δημοφιλέστερα άρθρα
Η ενασχόληση με το γαληνικό φάρμακο έχει προστιθέμενη αξία για τον φαρμακοποιό της κοινότητας, αλλά διαθέτει και ορισμένα ενδογενή στοιχεία, τα οποία επιβάλλουν την εξάσκηση της σωστής και αποτελεσματικής επικοινωνίας με τον ασθενή, την οικογένειά του και μια πληθώρα άλλων επαγγελματιών υγείας, από συναδέλφους φαρμακοποιούς μέχρι νοσηλευτές και συνταγογράφους γιατρούς.
Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να αναδείξει τομείς που είναι σημαντική η αλληλεπίδραση με τον ασθενή ή άλλον επαγγελματία υγείας και ταυτόχρονα την ιδέα ότι η δεξιότητα να επικοινωνείς αποτελεσματικά είναι ένα επαγγελματικό εφόδιο, το οποίο είναι απαραίτητο και στο οποίο πρέπει και μπορούμε να εκπαιδευτούμε.
Επικοινωνώ την ανάληψη παρασκευής ενός γαληνικού φαρμάκου
Είτε πρόκειται για ασθενή που για πρώτη φορά ζητάει να παρασκευαστεί ένα γαληνικό είτε για έναν έμπειρο στη διαδικασία, η συζήτηση που θα ξεκινήσει ο φαρμακοποιός μπορεί να περιλαμβάνει σχόλια για το τι είναι γαληνικό φάρμακο και για τη σημασία του, καθώς και για το κόστος και το χρόνο παράδοσής του, ιδανικά με γραπτά ντοκουμέντα. Πρόσθετες απορίες από τη μεριά του ασθενή μπορούν να απαντηθούν προκαταβολικά εδώ, τη στιγμή της ανάληψης της παρασκευής.
Περιστατικό: Πελάτης προσέρχεται στο φαρμακείο 19:15, το φαρμακείο έχει δουλειά και κλείνει στις 20:30. Είναι νέος πελάτης και παρουσιάζει στον φαρμακοποιό μια συνταγή για ένα γαληνικό, παιδιατρικό ρινικό σκεύασμα.
ΣΕΝΑΡΙΟ 1:
|
Πελάτης: Γεια σας, έχω αυτήν τη συνταγή. Φαρμακοποιός: Μάλιστα. Έχει λίγη δουλειά, να το έχουμε έτοιμο για αύριο κατά τις 10:00;
Πελάτης: Δεν το έχετε τώρα; Φαρμακοποιός: Ααα, αυτό δεν είναι έτοιμο, είναι φτιαχτό. Πρέπει να το φτιάξουμε. Πελάτης: Δεν καταλαβαίνω, είναι για το παιδί μου. Μπορείτε να το κάνετε τώρα; Φαρμακοποιός (αισθάνεται πίεση, άβολα): Μισό λεπτό, να δω τι μπορεί να γίνει. (Διακόπτει την εργασία και τη ροή της, πάει στο εργαστήριο, επιστρέφει σε 5 λεπτά, δίνει ένα μπουκαλάκι στον ασθενή, ζητάει 9 ευρώ και του λέει): Θα βάζετε 2-3 σταγόνες σε κάθε ρώθωνα κάθε 8 ώρες. Ο ασθενής με πρόσωπο απορίας, ευγνωμοσύνης, φόβου, παίρνει το μπουκαλάκι, πληρώνει και φεύγει. |
Ποια λάθη έχετε εντοπίσει σε αυτόν το διάλογο; Είναι κάτι που έχετε κάνει στο φαρμακείο σας; Κάντε τη σύγκριση με την παρακάτω σκηνή:
ΣΕΝΑΡΙΟ 2:
|
Πελάτης: Γεια σας, έχω αυτήν τη συνταγή. Φαρμακοποιός: Καλησπέρα σας, λέγομαι Γιώργος Γαληνός, είμαι φαρμακοποιός, το όνομα σας; Πελάτης: Πελατίδη Μαρία. Φαρμακοποιός: Κα Πελατίδη, για ποιον είναι η συνταγή αυτή; Πελάτης: Για το παιδί μου. Φαρμακοποιός: Τέλεια, τι σας είπε ο γιατρός σας για τη συνταγή αυτή; Πελάτης: Το παιδί μου θα βάλει σταγόνες στη μύτη και επιτέλους θα κοιμηθούμε, και αυτό και εγώ! Φαρμακοποιός (με ενσυναίσθηση):Είναι όμορφο να ανακουφίζεται κανείς. Κα Πελατίδη, ο γιατρός σας έχει συστήσει ένα γαληνικό φάρμακο, γνωρίζετε τι σημαίνει αυτό; Πελάτης: Όχι, πήγε ο άντρας μου στον παιδίατρο, κάτι μου είπε αλλά δεν κατάλαβα. Φαρμακοποιός: Σημαίνει ότι θα το παρασκευάσουμε αποκλειστικά για το παιδί σας στο εργαστήριό μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι άμεσα διαθέσιμο, αλλά μπορώ να το έχω έτοιμο αύριο το πρωί. Σας εξυπηρετεί κάτι τέτοιο; Πελάτης: Δεν γίνεται κάτι για σήμερα; Θα ξενυχτήσουμε πάλι. Φαρμακοποιός: Είναι σπουδαίο να έχει κάποιος το σωστό φάρμακο για να ανακουφιστεί. Το φαρμακείο μας έχει πολύ δουλειά και χρειάζομαι λίγο χρόνο με εστίαση, ώστε να αφοσιωθώ απερίσπαστος στην παρασκευή του φαρμάκου για το παιδί σας. Σας υπόσχομαι ότι αν υπάρχει η δυνατότητα, θα το παρασκευάσουμε σήμερα και θα σας καλέσω να περάσετε να το πάρετε. Σε κάθε περίπτωση θα είναι έτοιμο το αργότερο αύριο στις 9:00 το πρωί. Θα ήταν εντάξει αυτό; Πελάτης: Τι να πω. Σας παρακαλώ, αν μπορέσετε για σήμερα… Φαρμακοποιός: Έχετε το λόγο μου. Θα ήθελα να σας ενημερώσω και για το κόστος του. Είναι 9,00€, μπορείτε να πληρώσετε και τώρα. Κάθε σχετική οδηγία για τη χρήση και φύλαξη θα σας δοθεί κατά την παράδοση. |
Μπορείτε να εντοπίσετε θεμελιώδεις διαφορές στις δύο προσεγγίσεις;
Κατά την ανάληψη μιας συνταγής γαληνικού φαρμάκου, επικοινωνώ σωστά τι είναι γαληνικό φάρμακο. Λαϊκές εκφράσεις, όπως φτιαχτό, ανάμειξη ή άλλες, μπορεί να επικρατούν ή να αναφέρονται συχνά, υποτιμούν όμως την ευθύνη του φαρμακοποιού, ευτελίζουν το γαληνικό και μάλλον πρέπει να αποφεύγονται, προτιμώντας τη χρήση πιο δόκιμων όρων:
- «Γαληνικό φάρμακο» αντί για «φτιαχτό», «ανάμειξη», «μείγμα».
- «Θα παρασκευάσουμε» αντί για «θα φτιάξουμε», «θα ανακατέψουμε».
- «Στο εργαστήριό μας» αντί «στο φαρμακείο μας», «πίσω».
Μία κορυφαία επισήμανση είναι ότι το γαληνικό είναι ένα φάρμακο. Έχει όλη την αξία, τους περιορισμούς και τις δικλείδες ασφαλείας ενός φαρμακευτικού προϊόντος. Αυτό σημαίνει ότι κατά την ανάληψη της παρασκευής ενός γαληνικού, μπορούν και πρέπει να τηρούνται όλες οι επιφυλάξεις και διαδικασίες κάθε φαρμάκου (π.χ. να λαμβάνεται ιστορικό αλλεργιών).
Επικοινωνώ την παρασκευή ενός γαληνικού φαρμάκου
Εφόσον σε αυτό το στάδιο ο ασθενής δεν είναι παρών, η επικοινωνία αφορά την επισήμανση (labeling) στη συσκευασία του γαληνικού μας. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι πέρα από την τήρηση των κανόνων, η σωστή επισήμανση είναι συμβατή με ένα εξωλεκτικό επικοινωνιακό σύνολο, το οποίο προσθέτει κύρος στο τελικό θεραπευτικό αποτέλεσμα. 'Αλλες μορφές εξωλεκτικής επικοινωνίας, πέρα από τη σήμανση, είναι η ίδια η εμφάνιση του εργαστηρίου γαληνικών. Είτε σε ένα υπερσύγχρονο εργαστήριο είτε σε ένα στοιχειώδες, επιβάλλεται –κυρίως εφόσον υπάρχει οπτική πρόσβαση από τους ασθενείς– να είναι πάντα καθαρό και τακτοποιημένο, ώστε να επικοινωνεί αδιαπραγμάτευτα τον επαγγελματισμό και την αποστολή του.
Επικοινωνώ την παράδοση ενός γαληνικού φαρμάκου
Όταν παραδίδουμε ένα γαληνικό φάρμακο, μπορούμε να δώσουμε προφορικά τις οδηγίες χρήσης, να επισημάνουμε το χρονικό διάστημα, για το οποίο θα χρησιμοποιηθεί το γαληνικό, να επιδείξουμε τον περιέκτη και τη σωστή χρήση του, καθώς και την ημερομηνία λήξης. Μπορούμε να ρωτήσουμε ανοικτά για πρόσθετες απορίες και να δώσουμε οδηγίες για τη μελλοντική επανάληψη του γαληνικού. Σε περίπτωση τυχόν προβλημάτων με το γαληνικό, μπορούμε να κατευθύνουμε πού θα μπορούσαν να απαντηθούν. Επειδή η συζήτηση αυτή μπορεί είτε να ξεχαστεί, είτε να γίνει με αναρμόδιο άτομο (π.χ. τρίτος που παραλαμβάνει για τον ασθενή), είναι μια καλή ιδέα η επικοινωνία αυτή να συνοδεύεται από γραπτές οδηγίες σε κάθε περίπτωση που αυτό είναι απαραίτητο.
Όπως και με οποιοδήποτε φάρμακο, μπορεί να υπάρξει ένα παράπονο που θα αφορά την αποτελεσματικότητα του γαληνικού ή την αντίληψη για την ποιότητά του. Κάθε τέτοιο περιστατικό μπορεί και πρέπει να καταγράφεται, να αξιολογείται για την εξαγωγή συμπερασμάτων και να επικοινωνείται σωστά από εμάς ή τους συνεργάτες μας.
Δείτε παραδείγματα «καλής» και «όχι καλής» επικοινωνίας:
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ: Ασθενής τηλεφωνεί στο φαρμακείο, στις 8:20π.μ., με ένταση στη φωνή του, για να ρωτήσει για μια γαληνική κρέμα που έχει παραλάβει από το φαρμακείο μας.
ΣΕΝΑΡΙΟ 1:
|
Ασθενής: Καλημέρα μπορώ να μιλήσω με τον υπεύθυνο; Φαρμακοποιός: Εγώ είμαι. Ασθενής: Πήρα από εσάς μια φτιαχτή κρέμα πριν από 2 μήνες και έχει χαλάσει. Φαρμακοποιός (διακόπτοντας τον ασθενή): Ακούστε να δείτε, τα φτιαχτά δεν αντέχουν τόσο όσο τα κανονικά φάρμακα. Ασθενής (διακόπτοντας το φαρμακοποιό): Δεν είναι κανονικό αυτό; Φαρμακοποιός: Δεν εννοώ αυτό, αλλά εν πάση περιπτώσει, έχει ημερομηνία λήξης επάνω, μπορείτε να μου την πείτε; Ασθενής: Δεν έχει ημερομηνία, είναι φτιαχτό. Φαρμακοποιός: Έχει, τέλος πάντων. Ελάτε να το δούμε από κοντά. Ασθενής: Καλά, θα έρθω από εκεί. Να μην τη βάλω την κρέμα; Φαρμακοποιός: Πλάκα μου κάνετε; |
ΣΕΝΑΡΙΟ 2:
|
Ασθενής: Καλημέρα, μπορώ να μιλήσω με τον υπεύθυνο; Φαρμακοποιός: Ονομάζομαι Γιώργος Φαρμακίδης και είμαι ο υπεύθυνος φαρμακοποιός. Πώς μπορώ να σας βοηθήσω; Ασθενής: Πήρα από εσάς μια φτιαχτή κρέμα πριν από 2 μήνες και έχει χαλάσει. Φαρμακοποιός: Οπότε μας έχετε καλέσει για να δείτε τι έχει συμβεί; Ασθενής: Ναι. Φαρμακοποιός: Καταλαβαίνω. Σας ευχαριστώ πολύ που μας καλέσατε. Μπορώ να ρωτήσω 2-3 πράγματα για να καταλάβω τι μπορεί να έχει συμβεί; Ασθενής: Φυσικά. Φαρμακοποιός: Καταρχάς θα ήθελα το όνομα για το οποίο έχει παρασκευαστεί το φάρμακο. Ασθενής: Είναι για μένα, Μοίρα Καλοτρόπου. Το πήρα πριν από 2 μήνες με συνταγή δερματολόγου. Φαρμακοποιός: ΟΚ! Τι βλέπετε να συμβαίνει; Ασθενής: Όταν το ανοίγω, τρέχει λίγο νερό και μετά βγαίνει η κρέμα. Φαρμακοποιός: Καταλαβαίνω. Στα γαληνικά, επειδή δεν έχουμε συντηρητικά και ακολουθούμε συγκεκριμένες διαδικασίες, τα προϊόντα μπορεί να αντέχουν λιγότερο σε σχέση με τα βιομηχανικά φάρμακα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι άψογα για το διάστημα της αγωγής σας, εφόσον τηρηθεί κάθε κανόνας φύλαξης, χρήσης και αποθήκευσης. Από το φάκελό σας βλέπω ότι η κρέμα σας Ασθενής: Μάλιστα, έχει λήξει δηλαδή. Ξέρετε με έπιασε ξανά φαγούρα και σκέφτηκα να τη βάλω. Φαρμακοποιός: Λογικό. Σας συστήνω να την απορρίψετε. Μπορούμε να την παρασκευάσουμε εκ νέου για εσάς. Θα σας εξυπηρετούσε αυτό; |
Σε αυτό το παράδειγμα, η ασθενής με το παράπονό της έδωσε την ευκαιρία στο φαρμακοποιό να επικοινωνήσει ότι έχουμε δίκαιο και να του το δείξει. Ακόμα όμως και αν είχε η ασθενής δίκαιο, θα του έδινε μία ευκαιρία να το διορθώσει και να επανορθώσει, καθώς και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να μην ξανασυμβεί.
Κλείνοντας, μένει να επισημανθεί ότι το follow up για το αποτέλεσμα είναι μια ευκαιρία να επικοινωνηθεί το ενδιαφέρον μας για την πορεία της υγείας του ασθενή και της δουλειάς μας.
Το πλήρες άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.
Πηγή: Περιοδικό Φαρμακευτικός Κόσμος, τεύχος #164.
Αρχική σελίδα
