Κ. Σουλιώτης: Οι πολιτικές πειθαρχίας στους προϋπολογισμούς δεν πρέπει να ανακόψουν την αναπτυξιακή πορεία του κλάδου των ιατροτεχνολογικών προϊόντων

Πρόσφατα το Ινστιτούτο Πολιτικής Υγείας παρουσίασε μια Ειδική Μελέτη, η οποία κατέγραψε την υφιστάμενη κατάσταση και τις προοπτικές της αγοράς των ιατρικών και βιοτεχνολογικών προϊόντων στην Ελλάδα. Η μελέτη η οποία έγινε για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ιατρικών και Βιοτεχνολογικών Προϊόντων (ΣΕΙΒ) παρουσιάζει αξιόλογα ευρήματα για τον κλάδο των ιατροτεχνολογικών προϊόντων με τα οικονομικά μεγέθη να δείχνουν αύξηση των πωλήσεων του κλάδου κατά 10,4% και τους τζίρους να ανέρχονται στα 2,3 δισ. € για το 2021. 

Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος της μελέτης, Κυριάκος Σουλιώτης, Καθηγητής Πολιτικής Υγείας, Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στη συνέντευξή του αναφέρεται στο αποτύπωμα του κλάδου στην ελληνική οικονομία αλλά και στις προκλήσεις και στις βελτιώσεις στη συνεργασία κράτους- ασφαλιστικών οργανισμών και επιχειρηματιών.

Πρόσφατα παρουσιάσατε για λογαριασμό του ΣΕΙΒ τα αποτελέσματα μιας Ειδικής Μελέτης για τον ρόλο και το αποτύπωμα του κλάδου των Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων (ΙΠ) τόσο στην Οικονομία όσο και στην Υγεία. Ποια ήταν τα βασικά συμπεράσματα αυτής της μελέτης;

Η μελέτη, στην οποία αναφέρεστε, επιχειρεί να παρουσιάσει τον ρόλο του κλάδου των ιατροτεχνολογικών προϊόντων στη χώρα μας, να καταγράψει το οικονομικό και αναπτυξιακό του αποτύπωμα και να αναδείξει τις προκλήσεις και τις προοπτικές του. Είναι η πρώτη μελέτη για τον συγκεκριμένο κλάδο στην Ελλάδα, ο οποίος, ως γνωστό, αποτελεί κρίσιμο πυλώνα ανάπτυξης και λειτουργίας των συστημάτων υγείας διεθνώς. Τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματά της σχετίζονται με το τεράστιο οικονομικό μέγεθος του κλάδου, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας. Πρόκειται για μια αγορά, η οποία παγκοσμίως κυμαίνεται μεταξύ 470 και 550 δισ. €, με το 25-30% περίπου να αφορά την Ευρώπη. Σημειώνεται δε ότι η παγκόσμια αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων προβλέπεται ότι θα ανέλθει στα επίπεδα των 750 δισ. $ έως το τέλος της δεκαετίας, καταγράφοντας ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 5,5%.

Πιστεύετε ότι υπάρχει προοπτική για αυτήν την αγορά στην Ελλάδα;

Όπως καταγράφεται και στη μελέτη μας, η αγορά αυτή έχει ήδη ένα σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα στη χώρα μας. Είναι ενδεικτικό ότι το 2021 εμφάνισε αύξηση κατά 10,4% σε σχέση με το 2020 και ανήλθε στα 2,3 δισ. €, αποτελώντας πλέον το 1,64% της ευρωπαϊκής αγοράς. Σύμφωνα δε με τους δημοσιευμένους ισολογισμούς των εταιρειών, παρά τη σημαντική μείωση των τιμών, τα καθαρά κέρδη (προ φόρων) του κλάδου παρουσίασαν το 2021 αύξηση της τάξης του 38% σε σχέση με το 2020. Συνεπώς, η προοπτική για περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου αφενός πρέπει να θεωρείται δεδομένη και αφετέρου πρέπει να συνδεθεί και με την κοινωνική της διάσταση, όπως αυτή αποτυπώνεται π.χ. στο ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται στον κλάδο, το οποίο υπερβαίνει τα 11.000 άτομα. Στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό, αν αναλογιστούμε τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της διαρροής σημαντικού αριθμού επιστημονικού δυναμικού από τη χώρα μας προς το εξωτερικό.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος των ΙΠ σήμερα; Και πώς μπορούν να βελτιωθούν οι όποιες συνεργασίες κράτους - ασφαλιστικών οργανισμών επιχειρηματιών;

Γενικά, η αγορά υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας είναι μια υπερ-ρυθμισμένη αγορά. Το θεσμικό πλαίσιο είναι υπερβολικό σε όγκο και εμβάθυνση, ωστόσο την ίδια στιγμή μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων του υγειονομικού τομέα διέπεται από αντιφατικούς κανόνες, χαρακτηριστικό που υπονομεύει τις προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξή του. Περαιτέρω, ειδικά όσον αφορά τον κλάδο των ιατρικών και βιοτεχνολογικών προϊόντων, μπορεί αυτός να εξελίσσεται ραγδαία προσφέροντας νέες διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους, ωστόσο αυτές ασκούν μια διαρκή πίεση στους προϋπολογισμούς υγείας, με αποτέλεσμα να καθίσταται συνεχώς απαραίτητη η λήψη μέτρων τιθάσευσης του κόστους, προκειμένου να μην απειληθεί η μελλοντική βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. Συνεπώς, το στοίχημα που καλούμαστε να κερδίσουμε ως χώρα είναι να εφαρμόσουμε πολιτικές πειθαρχίας στους προϋπολογισμούς, χωρίς όμως αυτές να ανακόπτουν την αναπτυξιακή πορεία ενός κλάδου που αφενός συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού και αφετέρου προσελκύει και απασχολεί μεγάλο αριθμό ανθρώπινου δυναμικού με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης.

Όσον αφορά τις πολύμηνες ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων προς τον κλάδο, εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια βιώσιμη λύση για τους παρόχους ΙΠ;

Αναμφίβολα, το γεγονός ότι στον κλάδο των ιατρικών και βιοτεχνολογικών προϊόντων το ποσοστό των απαιτήσεων επί των πωλήσεων ανέρχεται σε 60%, συνιστά μια διαρκή πηγή αβεβαιότητας για τους δρώντες σε αυτόν. Αν σε αυτό προστεθεί ο όγκος των ατιμολόγητων ειδών και οι –σε κάποιες περιπτώσεις– ανορθολογικοί προϋπολογισμοί που νομοτελειακά μεταφράζονται σε επιστροφές, γίνεται αντιληπτό ότι μια παρέμβαση διαφορετικής φιλοσοφίας και τεχνικής (και) στην εν λόγω υπο-αγορά του τομέα της υγείας είναι αναγκαία. Εργαλεία πάντως υπάρχουν: η αξιολόγηση αυτών των τεχνολογιών και η σύνδεσή της με την αποζημίωση –όπως εν πολλοίς ισχύει στον τομέα του φαρμάκου– θα μπορούσε να συμβάλλει στη βελτίωση της αποδοτικότητας των σχετικών τεχνολογικών πόρων. Επιπλέον, ο συντονισμός της διαδικασίας κτήσης και ο έγκαιρος προγραμματισμός της ανανέωσης του σχετικού εξοπλισμού θα επιτρέψουν την επίτευξη οικονομιών κλίμακος, οι οποίες με τη σειρά τους συνεπάγονται συγκράτηση κρίσιμων πόρων. Σε κάθε περίπτωση, μια παρέμβαση θεσμική, οργανωτική και χρηματοδοτική στο πεδίο της τιμολόγησης, αξιολόγησης και αποζημίωσης των ιατρικών και βιοτεχνολογικών προϊόντων είναι απαραίτητη.

Με δεδομένη την ταχεία ανάπτυξη της έρευνας γύρω από τα ΙΠ, κάτι που υποβοηθά και η Τεχνητή Νοημοσύνη, παρατηρούμε να πληθαίνει παγκοσμίως ο αριθμός αυτών των προϊόντων. Υπάρχει τρόπος η Ελλάδα να τα εντάξει στην αγορά της και να τα αποζημιώνει μέσω της Κοινωνικής Ασφάλισης;

Η Ελλάδα ήδη έχει εντάξει σημαντικό μέρος των νέων τεχνολογιών στο σύστημα υγείας της. Φυσικά, σε μια αγορά με τόσο υψηλούς ρυθμούς έρευνας και ανάπτυξης, η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να είναι αυτόματη, καθώς μεταξύ άλλων προκαλεί και επιβάρυνση στις δαπάνες υγείας, οι οποίες δεν είναι απεριόριστες. Η σάρωση ορίζοντα που γίνεται στο φάρμακο θα πρέπει να επεκταθεί και στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, εν συνεχεία να αξιολογείται η σχέση κόστους-οφέλους από την εισαγωγή τους και στη βάση αυτής να λαμβάνονται οι αποφάσεις περί αποζημίωσης. Αυτός ο γενικός κανόνας μπορεί και πρέπει να επεκταθεί σε όλο το φάσμα της φροντίδας υγείας, με ειδική προτεραιότητα στις νέες τεχνολογίες.

Πηγή: Φαρμακευτικός Κόσμος #197