Η αθέατη πλευρά των δυσλειτουργιών του θυρεοειδούς αδένα

Ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν πραγματικά τις δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα, εκατομμύρια όμως συνάνθρωποί μας σε ολόκληρο τον κόσμο υφίστανται τις συνέπειές τους, και ιδίως του υποθυρεοειδισμού. Οι συνέπειες μπορεί να ξεκινούν από μια απλή αλλά ανεξήγητη αδυναμία και να φτάνουν στο κώμα ή ακόμη και στο θάνατο!

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υποθυρεοειδισμός, η πιο συχνή λειτουργική διαταραχή του θυρεοειδούς μαζί με τον υπερθυρεοειδισμό, ταλαιπωρεί έναν στους 15 συνανθρώπους μας (5-7%), ενώ ιδιαίτερη «προτίμηση» δείχνει στις γυναίκες, καθώς μία στις 7 (15%) άνω των 65 ετών εκδηλώνει συμπτώματα της πάθησης.

Με τα εντυπωσιακά αυτά στοιχεία, ο διάσημος Αμερικανός καθηγητής Ενδοκρινολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown, κ. Leonard Wartofsky, έριξε άπλετο φως στην καλά κρυμμένη και αθέατη πλευρά μιας από τις πιο παρεξηγημένες και υποτιμημένες παθήσεις παγκοσμίως. Ο κορυφαίος Αμερικανός επιστήμονας αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών την Τρίτη 27 Ιουνίου 2017, μετά από πρόταση του κ. Γεωργίου Χρούσου, καθηγητή Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντή της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και του κ. Γεωργίου Μαστοράκου, καθηγητή Ενδοκρινολογίας στη Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Σακχαρώδη Διαβήτη & Μεταβολισμού της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. «Αρεταίειο», οι οποίοι έδωσαν κοινή συνέντευξη τύπου μαζί με τον κ. Wartofsky.

Οι καθηγητές Γ. Χρουσός, L.Wartofsky  και Γ. Μαστοράκος στην κοινή συνέντευξη τύπου που δόθηκε με αφορμή την αναγόρευση του δεύτερου ως Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Βελτιωμένες επιλογές στην αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού

Ο κ. Wartofsky αναφέρθηκε στην αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού, για την οποία τόνισε ότι σήμερα είναι πιο απλή και πιο αποτελεσματική από ποτέ, καθώς οι μεγάλες πρόοδοι στη φαρμακολογία έχουν καταστήσει τα θεραπευτικά σχήματα πολύ πιο ευέλικτα, με αποτέλεσμα να ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενή.

«Η βάση της θεραπευτικής αγωγής είναι η ορμόνη θυροξίνη», είπε ο καθηγητής, «η οποία πρέπει να χορηγείται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιφέρει την επιθυμητή ορμονική ισορροπία στον ασθενή».

Όπως τόνισε ο κ. Wartofsky, το «κλειδί» για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου είναι η όσο το δυνατόν πιο εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή. Αυτό είναι σήμερα πιο εφικτό από ποτέ, καθώς οι νέες μορφές θυροξίνης που κυκλοφορούν επιλύουν το πιο συχνό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν μέχρι πρότινος οι ασθενείς στη θεραπεία τους: τη δυσκολία στην απορρόφηση της ορμόνης από τον οργανισμό, η οποία σε πολλές περιπτώσεις έφτανε έως το σύνδρομο δυσαπορρόφησης.

 

Σύμφωνα με τους ομιλητές, η δυσκολία στην απορρόφηση της θυροξίνης μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως είναι οι γαστρεντερικές διαταραχές, η λήψη διαφόρων φαρμάκων, όπως αντιόξινων, και η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου και ασβεστίου. Η ταυτόχρονη λήψη πρωινού γεύματος επίσης επηρεάζει την απορρόφηση.

Πλέον, τα προβλήματα αυτά παρακάμπτονται με την κυκλοφορία της θυροξίνης σε μια νέα υγρή μορφή σε μαλακή κάψουλα που κυκλοφορεί στην Ευρώπη και προσφάτως και στη χώρα μας, όπως επίσης και σε υγρή μορφή υδατικού διαλύματος, που κυκλοφορεί στις Η.Π.Α., με αποτέλεσμα να απορροφάται γρήγορα και πλήρως, επιτυγχάνοντας φυσιολογικά επιθυμητά επίπεδα θυροξίνης με μεγαλύτερη ευκολία από τα παραδοσιακά δισκία.

Ο υποθυρεοειδισμός στα παιδιά

Ο καθηγητής κ. Χρούσος, αφού ανέφερε τη μεγάλη σημασία της αναγόρευσης του κ. Wartofsky σε Επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον οποίο τόνισε ότι αποτελεί μια εξέχουσα προσωπικότητα της Ενδοκρινολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο, εστίασε την ομιλία του στη σημαντική αύξηση των ποσοστών του υποθυρεοειδισμού που παρατηρείται σήμερα στα παιδιά.

Τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών θα πρέπει να προσδιορίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και να προσαρμόζεται η δόση της θυροξίνης, καθώς το παιδί μεγαλώνει. Αν κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας παρουσιαστεί υπολειτουργία, συνήθως λόγω αυτοάνοσης προσβολής του θυρεοειδούς, μπορεί να επηρεαστεί η απόδοση του παιδιού στο σχολείο. Αντιθέτως, αν προκληθεί υπερλειτουργία, το παιδί μπορεί να παρουσιάσει έντονη υπερκινητικότητα και διάσπαση προσοχής, πέρα από τα άλλα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί και για τους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς.

Οι σοβαρές επιπτώσεις των διαταραχών του θυρεοειδούς

Ο καθηγητής κ. Μαστοράκος υπογράμμισε ότι οι διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις σε πολλά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς οι δύο ζωτικής σημασίας ορμόνες που παράγει, η θυροξίνη και η τριιωδοθυρονίνη, ρυθμίζουν απαραίτητες κυτταρικές λειτουργίες για την κατανάλωση ενέργειας στους ιστούς. Γι? αυτό το λόγο, ο έλεγχος της λειτουργίας του αδένα είναι απαραίτητος για την πρόληψη των παθήσεων του θυρεοειδούς, ιδιαίτερα στις ομάδες που είναι πιο εκτεθειμένες, όπως τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και οι ηλικιωμένοι.

Γονιμότητα

Ο καθηγητής σημείωσε ότι οι παθήσεις του θυρεοειδούς μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα, τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας και για το λόγο αυτό θα πρέπει να διερευνάται η τυχόν παρουσία τους, σε περιπτώσεις προβλημάτων γονιμότητας.

Κύηση

Οι δύο συχνότερες λειτουργικές διαταραχές του θυρεοειδούς εμφανίζονται και κατά τη διάρκεια της κύησης: Ο υπερθυρεοειδισμός διαγιγνώσκεται πιο εύκολα, λόγω της εμφανούς νευρικότητας και έντονης καρδιακής ενεργοποίησης που προκαλεί στις πάσχουσες, αλλά ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να διαλάθει της προσοχής. Και τούτο διότι χαρακτηρίζεται κυρίως από κόπωση και γενικευμένη υποτονικότητα, οι οποίες πολλές φορές μπορεί να συγχέονται με τα συμπτώματα της ίδιας της εγκυμοσύνης.

Δεδομένου ότι και τα δύο νοσήματα σχετίζονται με σοβαρές επιπλοκές, που μπορεί να φτάσουν μέχρι και την απώλεια του εμβρύου, ενώ επιπλέον ο υποθυρεοειδισμός –ακόμα και σε ήπιες μορφές– συνδέεται με προβληματική ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου, η πιθανότητα παρουσίας τους στην κύηση πρέπει να διερευνάται με την παραμικρή υποψία. Σημειώνεται ότι και τα δύο νοσήματα, ιδίως ο υποθυρεοειδισμός, μπορούν να εμφανιστούν και στη λοχεία, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα υγείας στη μητέρα.

Νέες προοπτικές στην ιατρική εκπαίδευση

Στη ίδια συνέντευξη τύπου, ο κ. Wartofsky υπογράμμισε τις μεγάλες προοπτικές που ανοίγει σήμερα η ζεύξη της τεχνολογίας με τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά μέσα για την παραγωγή νέων επιστημόνων υψηλού επιπέδου.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις, όπως σημείωσε ο καθηγητής, θα οδηγήσουν τη μαθησιακή μεθοδολογία στη χρήση προσομοιωτών, βελτιωμένων βίντεο, εικονικών εργαστηρίων χαμηλού κόστους και συσκευών επαυξημένης πραγματικότητας, που θα επιτρέψουν στους σπουδαστές να μαθαίνουν ταχύτερα, να απομνημονεύουν αποτελεσματικά, να διδάσκουν (με τη σειρά τους) καλύτερα.

Με την ηλεκτρονική μάθηση, οι σπουδαστές θα μαθαίνουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και σε διαφορετικούς χώρους. Η αυτο-ρυθμιζόμενη εξατομικευμένη μάθηση είναι και βολική και λιγότερο δαπανηρή. Η μάθηση θα γίνει πιο διεθνοποιημένη και σε μια μεταβαλλόμενη παγκόσμια αγορά εργασίας, οι σπουδαστές θα πρέπει να βοηθηθούν στην προετοιμασία της αντιμετώπισης του ανταγωνισμού για τις νέες θέσεις εργασίας με ένα δυναμικό βιογραφικό.

Για να διατηρήσουν την αποστολή τους, τα πανεπιστήμια μπορούν να εκμεταλλευτούν τα φυσικά τους πλεονεκτήματα για την προσφορά ηλεκτρονικής μάθησης, με στοιχεία όπως την τεχνογνωσία των καθηγητών, τα υπολογιστικά συστήματα των πανεπιστημιουπόλεων και τις υποδομές πληροφορικής. Θα πρέπει όμως να εφαρμόζουν και συνεχή καινοτομία, ενώ θα αντιστέκονται στην αχαλίνωτη και δαπανηρή επέκταση, καλλιεργώντας την αλλαγή και μια μοναδική ταυτότητα. Τα πανεπιστήμια που δεν σχεδιάζουν και δεν προετοιμάζονται για το μέλλον θα μείνουν πίσω, κατά τον κ. Wartofsky.