Η ψυχοθεραπεία από τις στάχτες του Βεζούβιου στην Ελλάδα της κρίσης

Ένας Έλληνας επιστήμονας φέρνει στο φως, μέσα από απανθρακωμένους παπύρους της Πομπηίας, την πρώτη καταγραφή της ψυχοθεραπείας της ανθρωπότητας. Ο Επίκουρος Καθηγητής Νευρογενετικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Γιαπιτζάκης μετέφρασε στα νέα ελληνικά το βιβλίο Περὶ παρρησίας του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Φιλόδημου. Το βιβλίο αφενός αποτελεί μια επιτομή της ψυχοπαιδαγωγικής και ψυχοθεραπευτικής διδασκαλίας των Επικουρείων, και αφετέρου είναι απόλυτα συμβατό με τις απόψεις της σύγχρονης Νευροβιολογίας και της Γνωσιακής Ψυχοθεραπείας, όπως ο ίδιος αναλύει χαρακτηριστικά στην εκτενή εισαγωγή του βιβλίου.

Το εν λόγω βιβλίο βρέθηκε στην αρχαιότερη σωζόμενη ελληνική βιβλιοθήκη, στη «Βίλα των παπύρων» στο Ηράκλειο (σημερινό Ερκολάνο), μια κωμόπολη κοντά στην Πομπηία, στην Ιταλία. Η παραθαλάσσια έπαυλη του αριστοκράτη Καλπούρνιου Πείσωνα, του πεθερού του Ιούλιου Καίσαρα, βρέθηκε το 1750 περίπου, κάτω από τόνους στερεής λάβας του Βεζούβιου, μαζί με δεκάδες αγάλματα και περισσότερους από χίλιους απανθρακωμένους παπύρους, γεγονός που της προσέδωσε και το όνομα. Εκεί, ο επηρεασμένος από τη φιλοσοφία του Επίκουρου Φιλόδημος είχε δημιουργήσει μια Επικούρεια Σχολή, διδάσκοντας επί πολλές δεκαετίες επιφανείς Ρωμαίους και συγγράφοντας πολλά παπυρικά βιβλία, τα οποία άφησε ως κληρονομιά στους φίλους του στην έπαυλη.

Ανάμεσα στους απανθρακωμένους παπύρους που διαβάστηκαν με σύγχρονα επιστημονικά μέσα ήταν το βιβλίο Περὶ παρρησίας, το οποίο ανασυστάθηκε από 133 μεγάλα και μικρά τμήματα παπύρου. Το βιβλίο αποτελεί πρακτική εφαρμογή της διδασκαλίας του Επίκουρου, σύμφωνα με την οποία ωφέλιμος και ουσιαστικός είναι μόνο ο φιλοσοφικός λόγος που γιατρεύει την ταραχή. Μόνο η ορθή φιλοσοφία, που βασίζεται στην εμπειρική παρατήρηση της φύσης και της ανθρώπινης συμπεριφοράς, θα μπορούσε να οδηγήσει στην υγεία της ψυχής. Το ανασυγκροτημένο κείμενο μεταφράστηκε στα αγγλικά από ομάδα πέντε συγγραφέων και εκδόθηκε δύο φορές, το 1998 και το 2007.

Στα τέλη του 2010 ο καθηγητής Νευρογενετικής, στην προσπάθειά του να συνδέσει την Επικούρεια Φιλοσοφία με τη σύγχρονη Νευροψυχολογία και Νευροβιολογία, και έχοντας βαθιά γνώση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, αποφάσισε να μεταφράσει για

πρώτη φορά στα ελληνικά το βιβλίο Περὶ παρρησίας του Φιλόδημου, γιατί το θεώρησε πνευματικό αντίδοτο στην Ελλάδα της κρίσης. Ο ίδιος μάλιστα, εξηγεί: «Μέσα από το βιβλίο αναδεικνύεται το γεγονός ότι οι βασικές αρχές της μεγαλοφυούς και διορατικής σκέψης του Επίκουρου συμπίπτουν σε πολλά σημεία με την βιολογική βάση των ψυχικών λειτουργιών του ανθρώπου και τη γνωσιακή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση».

Το συγκεκριμένο βιβλίο με τον τίτλο: «Φιλόδημος: Περί Παρρησίας - Επικούρεια Ψυχοθεραπεία» σε Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια Χρήστου Γιαπιτζάκη κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Θύραθεν» και παρουσιάζεται στο αθηναϊκό κοινό στις 28 Δεκεμβρίου, στον Ιανό , στις 17:30. Εκτός από το συγγραφέα για το βιβλίο θα μιλήσουν από το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών οι: Γιώργος Χρούσος Καθηγητής Παιδιατρικής, Γιάννης Ζέρβας Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής, Βαγγέλης Πρωτοπαπαδάκης Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας, 'Aννα Παγοροπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχολογίας και η Ελένη Καπράλου, δικηγόρος, μέλος του "Κήπου Αθηνών”.

Λίγα λόγια για το συγγραφέα

Ο Χρήστος Γιαπιτζάκης είναι Επίκουρος Καθηγητής Νευρογενετικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με σπουδές στην Βιολογία, Οδοντιατρική και Ιατρική Γενετική. Είναι ο μοναδικός στην Ελλάδα που ειδικεύεται τόσο στα κληρονομικά νευρολογικά νοσήματα όσο και στα σύνδρομα της κεφαλής, ενώ υπήρξε ο πρώτος επιστήμονας που πραγματοποίησε στην Ελλάδα έρευνα αρχαίου DNA, η σημασία της οποίας αναγνωρίστηκε διεθνώς. Συμμετέχοντας σε διεπιστημονική ομάδα, μελέτησε DNA απομονωμένο από αρχαίο σκελετικό υλικό και ταυτοποίησε τον υπεύθυνο μικροβιακό παράγοντα του Λοιμού των Αθηνών κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, που ήταν Σαλμονέλλα του τυφοειδούς πυρετού. Ο Καθηγητής είναι ιδρυτικό μέλος των Φίλων της Επικούρειας Φιλοσοφίας «Κήπος των Αθηνών» (2009) και ένας από τους οργανωτές του ετήσιου Πανελληνίου Συμποσίου Επικούρειας Φιλοσοφίας (από το 2011). Είναι επίσης, Μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας, στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.