Γιώργος Γαβριήλ: Αναζητώντας από παιδί το φάρμακο της... ασθενούς δημοκρατίας

Η σύλληψή του επί Χούντας, όταν προσπάθησε να σταματήσει τον κοινοτάρχη του Ωρωπού από το να ξεριζώσει ένα δέντρο, φανερώνει από πολύ νωρίς τη διάθεση του 17χρονου τότε Γιώργου Γαβριήλ να προασπιστεί όλα εκείνα που, συνοψίζοντάς τα σήμερα, ο ίδιος αποκαλεί «το κληροδότημα των πατεράδων και των παππούδων μας».

Η συνέχεια είναι γνωστή, τουλάχιστον για εκείνους που έτυχε να τον γνωρίσουν στις αρχές της δεκαετίας του ?70, όταν ξεκινούσε τη φοιτητική του ζωή στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών, ή πολύ περισσότερο το Νοέμβριο του ?73 ως ενεργό μέλος των αγωνιζόμενων φοιτητών και της συντονιστικής επιτροπής κατάληψης.

Έκτοτε, η ζωή του ανήσυχου πολιτικά φαρμακοποιού χαρακτηρίζεται από τη διαρκή ενασχόληση με τα «κοινά» και τον τόπο του:

Το 1982 κατέβηκε ως υποψήφιος κοινοτάρχης στην κοινότητα Νέων Παλατίων, από το 1990 και μετά εκλέγεται σύμβουλος και το 1998 γίνεται πρόεδρος της κοινότητας Νέων Παλατίων, του τόπου καταγωγής του.

Δύο χρόνια τώρα, πολλές δεκαετίες έπειτα από εκείνο το δέντρο που προσπάθησε να σώσει στα 17 του, ο Γιώργος Γαβριήλ αγωνίζεται για το ίδιο «κληροδότημα», αυτή τη φορά από το πόστο του δημάρχου Ωρωπίων.

Με ειλικρίνεια, που δε μας έχουν συνηθίσει άλλοι πολιτικοί ομόλογοί του, με αστείρευτο χιούμορ και πολιτική ευθύτητα, ο φαρμακοποιός δήμαρχος του Ωρωπού μιλάει στο «Φ.Κ.» για τα σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα του Δήμου και αναδεικνύει τις δυνατότητες και τις αγκυλώσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα στους άλλους, αλλά και στον εαυτό του, ότι έπραξε μάλλον σωστά που δεν... απόλαυσε ποτέ σε όλη του τη διάρκεια και την ένταση τον «πάγκο» του φαρμακείου.

Κατεβήκατε ως ανεξάρτητος υποψήφιος στις εκλογές ή με τη στήριξη κόμματος;

Ουσιαστικά, έφτιαξα ένα συνδυασμό που στηρίχτηκε στα πιο έντονα πολιτικά στοιχεία της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, έχοντας νομαρχιακούς σύμβουλους και των δύο κομμάτων. Παρ? όλο που επιχειρήθηκε να σπάσει από διάφορους μηχανισμούς, δεν έσπασε, οι άνθρωποι πιστεύουν σ? εμένα και το παλέψαμε δυνατά. Αποδεικνύεται έτσι ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να λειτουργήσει στη βάση της αξιοκρατίας, δηλαδή δεν είναι υποχρεωτικό να έχεις και κόμμα από πίσω. Αντίθετα, το κόμμα κάνει κακό.

Είναι, και μάλιστα εύκολα, γιατί πέρα από την πολιτική σημαντικό ρόλο παίζουν οι κοινωνικές σχέσεις. Ζεις μια καθημερινή κοινωνική διαδικασία, οπότε ο άλλος μπορεί μεν να είναι ο ακραιφνής δεξιός αλλά είναι ο Θανάσης που πίνουμε μαζί καφέ και τον πειράζουμε για τον Ολυμπιακό και όλη αυτή η ιστορία σε φέρνει σε μια οικειότητα. Δεν είναι δηλαδή ο βουλευτής Πέλλας που με το βουλευτή της Κρήτης θα πουν δυο ιστορίες και πέρα από τη Βουλή δε θα ξαναβρεθούν.

Σε ζητήματα που είναι ανώδυνα οι αποφάσεις είναι ομόφωνες.
Σε ζητήματα που έχουν να κάνουν είτε με την επιτυχία ενός μεγάλου έργου είτε με την ανάδειξη της πλειοψηφούσας αρχής στη συνείδηση του κόσμου, εκεί υπάρχουν αντιστάσεις, γιατί ο κάθε πολιτικός σκέφτεται το επόμενο βήμα, σκέφτεται να λειτουργήσει συγκριτικά, μερικές φορές λειτουργεί και άδικα, και το κάνουμε όλοι αυτό. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ένας χώρος έντονου πολιτικού ανταγωνισμού επειδή εμπεριέχει και το προσωπικό στοιχείο. Με την ίδια ευκολία που κάνεις σχέσεις, με την ίδια ευκολία συγκρούεσαι.

Έχουμε συνεργασίες, φιλικό κλίμα, βοηθάμε ο ένας τον άλλο, π.χ., το καλοκαίρι που έχουμε μεγάλο πρόβλημα νερού δανείστηκα από τους γείτονές μου, τώρα που εκείνοι έχουν πρόβλημα με τα σκουπίδια τούς δανείζω φορτηγά. Στην προσπάθειά μας να κάνουμε κοινά έργα, όπως τώρα που προγραμματίζουμε να κάνουμε αποχέτευση, έχουμε συμπεριλάβει και κοινότητες που δεν είναι στο Δήμο.

Είναι διαφορετική από τις άλλες πολιτικές δράσεις. Η τοπική αυτοδιοίκηση παρεμβαίνει άμεσα και καθημερινά στη ζωή των πολιτών, κι αυτό, από τη μια μεριά, σε κουράζει γιατί τα προβλήματα έρχονται πολλά και το ένα μετά το άλλο, από την άλλη μεριά, όμως, σε τροφοδοτεί ιδεολογικά γιατί βλέπεις άμεσο αποτέλεσμα.

Το πρόβλημα με την τοπική αυτοδιοίκηση είναι ότι, επειδή αποτελεί ένα πρώτης τάξεως «ανάχωμα» της λαϊκής δυσαρέσκειας προς την κεντρική εξουσία, υφίστασαι ουσιαστικά όλες τις πιέσεις που θα έπρεπε να διοχετεύονται στην κεντρική εξουσία. Η κεντρική εξουσία έχει έντεχνα περάσει ζητήματα όπως η ανεργία, η καθαριότητα, το περιβάλλον και η οικολογία, που ενώ είναι καθαρά δικά της θέματα, το αφήνει στο «φλου», και πετάει το μπαλάκι στην τοπική αυτοδιοίκηση, της οποίας οι δυνατότητες για την επίλυση τέτοιων προβλημάτων είναι περιορισμένες.

Δεν έχει τα λεφτά, δεν έχει τους μηχανισμούς, δεν έχει τη συναίνεση του ίδιου του κράτους και δεν έχει την επιχειρηματικότητα της κάθε πράξης, την οποία εκείνο κρατά αποκλειστικά και σφιχτά για τον εαυτό του. Σε έχει για να υλοποιείς αυτά που εκείνοι έχουν αποφασίσει.

Δεν υπάρχουν επιχορηγήσεις, υπάρχει ένα συγκεκριμένο ποσό από τα τακτικά κρατικά έσοδα τα οποία δίνουν στους δήμους υπό τη μορφή Σ.Α.Τ.Α. (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης) και, από την άλλη μεριά, ανάλογα με το πόσο προετοιμασμένος είσαι, υποβάλλεις αιτήματα όταν ανοίγουν τα διάφορα μέτρα στα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης.

¶νοιξε το μέτρο για την ύδρευση και είμαστε οι πρώτοι που υποβάλαμε το αίτημα και οι πρώτοι που θα χρηματοδοτηθούμε, και μάλιστα έξω από τις διαδικασίες αξιολόγησης, λόγω της γνωστής μόλυνσης. Ζητήσαμε και πετύχαμε να αξιολογηθεί η πρότασή μας κατ? εξαίρεση και πρώτοι, και αυτό έγινε. ¶ρα, ελπίζω ότι το έργο της ύδρευσης στην περιοχή θα ξεκινήσει περίπου σε ενάμιση μήνα. Είναι ένα έργο 10 εκ. ευρώ περίπου και ουσιαστικά θα λύσει το πρόβλημα που έχουμε με το νερό, περιλαμβάνει έναν αγωγό 23 χλμ. που ξεκινάει από τη Μαυροσουβάλα και θα δώσει νερό σε όλες τις περιοχές, για να έχουμε το χειμώνα αλλά και το καλοκαίρι.

Είμαι περήφανος γιατί ασχολούμαι από το πρωί μέχρι το βράδυ με το Δήμο, δηλαδή δεν έχω καμιά τύψη ότι «ρε, γαμώτο, θα μπορούσα να το κάνω αυτό και δεν το έκανα». Επίσης, δεν υπάρχει πρόβλημα που να απασχολεί τον Ωρωπό με το οποίο να μην έχω καταπιαστεί και το οποίο να μην έχω προχωρήσει. Θα είμαι περήφανος όταν στην αποχώρησή μου θα δω τι έχω αφήσει από τα έργα υποδομών στα οποία στοχεύω. Υπάρχουν δύο είδη δημάρχων: Ο ένας είναι εκείνος που στοχεύει στις υποδομές, να φτιάξει μια σύγχρονη πόλη σε βάθος χρόνου, και αυτός που κάνει έργα ανάπλασης, φτιάχνει συντριβάνια, δρόμους, πεζόδρομους, ο οποίος ξαναβγαίνει σίγουρα.

Θεωρώ στην πρώτη. Υπάρχει περίπτωση να μην ξαναβγώ, όμως έχω δώσει όλο το βάρος στα έργα υποδομής, να λύσω το πρόβλημα της ύδρευσης. Αυτό το έλυσα, και όλο αυτό το «τζατζάρισμα» που έκανα προς την κυβέρνηση και προς όλους έπιασε και θα μας δώσουν νερό. Επιπλέον, ο αγώνας που κάνω για να σταματήσουν οι βιομήχανοι να μολύνουν τον Ευβοϊκό έχει αρχίσει και πιάνει, πρώτον γιατί το Δικαστήριο τους τιμώρησε για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια, δεύτερον γιατί ξαναέκανα μηνύσεις σε όλους τους καινούριους και τρίτον γιατί πέσανε πρόστιμα. Το κράτος δεν κάνει τίποτα...

Αστεία πράγματα, έπρεπε ήδη να έχει βάλει τους όρους του και οι βιομήχανοι να έχουν υποταχτεί σε αυτούς. Εμείς τουλάχιστον δεν έχουμε δει κανένα μέτρο και δεν έχουμε καμία ενημέρωση, αγωνιζόμαστε μόνοι μας.

Το γεγονός ότι ο κόσμος έχει αφυπνιστεί, διαμαρτύρεται, συγκεντρώνεται και διαδηλώνει ενάντια στα εργοστάσια είναι το πρώτο ουσιαστικό βήμα. Ο κόσμος σήμερα ανακαλύπτει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και αντιλαμβάνεται ότι, αν ο ίδιος δεν προστατεύσει αυτά που μέχρι πρώτινως θεωρούσε δεδομένα και παντοτινά, σύντομα θα αντιμετωπίσει πρόβλημα. Επίσης, έχουμε μεγάλη ανταπόκριση στο ζήτημα της ανακύκλωσης. Καμιά φορά ρωτάνε «και τι κάνετε, ρε παιδί μου;» Για να μπορέσει να βγει το νερό, έχω ξεκινήσει 58 συγκεκριμένες δράσεις και δεν έχει τελειώσει το έργο. Από την άλλη μεριά, έδωσα μια πολύ μεγάλη μάχη να υπερασπιστώ το νερό της Μαυροσουβάλας, μου έκαναν ασφαλιστικά μέτρα και τα κέρδισα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι, για να πίνεται το νερό, πρέπει να έχει μέχρι 50 μικρογραμμάρια ολικό χρώμιο ανά λίτρο, όμως το Ινστιτούτο της Καλιφόρνια λέει ότι το όριο του εξασθενούς χρωμίου στο νερό είναι το 2, η Ιταλία έχει το 5, το Γενικό Χημείο του Κράτους από 3 και κάτω το θεωρεί μη ανιχνεύσιμο. Στηριζόμαστε μόνο στην απόφαση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας που λέει ότι το εξασθενές χρώμιο είναι το δεύτερο πιο τοξικό καρκινογόνο στοιχείο. Για πότισμα μπορείς να το χρησιμοποιείς όπως αποδείχτηκε από έρευνες που κάναμε.

Περισσότερο οφείλεται στη διάθεση των ΜΜΕ να φέρουν πανικό. Ξέρεις πόσες φορές έχουμε πει στα κανάλια «βάλτε την αλήθεια, μην το βάζετε έτσι» και συνεχίζουν;

Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε ένα πόσιμο νερό το οποίο έχει εξασθενές χρώμιο σε ποσότητες πάνω από τα 50 μικρογραμμάρια ανα λίτρο. Λύσαμε το πρόβλημα κλείνοντας τις γεωτρήσεις μας και τώρα παίρνουμε νερό από τη Μαυροσουβάλα.

Δεν έχουμε αποχέτευση. Τα απόβλητα των βόθρων διοχετεύονται στον υδροφόρο ορίζοντα και από εκεί περνούν στη θάλασσα. Τώρα προχωράω ταχύτατα μελέτες αλλά βλέπεις ότι υπάρχει και η αντίδραση του κόσμου, σου λέει ο άλλος «πού θα το κάνεις το εργοστάσιο βιολογικού καθαρισμού; Σε εμάς;»

Βέβαια, αλλά, αν πιστεύεις ότι κάνεις το σωστό, αυτό σε τροφοδοτεί μέσα σου. Αυτή η ιστορία ότι «ο κόσμος έχει πάντα δίκιο» πρέπει να τελειώνει, δηλαδή ο «λαός» δεν είναι κάτι γενικό και αόριστο, είναι συγκεκριμένος, ο κάθε άνθρωπος σκέφτεται ανάλογα με τα συμφέροντά του. Τα σημαντικότερα προβλήματα, ωστόσο, είναι οικολογικά. Έχουμε 25 χλμ. ακτογραμμή. Πώς την κρατάς καθαρή; Σκέφτομαι να κλείσω την περιοχή του υδροβιότοπου για τα αυτοκίνητα.

Καταρχάς, για πρώτη φορά έγινε επιστημονικό συνέδριο στον Ωρωπό για το ζήτημα του εξασθενούς χρωμίου, υπήρξε σύσκεψη με τη WWF και καθαρισμός με τη «Μεσόγειος SOS». Γίνονται συγκεντρώσεις κάθε τόσο, έρχονται υπουργοί. Με τον υφυπουργό Εξωτερικών και βουλευτή της περιοχής Πέτρο Δούκα πήγαμε σε έναν από τους μεγαλύτερους ρυπαντές, στην Ε.Α.Β. (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία), εκεί κάναμε τη «χοντρή» μας παρέμβαση.

Όλες έχουν αποτέλεσμα. Όταν τον άλλο τον αφήνεις, δεν κάνει τίποτα, όταν όμως τον πιέζεις, κάτι κερδίζεις στο τέλος.

Από παιδί. Να σκεφτείς ότι 17 χρονών, επί δικτατορίας, με συνέλαβαν πρώτη φορά γιατί πλακώθηκα με το διορισμένο κοινοτάρχη της Χούντας που ήθελε να κόψει ένα δέντρο.

Την τοπική αυτοδιοίκηση δεν τη θεωρώ «πολιτική», μάλιστα είναι υποχρέωση των πολιτικοποιημένων νέων στην εποχή τους να ασχολούνται με τα κοινά, αλλά δεν μπορώ να δεχτώ εκείνο που βγάζουν, κυρίως οι δημοσιογράφοι, ότι «εξαργύρωσαν τη νεανική τους συμμετοχή».

Εγώ ήμουν μαοϊκός, σκέψου με λοιπόν τώρα με αμπέχωνο να μιλάω για τη «δίκαιη εισβολή των Κινέζων στο Βιετνάμ». Εξελίσσονται οι καιροί και οι άνθρωποι. Το ζήτημα είναι να ήσουν φοιτητής αναρχικός, να είσαι προοδευτικός τώρα και να παλεύεις για την κοινωνική δικαιοσύνη, όπως την αντιλαμβάνεσαι, έστω και με νερό στο κρασί σου. Θα μπορούσα να πω ότι κάποιος εξαργύρωσε τη δημοτικότητά του και μετά έγινε βιομήχανος, αλλά κάποιοι άλλοι «ταλαίπωροι», ε, τι κέρδισαν από την πολιτική; Ίσα ίσα, μερικοί δεν κάνουν καμία δουλειά, ζούνε 7-8 χρόνια μέσα στη γκλαμουριά και το μικροαστισμό του «βουλευτού» και στο τέλος δεν κάνουν τίποτα. Μην ακούς που λένε ότι όσοι ασχολούνται με τα κοινά βγάζουν λεφτά. Λεφτά βγάζουν όσοι ξέρουν να βγάζουν λεφτά.

Ο Δήμος «τζιράρει» εκατομμύρια, αν από κάθε δουλειά που κάνεις προσπαθείς να βγάλεις κι εσύ λεφτά, μπορεί κάποιοι να το πετύχουν αλλά θα έχουν χάσει την «έξωθεν καλή μαρτυρία» και την τιμιότητά τους. Με την ίδια λογική είναι σαν να λες «Μια γυναίκα που είναι όμορφη μπορεί να βγάλει λεφτά;». Και βέβαια μπορεί, όπως κι ένας δήμαρχος μπορεί, αλλά θα είναι λαμόγιο.

Αν ξεφύγει από τη μέγγενη του ρόλου της, τον οποίο έχουν καθορίσει, θα μπορούσε πραγματικά να είναι ένα κέντρο δημοκρατίας, δημιουργίας και διαμόρφωσης συνείδησης. Είναι η μόνη δυνατότητα αυτοοργάνωσης της τοπικής κοινωνίας ώστε να λύσει τα προβλήματα της ζωής της. Μπορεί να καθορίσει τι θέλει να γίνει ο τόπος της, πού θα γίνει η πόλη της, πού θα χτίσει. Έχει πάρα πολλές αρμοδιότητες που αν την αφήσουν και τη βοηθήσουν μπορεί να λύσει πάρα πολλά προβλήματα. Σε τελευταία ανάλυση, μόνο έτσι θα μπορούσε να αποκεντρωθεί το Κράτος, αλλά σου λέει: «Όλα στην τοπική αυτοδιοίκηση εκτός από τα λεφτά, τους φόρους, την τάξη, την αστυνομία, τα δικαστήρια». Τα κρατάει λοιπόν όλα και σε μπερδεύει, σε κάνει «ανάχωμα» στη λαϊκή δυσαρέσκεια. Και τελικά, είναι μεθοδευμένο αυτό.

Όσες πιο πολλές ώρες κολυμπάς τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχεις να πάθεις κράμπα, αλλά δεν παύει η θάλασσα και το κολύμπι να είναι κάτι καλό. Όσο περισσότερη δημοκρατία μπορείς να αναπτύξεις σε έναν δήμο, τόσες πιθανότητες υπάρχουν από διάφορες παρεμβάσεις αυτή να νοθευτεί, αλλά τα προβλήματα θα εντοπιστούν εκεί, στο «κύτταρο» της δημοκρατίας. Ποιος θα πιέσει την κεντρική εξουσία που κοιμάται;

Σήμερα, όσο ποτέ, είναι η εποχή που έχει ανάγκη τους ανθρώπους που μπορούν να αφιερώσουν από τον πολύτιμο χρόνο τους υπέρ του συνόλου. Εκείνη την εποχή που όλα είναι λίμπα παλεύει ο πραγματικός επαναστάτης και όχι την εποχή που όλοι είναι στο δρόμο. Αυτό είναι εύκολο. Το μεγαλύτερο ζήτημα που μπαίνει σήμερα για τον Έλληνα πολίτη είναι αυτό που του κληροδότησε ο παππούς του και ο πατέρας του, να το παραδώσει στην επόμενη γενιά καλό ή καλύτερο. Μας κληροδότησαν μια γη, μια χώρα, που εμείς καταστρέφουμε βάναυσα.

Το άλλο είναι να παλέψεις για μια πραγματική δημοκρατία. Πέρασαν το μοντέλο ότι δημοκρατία είναι να μπορείς ελεύθερα να λες ό,τι θέλεις. Είναι το μεγαλύτερο ψέμα.

Δημοκρατία είναι να μπορείς ελεύθερα να λες ό,τι θέλεις και να σε ακούν και να το υλοποιούν. Η λαϊκή απαίτηση δεν αφορά τους περισσότερους σύγχρονους πολιτικούς, και γι? αυτό οι άνθρωποι ζούνε μια ζωή... επιχειρηματία, δίπλα στην πισίνα, διαβάζοντας το βιβλίο και πίνοντας το βράδυ το παγωμένο ουίσκι, και το Σαββατοκύριακο θα πάνε σε κάποιο φίλο να κολυμπήσουνε. Τη ζωή του «επιχειρηματία» ζούνε όλοι, μόνο που η «επιχείρηση» είναι ξένη, οι ίδιοι δεν πέφτουν έξω, δε θα γίνουν ποτέ φτωχοί.

Είναι δύσκολο γιατί σε τρώει η καθημερινότητα και διαβρώνεσαι μέσα από τη δράση που έχουν επάνω σου τα προσωπικά αιτήματα του κάθε πολίτη. Χάνεις πολύτιμο χρόνο και χάνεις από το ιδεολογικό σου βάθρο με κίνδυνο να μετατραπείς σιγά σιγά από έναν δήμαρχο επαναστάτη σε ένα δήμαρχο της ρουτίνας που θα σκέφτεται πώς θα ξαναβγεί. Από κει και πέρα βάζεις λάμπες, λες καλημερίτσα, δεν αφήνεις γάμο και κηδεία και ο κόσμος λέει «εντάξει, αυτός μπορεί να μην έκανε τίποτα αλλά καλό παιδί είναι, ας τον ξαναψηφίσουμε».

Αξίζει να πάρει το ρίσκο να υλοποιήσει τα όνειρά του και πιστεύω ότι, αν τα υπηρετήσει με συνέπεια, θα ξαναβγεί. Είναι θέμα χρόνου να καταλάβει ο κόσμος αυτό που κάνεις.

Από τη στιγμή που μπαίνεις στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι δύσκολο να αναπτύξεις το επιχειρηματικό πεδίο. Παρ? όλα αυτά, επειδή τυχαίνει να έχω πολύ καλούς συνεργάτες στη «Farmatechnika S.A.», την εταιρεία εξοπλισμού φαρμακείων, κρατάω επαφές με το φαρμακευτικό χώρο, προσπαθώ να δίνω τις κατευθύνσεις σε αυτό που παράγουμε ώστε να είμαστε επίκαιροι, ενθουσιώδεις και αποτελεσματικοί. Σίγουρα, αν αφιέρωνα στην εταιρεία όλο το χρόνο που αφιερώνω στο δήμο, θα κάναμε πολύ περισσότερα. Όταν ασχολείσαι με την τοπική αυτοδιοίκηση, οι δουλειές σου δεν ανεβαίνουν, εκτός αν είναι δουλειές στο χώρο, αλλά οι δικές μου δε συνδέονται με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Αντίθετα με έχει πάει πίσω. Γιατί η επιστημονική ιδιότητα τις περισσότερες φορές σου δημιουργεί κάποιες ευαισθησίες και ατολμίες. Η τοπική αυτοδιοίκηση θέλει ανθρώπους με τσαγανό, να μην υπολογίζουν το πολιτικό κόστος.

Εμείς που έχουμε κάνει και συνδικαλιστές στο φαρμακευτικό χώρο, πάντα λειτουργούσαμε με το σύνδρομο να είμαστε αρεστοί αλλά, όταν αυτό γίνεται, είναι πολύ πιθανό να μην είσαι αποτελεσματικός. Έτσι την πατάνε όλοι οι συνδικαλιστές, και οι φαρμακοποιοί δεν έχουμε συνδικαλισμό επειδή δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο μιας στρατηγικής που να μας οδηγεί κάπου. Οι συνδικαλιστές μας ποτέ δε δέχτηκαν να κάτσουμε να χαράξουμε μια στρατηγική πορεία. Εγώ έκανα μια τολμηρή πράξη τότε που ήμουν φαρμακοποιός, εκτιμώντας, σωστά ή λάθος, ότι έπρεπε να μπούμε στον κοινωνικό χώρο.

Όχι. Το επάγγελμα του φαρμακοποιού θέλει ανθρώπους να μπορούν να κάθονται πίσω από τον πάγκο και να το απολαμβάνουν. Αυτοί που το κάνουν είναι πολύ χρήσιμοι και καλοί φαρμακοποιοί. Η γυναίκα μου, ας πούμε, το κάνει με φανατισμό και έχω πάρα πολλούς φίλους φαρμακοποιούς πραγματικούς οι οποίοι «ζούνε τον πάγκο». Δεν μπορώ να πω ότι τα τελευταία χρόνια της ζωής μου είμαι μάχιμος φαρμακοποιός του πάγκου, απλώς είμαι ιδιοκτήτης φαρμακείου.