Κέντρα ημέρας ανοϊκών ασθενών

Τα Κέντρα Ηµέρας είναι µονάδες ηµερήσιας παραµονής, απασχόλησης και θεραπευτικής φροντίδας ανοϊκών ασθενών. Στους σκοπούς των Κέντρων περιλαµβάνονται επίσης η ψυχολογική υποστήριξη, η εκπαίδευση και η ενηµέρωση των φροντιστών των ασθενών µε άνοια. Πρόκειται για έργα συγχρηµατοδοτούµενα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (ΕΚΤ) κατά 80% και από το υπουργείο Υγείας κατά 20%. Όλες οι υπηρεσίες σε ασθενείς και συγγενείς παρέχονται δωρεάν.

Εκατόν εξήντα χιλιάδες άνθρωποι υποφέρουν σήµερα στην Ελλάδα από τη νόσο Alzheimer, αριθµός ο οποίος αναµένεται να αυξηθεί τα επόµενα χρόνια λόγω της γήρανσης του πληθυσµού. Κοντά σε εκείνους όµως ταλαιπωρούνται και οι συγγενείς τους, αφού σύµφωνα µε τους επιστήµονες από τη συγκεκριµένη νόσο µαζί µε τον ασθενή πάσχει και ολόκληρη η οικογένεια.

Ανακούφιση στα πολύ σοβαρά προβλήµατα που δηµιουργούνται στους ασθενείς που πάσχουν από οποιαδήποτε µορφή άνοιας, και όχι µόνο από τη νόσο Αlzheimer, αλλά και στις οικογένειές τους, παρέχουν τα Κέντρα Ηµέρας Ανοϊκών Ασθενών που λειτουργούν στη χώρα µας. Δύο από αυτά τα έχει δηµιουργήσει η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών. Το ένα ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 2007 και βρίσκεται στο Παγκράτι (Μάρκου Μουσούρου 89 και Στίλπωνος 33, τηλ.: 210 7013271) και το άλλο είναι στους Αµπελόκηπους (Βαθέως 25 και Πανόρµου, τηλ.: 210 6424228), στεγάζεται στο 2ο όροφο της Λέσχης Φιλίας του Δήµου Αθηναίων και λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2009.

Στις δραστηριότητες των Κέντρων περιλαµβάνονται: Τακτικό Ιατρείο Μνήµης, διαγνωστική εκτίµηση νοητικών λειτουργιών, θεραπείες νοητικής ενδυνάµωσης, ατοµική και οµαδική δηµιουργική απασχόληση, ειδικές θεραπείες (λογοθεραπεία, θεραπεία τέχνης), ενηµέρωση, εκπαίδευση και συµβουλευτική των φροντιστών και διασύνδεση των ασθενών µε την κοινότητα.

Για τις δοµές αυτές, τις υπηρεσίες που προσφέρουν και τον τρόπο λειτουργίας τους, µας µιλά η ψυχολόγος, υπεύθυνη λειτουργίας του Κέντρου στο Παγκράτι, Αρετή Ευθυµίου.

«Και τα δύο Κέντρα Ηµέρας δηµιουργήθηκαν µε στόχο να βοηθήσουν τους ίδιους τους ασθενείς αλλά και τις οικογένειές τους. Είναι δοµές που σκοπό έχουν τη µείωση του φορτίου των συγγενών και την προσφορά µιας µη φαρµακευτικής παρέµβασης για τους ασθενείς. Όταν ξεκίνησε να λειτουργεί το πρώτο Κέντρο στο Παγκράτι, οι συγγενείς των ασθενών δεν γνώριζαν το τρόπο λειτουργίας του. Θεωρούσαν ότι επρόκειτο απλά για ένα ιατρείο µνήµης στο οποίο θα έφερναν τους ασθενείς τους, θα λάµβαναν τη φαρµακευτική τους αγωγή και στη συνέχεια θα πήγαιναν στο σπίτι τους. Εµείς τους ενηµερώσαµε πως η φαρµακευτική αγωγή είναι χρήσιµη και απαραίτητη, αλλά ιδανικός είναι ο συνδυασµός µε µη φαρµακευτικές θεραπείες. Τώρα πια, µετά το 3ο έτος λειτουργίας µας, οι συγγενείς έρχονται στο Κέντρο γνωρίζοντας πολύ καλά τα προγράµµατα που εφαρµόζουµε, τα οποία και επιζητούν πια για τους ασθενείς τους».

Όπως µας εξηγεί η κ. Ευθυµίου το Κέντρο λειτουργεί από τη Δευτέρα έως και την Παρασκευή από τις 9.30 το πρωί µέχρι τις 3 το µεσηµέρι. Οι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν δύο έως τρείς ηµέρες την εβδοµάδα και να συµµετέχουν σε µια σειρά µη φαρµακευτικών παρεµβάσεων, όπως νοητικές ασκήσεις (νοητική ενδυνάµωση), νοητικά παιχνίδια, γυµναστική (ένα πρόγραµµα που τους ενδιαφέρει αρκετά), εργοθεραπεία, χορωδία. Κατά διαστήµατα επίσης διοργανώνονται εκδηλώσεις που βγαίνουν λίγο εκτός προγράµµατος, π.χ. εκδροµές.

Στα προγράµµατα του Κέντρου Ηµέρας στο Παγκράτι συµµετέχουν περίπου 80 άτοµα από 60 έως και 90 χρονών, στην πλειοψηφία τους γυναίκες. Επιπλέον λειτουργούν και δύο οµάδες για ασθενείς µε ήπια νοητική διαταραχή και αρχόµενο στάδιο της άνοιας, οι οποίοι µπορούν και πηγαίνουν µόνοι τους στο Κέντρο και παρακολουθούν το πρόγραµµα, δύο συγκεκριµένες ηµέρες την εβδοµάδα. Αυτοί έχουν ένα πιο δοµηµένο πρόγραµµα µε συγκεκριµένες ασκήσεις για τη µνήµη, το λόγο, την προσοχή και την κρίση. Απλά δεν έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν συγκεκριµένη ηµέρα για να παρακολουθήσουν τα προγράµµατα αυτά.

Παράλληλα λειτουργεί και ένα ιατρείο µνήµης που ουσιαστικά είναι η πηγή για τα µη φαρµακευτικά προγράµµατα. Κάποιος µπορεί να κλείσει ραντεβού στο ιατρείο µνήµης, να κάνει νευρολογική ή νευροψυχολογική εξέταση, να του πάρουν το κοινωνικό ιστορικό (ιστορικό που καλύπτει όλους τους τοµείς δραστηριότητας του ηλικιωµένου όπως οικογένεια, κοινωνική ζωή, υγεία, συνθήκες διαβίωσης, οικονοµική κατάσταση κ.ά.) και από εκεί και µετά να ενταχθεί σε οµάδες ανάλογα µε το στάδιο της νόσου.

Το αισιόδοξο όµως είναι, όπως τονίζει η κ. Ευθυµίου, ότι στο ιατρείο µνήµης πηγαίνουν πολλοί άνθρωποι προληπτικά, γεγονός που δείχνει ότι ο κόσµος ανησυχεί για την ασθένεια και φροντίζει να ενηµερώνεται εγκαίρως.

Στα 3 χρόνια λειτουργίας του Κέντρου έχουν περάσει για προληπτικές εξετάσεις περίπου 2.000 άτοµα.

Επίσης λειτουργεί και το πρόγραµµα «Φροντίδα στο Σπίτι» που αφορά αποκλειστικά ασθενείς µε άνοια που αντιµετωπίζουν κινητικές δυσκολίες λόγω της βαρύτητας της νόσου ή και άλλων προβληµάτων. Οµάδα επαγγελµατιών υγείας επισκέπτεται τις οικογένειες των ασθενών προσφέροντας δωρεάν: ενηµέρωση, εκπαίδευση και συµβουλευτική του οικογενειακού περιβάλλοντος, δηµιουργική απασχόληση του ασθενή και θεραπεία δι’ αναµνήσεων, καθώς και µεθόδους διασύνδεσης µε την κοινότητα.

’µεσες επιδιώξεις του προγράµµατος είναι η παραµονή των ασθενών στο οικείο, φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον, η διατήρηση της οικογενειακής συνοχής, η αποφυγή της ιδρυµατικής φροντίδας, η εξασφάλιση αξιοπρεπούς και υγιούς διαβίωσης και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους.

«Τα Κέντρα Ηµέρας», όπως υποστηρίζει η κ. Ευθυµίου, «καλύπτουν πολλές ανάγκες και η διαφορά στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων που έρχονται στο Κέντρο και συµµετέχουν στα προγράµµατά του είναι εµφανής. Εκτός όµως από αυτό, πολύ σηµαντικό είναι το γεγονός ότι οι συγγενείς του ασθενούς έχουν τη δυνατότητα να τηλεφωνήσουν και να ζητήσουν πληροφορίες για τα προβλήµατα που τους απασχολούν µέσα στο σπίτι και που αρκετές φορές δεν γνωρίζουν πως πρέπει να τα αντιµετωπίσουν. Επιπλέον, µε την απασχόληση του ασθενούς στο Κέντρο, οι συγγενείς αισθάνονται ότι προσφέρουν σε αυτόν κάτι περισσότερο, ενώ παράλληλα τους δίνεται η δυνατότητα, έστω δύο ή τρείς φορές την εβδοµάδα, να κάνουν πράγµατα για τον εαυτό τους ή ακόµα και να ασχοληθούν µε γραφειοκρατικά θέµατα του ασθενούς που δεν προλαβαίνουν να τα τακτοποιήσουν, όταν είναι υποχρεωµένοι να είναι µαζί του στο σπίτι».

Η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών έχει βάλει όµως και καινούργιους στόχους: Την ίδρυση ενός ξενώνα βραχείας παραµονής (οι συγγενείς θα έχουν τη δυνατότητα να αφήσουν τον ασθενή τους για 20 ηµέρες το ανώτερο) και τη λειτουργία περισσότερων Κέντρων Ηµέρας.

Η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών είναι ένας µη κερδοσκοπικός οργανισµός, που ιδρύθηκε το 2002 από συγγενείς ανοϊκών ασθενών, γιατρούς, ψυχολόγους και λοιπούς επαγγελµατίες υγείας που ασχολούνται µε τη νόσο Alzheimer. Έχει σκοπό να προωθήσει την ενηµέρωση, την κατανόηση και την υποστήριξη όλων όσων έχουν οποιαδήποτε σχέση µε τη νόσο αυτή. Σε συνεργασία µε εθελοντές-ειδικούς επιστήµονες οργανώνει οµάδες ενηµέρωσης, εκπαίδευσης και ψυχολογικής υποστήριξης φροντιστών και προγράµµατα νοητικής ενδυνάµωσης και άλλων θεραπειών ασθενών. Η Εταιρεία διοικείται από επταµελές διοικητικό συµβούλιο, που επανεκλέγεται κάθε 3 χρόνια και 8µελή επιστηµονική επιτροπή. Σήµερα αριθµεί 1.050 µέλη.