χαρακτηρίζονται ως πάσχοντες από στεφανιαία νόσο, προκειμένου να πληρώσουν συμμετοχή 10% αντί 25%.
Έτσι λοιπόν αυτό που προτείνω εγώ είναι κάθε φάρμακο, όπως έχει τη χονδρική και τη λιανική του τιμή, να έχει και το ποσοστό συμμετοχής, ανάλογα με την ένδειξή του, ορισμένο από το υπουργείο. Παίρνοντας π.χ. plavix θα πληρώσεις 25%, παίρνοντας adalat θα πληρώσεις 10%, παίρνοντας lipitor θα πληρώσεις 10%. Όπως είναι σταθερή η τιμή και δεν υπόκειται σε συζητήσεις, έτσι πρέπει να είναι και το ποσοστό συμμετοχής του ασφαλισμένου.

Τι συνεπάγεται σε αριθμούς μείωσης της δαπάνης η πρότασή σου;
Παρατηρείται το εξής: μόνο το 25% των φαρμάκων με βάση τις άδειες κυκλοφορίας καλύπτουν ασθένειες υπαγόμενες στα μειωμένα ποσοστά συμμετοχής 0% και 10%. Όμως, αυτό το 25% των φαρμάκων απορροφά το 75% της φαρμακευτικής δαπάνης. Η αποδοχή επομένως της πρότασης μου, πολύ απλά, θα φέρει ετησίως στα ασφαλιστικά ταμεία μείωση δαπάνης τουλάχιστον 400 εκατομμυρίων ευρώ, όταν όλη η ιστορία με τα rebate γίνεται για να πάρουν από τα φαρμακεία 73 εκατομμύρια και από τη βιομηχανία 78 εκατομμύρια. Και πρόκειται για μια λύση αναίμακτη, μόνο με αντικειμενική εφαρμογή του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου.
Σημειώστε ότι έφτασα μέχρι του σημείου να τους ετοιμάσω και να τους στείλω ηλεκτρονική λίστα «φάρμακο – ένδειξη - ποσοστό συμμετοχής» για όλα τα φάρμακα που κυκλοφορούν. Αν αυτό δεν λέγεται συνεισφορά του κλάδου και στη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης και στο κοινωνικό περιβάλλον που ζούμε, αλλά και μια προληπτική παρέμβαση, πώς λέγεται;

Παράλληλα με την παρέμβασή μας στα ζητήματα της φαρμακευτικής δαπάνης, ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές που εμείς θέτουμε στη συνδικαλιστική διεκδίκηση; Κατ’ αρχήν στο θέμα της απελευθέρωσης του ωραρίου.
Κόκκινη γραμμή είναι η μη παροχή δυνατότητας να ανοίγει ο καθένας όποτε θέλει, καθώς επίσης και ο σεβασμός του εργατικού δικαίου και των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Στην περαιτέρω μείωση του ποσοστού κέρδους;
Το υπάρχον ποσοστό κέρδους που μεικτά είναι σήμερα 18,5% μετά την αφαίρεση και συνυπολογισμό όλων των παραμέτρων, rebate, φάρμακα υψηλού κόστους, εκπτώσεις κλπ., δεν επιδέχεται περαιτέρω μείωση ούτε κατά ένα δεκαδικό ψηφίο.

Στο ιδιοκτησιακό καθεστώς;
Κάθε φαρμακοποιός έχει ένα φαρμακείο. Ούτε παραπάνω ούτε λιγότερο.

Πώς θα αντιδράσουμε αν η κυβέρνηση υπερβεί αυτές τις κόκκινες γραμμές;
Κατεύθυνση και στόχος μας είναι να πείσουμε τους αρμόδιους ότι αυτό δεν πρέπει να συμβεί. Ζούμε πλέον σε μια εποχή που η τεκμηρίωση και η πειθώ είναι αυτή που μετρά πολύ περισσότερο απ΄ ό,τι τα μεγάλα λόγια. Επίσης μια άλλη αρχή που μπήκε στη ζωή μας τον τελευταίο χρόνο, είναι η αρχή του ισοδύναμου αποτελέσματος. Εμείς για κάθε μία πρόταση οικονομικού περιεχομένου —γι’ αυτές μπορούμε να μιλάμε για ισοδύναμα αποτελέσματα— αντιπροτείνουμε άλλες λύσεις, τις οποίες καταθέσαμε και στην επιτροπή Μόσιαλου και στον υπουργό Υγείας. Όμως, ειδικά για το ιδιοκτησιακό δεν υπάρχει αντικείμενο συζήτησης και διαπραγμάτευσης. Εκεί ή καταργείται ή δεν καταργείται. Δεν το συζητάμε. Τώρα τι θα κάνουμε και πώς θα το κάνουμε; Θα σκοτωθούμε. Τι να πω; Θα κλείσουμε και ό,τι γίνει. Ολοκαύτωμα.

Με βάση την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, ποιες διέξοδοι πιστεύεις ότι υπάρχουν για να επιβιώσουμε σαν φαρμακείο;
Σε οικονομικό επίπεδο, μια διέξοδος είναι να διαμορφώνουμε συνεχώς προτάσεις που και θα εξορθολογίζουν τις δαπάνες και θα τις στρέψουν προς τα εκεί που πραγματικά χρειάζονται και όχι προς την πλευρά της σπατάλης. Σε θεσμικό επίπεδο, πιστεύω ότι πρέπει να ανέβει πολύ το επίπεδο της επιστημονικής κατάρτισης του φαρμακοποιού, ώστε να υπάρχει δυνατότητα εκ μέρους τους ανάπτυξης νέων δυνατοτήτων και νέων κατευθύνσεων.
Και εδώ λέω και κάτι που το πιστεύω μέχρι τέλους: όλα αυτά τα θέματα που συζητήσαμε είναι υπό διαπραγμάτευση, είναι υπό διεκδίκηση, είναι κατοχυρωμένα σήμερα, ενδεχομένως όχι κατοχυρωμένα αύριο. Μία κυβέρνηση μπορεί να μειώσει, να αυξήσει το ποσοστό κέρδους, να αυξήσει τον αριθμό των φαρμάκων υψηλού κόστους, να δώσει τα φάρμακα στα νοσοκομεία, χίλια δυο μπορεί να κάνει. Ένα μόνο δεν μπορεί να μας πάρει: το πτυχίο του φαρμακοποιού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αυτό το πτυχίο εμείς πρέπει να το έχουμε φρεσκαρισμένο, επικαιροποιημένο,
ξεσκονισμένο και με περιεχόμενο. Αυτό το πτυχίο όταν ο φαρμακοποιός το «πουλάει» δεν έχει να φοβηθεί τίποτα, την οποιαδήποτε κυβέρνηση, τον οποιονδήποτε υπουργό και την οποιαδήποτε τρόικα. Γιατί κάποια πράγματα δεν πουλιούνται, δεν μεταβιβάζονται και δεν χαρίζονται.

Να υποθέσω ότι αναφέρεσαι στις νέες δυνατότητες και ευκαιρίες που έθιξες προηγουμένως...
Υπάρχουν τομείς στους οποίους ο φαρμακοποιός έχει ρόλο και περιθώριο να λειτουργήσει. Πρόληψη, διατροφή, θέματα αισθητικής. Όλα αυτά συν το κύρος του φαρμακοποιού και ο σταυρός του φαρμακείου δίνουν δύναμη. Από μας εξαρτάται αυτή τη δύναμη να τη μεγεθύνουμε και να την αξιοποιήσουμε. Και εδώ να σας πω πως ενστερνίζομαι με πολύ σεβασμό μια πρόταση, μια σύσταση που μου είχε κάνει σε μια προσωπική συζήτηση ο τότε υπουργός Υγείας Αλέκος Παπαδόπουλος —πριν από 15 χρόνια νομίζω: «Δες τι άλλος χώρος υπάρχει που η δυνατότητα του φαρμακοποιού του επιτρέπει να πάρει αυτό το χώρο. Πάρτε κομμάτια που σήμερα είναι χύμα. Πάρτε τα εσείς, εκμεταλλευτείτε τα και φτιάξτε τα για το δικό σας συμφέρον και το οικονομικό και το κοινωνικό».
Η σκέψη μου για να δημιουργηθεί από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο ένα Ι.Ε.Κ. για βοηθούς φαρμακείου σε αυτήν την κατεύθυνση εντάσσεται όπως και μια ανάλογη σχολή για ιατρικούς επισκέπτες. Η εταιρεία για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση στον Π.Φ.Σ., επίσης, μ' αυτή τη λογική φτιάχτηκε.

Πώς, τελικά βλέπεις να διαμορφώνεται το επαγγελματικό τοπίο στο άμεσο μέλλον;
Στην κεντρική μάχη θα έχουμε και μικρές και μεγάλες νίκες και ήττες. Στον ίδιο χώρο με μας κινούνται οι φαρμακοβιομήχανοι, οι φαρμακέμποροι. Είμαστε εμείς, είναι τα ασφαλιστικά ταμεία, η κυβέρνηση, είναι όλα τα συμφέροντα τα οικονομικά, τα τραπεζικά, τα χίλια δυο, που πολύ θα ήθελαν να βάλουν χέρι στα φαρμακεία. Δεν λέει κανείς ότι απέναντί μας έχουμε παιδαρέλια με σφεντόνες, αλλά και δεν σηκώνουμε τα χέρια να πούμε «σφάξε με αγά μου ν' αγιάσω». Θα παλέψουμε, λίγο με το καλό, λίγο με το κακό, λίγο με προτάσεις, λίγο με τσαμπουκά, λίγο με πίεση, λίγο με απειλή, λίγο με συνεργασία. Θα δούμε. Έτσι δεν κάνει κι ο κάθε οικογενειάρχης για το σπίτι του; Επειδή απολύθηκε δηλαδή θα πάει ν' αυτοκτονήσει; Όχι δα!