Γιατί τα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ δεν είναι πραγματικά

Ο Ιωάννης Καραφύλλης γράφει για αυτά που δεν πρέπει να περιμένουμε με το clawback του 2017, αποκαλύπτοντας πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για την πολιτική υγείας σήμερα. Ο Ιωάννης Καραφύλλης είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τις e-Προμήθειες των Δημόσιων Νοσοκομείων, διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην Β' αντιπρόεδρος του ΕΟΦ.

Σε κείμενό του για το clawback κάνει λόγο για την κοινή λογική: «Είναι να απορεί κανείς μερικές φορές πώς τα εύκολα θέματα γίνονται δύσκολα, πώς δεν μπορούν να επιλυθούν απλά και σύνθετα θέματα με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, αλλά ως δια μαγείας στο τέλος βρίσκεται μια λύση που δεν την κατανοεί και δεν συμφωνεί απολύτως κανένας μαζί της ούτε καν αυτός που την πρότεινε.

[…]

«Σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ το clawback του 1ου εξαμήνου του 2016 ήταν 216.146.862€ (μέσα σε αυτό συμπεριλαμβανόταν και αυτό που αναλογούσε στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ). Για το νοσοκομειακό clawback το μεν υπουργείο εκτιμά ότι από το όριο των 570 εκατ. € η υπέρβαση θα διαμορφωθεί στα 650-660 εκατ.€, η δε φαρμακοβιομηχανία, το υπολογίζει περί τα 830 εκατ.€.

Είναι σίγουρο ότι το πραγματικό ποσό της υπέρβασης είναι περίπου στη μέση, δηλαδή στα 750 εκατ.€. Και αυτό γιατί, όπως γράφτηκε, όσον αφορά τα νοσοκομεία, με βάση τους τελικούς υπολογισμούς το clawback διαμορφώθηκε το 1οεξάμηνο του 2016 στα 118 εκατ.€ και αν η χρονιά εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο θα διπλασιασθεί και θα φθάσει στα 236 εκατ.€, ποσά που θα πρέπει να επιστρέψει η φαρμακοβιομηχανία στο ελληνικό δημόσιο. Στα 99 εκατ.€ έφθασε η υπέρβαση στα φάρμακα των δημοσίων νοσοκομείων, ενώ στα 19 εκατ.€ η υπέρβαση στα ιδιωτικά νοσοκομεία με τα οποία έχει σύμβαση ο ΕΟΠΥΥ.

Σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ το μέσο ποσοστό clawback για τις εταιρείες διαμορφώνεται στο 18,22%. Ειδικότερα, 18 εταιρείες πληρώνουν clawback 10-15%, 80 εταιρείες 15-18%, 67 εταιρείες μεταξύ 18% και 20%, 27 εταιρείες 20-22% και 18 εταιρείες από 22% έως 28%.
Με τον προϋπολογισμό του 2017 που υπέβαλε ο ΕΟΠΥΥ, το συνολικό clawback που θα κληθούν να επιστρέψουν οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις διαμορφώνεται στα 159 εκατ.€, όταν το 2016 το αντίστοιχο ποσό ήταν 483 εκατ.€.

Για τις φαρμακευτικές εταιρείες, το clawback των 441 εκατ.€ που αφορούσε επιστροφές εξωνοσοκομειακών σκευασμάτων το 2016 μειώνεται στα 132 εκατ.€, περίπου κατά 70%, ενώ το clawback για τα νοσοκομειακά φάρμακα που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ για τις ιδιωτικές κλινικές μειώνεται επίσης στα 27 εκατ.€ έναντι 42,4 εκατ.€ το 2016.

Ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός της έλλειψης κοινής λογικής αλλά και τεχνογνωσίας για την πρόβλεψη σημαντικών οικονομικών μεγεθών που επηρεάζουν την εθνική οικονομία και κυρίως την υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού.

Είναι βέβαια θετικό ότι ο ΕΟΠΥΥ στην έγκριση του προϋπολογισμού του του 2017 αναφέρεται στη πιστή προσαρμογή των μεγεθών του στα όρια της ψηφισθείσας από την Βουλή των Ελλήνων εισηγητικής έκθεσης του κρατικού προϋπολογισμού και στις αρχές που τον διέπουν, όπως την Αρχή της ετήσιας διάρκειας και τις Αρχές της ενότητας και της καθολικότητας:

*Στην 13η τροποποίηση του ΕΟΠΥΥ αναγραφόταν ότι για τον κωδικό 5689 το clawback ήταν 246.122.139,37€ ενώ για τον κωδικό 5693 ήταν 441.146.862€.

 Το 246.122.139,37€ είναι το άθροισμα των 136.870.587,79€+109.251.551,58€.

Στην 13η τροποποίηση όμως αναγράφεται ότι το ποσό αυτό των 109.251.551,58€ προέρχεται κυρίως από το rebate α'-δ' τριμήνου έτους 2015! Ο ΕΟΠΥΥ ενώ έχει κωδικό αποκλειστικά για rebate (5692) έχει ταυτόχρονα άλλο κωδικό για clawback και rebate (5689)!

Αυτό είναι εμφανές ότι δημιουργεί σημαντικά λογιστικά αλλά και δημοσιονομικά προβλήματα, αφού άλλο είναι το συνολικό ποσό που καταλογίζεται σαν clawback, άλλο είναι το συνολικό ποσό που καταλογίζεται σαν rebate και άλλος είναι ο τρόπος υπολογισμού του clawback και άλλος του rebate.

Προκαλεί επίσης μεγάλη εντύπωση πως από τα 441.146.862€ που ο ίδιος ο ΕΟΠΥΥ εκτίμησε το clawback για το 2016, αναγράφει μόνο 132.000.000€ για το 2017. Συνολικά λοιπόν οι φαρμακευτικές εταιρείες φαίνεται ότι για το 2017 θα επιβαρυνθούν μόλις κατά 132.000.000€ έναντι πρόβλεψης 687.269.001,37€ το 2016.

Ο ΕΟΠΥΥ είχε τροποποιήσει τον αρχικό προϋπολογισμό του 2015 από 175.000.000€ σε 772.124.874€ (!) με την 5-6η τροποποίηση, εν τούτοις είχε πρόβλεψη για έσοδα από clawback το 2016, 0€!.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία προδιαγράφουν ότι τα μεγέθη που αναγράφει στον προϋπολογισμό του είναι για καθαρά λογιστικούς λόγους και δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Η ευκολία που έχει ο ΕΟΠΥΥ να κάνει τροποποιήσεις σε ένα οικονομικό έτος (14 το 2016) του δίνει τη δυνατότητα να αναγράφει στοιχεία που απέχουν πάρα πολύ από την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα έχει όμως κόστος και αυτό ονομάζεται clawback. Η δυνατότητα να συνταγραφούνται φάρμακα χωρίς όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις και η δυνατότητα να παραγγέλνονται φάρμακα από τα νοσοκομεία, γνωρίζοντας ότι δεν θα πληρώσουν με κανένα τρόπο επιπλέον τίμημα για αυτά, θα αυξάνει συνεχώς το clawback και δεν θα το μειώνει.

Όταν ο ΕΟΠΥΥ ανέγραφε στο προϋπολογισμό του δαπάνη για φάρμακα 2.420 εκατ.€ έχοντας όριο τα 1.945 εκατ.€ και την ίδια στιγμή παραπάνω σ? αυτόν σημείωνε 0€ για clawback απλά ήταν αναμενόμενο το αποτέλεσμα αυτού του σημαντικότατου ποσού ως αυτόματης επιστροφής.

[…]

Μετά από μια εκτενή και άκρως ενδιαφέρουσα ανάλυση (δείτε εδώ ολόκληρο το κείμενο), ο κ. Καραφύλλης καταλήγει:

Το clawback του 1ου εξαμήνου για τα νοσοκομεία είναι: 118,541 εκατ.€ που είχε εκτιμηθεί αρχικά, επί συνολικών πωλήσεων στα νοσοκομεία ύψους 365.541.113,97€, μετά τις νομοθετημένες εκπτώσεις και τα rebate.

Είναι λοιπόν μαθηματικά και λογικά αδύνατο να κλείσει περίπου γύρω στα 650-660 εκατ.€ φέτος η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη όταν είναι ήδη στο 1ο εξάμηνο στα 690 εκατ.€.

Τέλος, γράφτηκε ότι τα στοιχεία του υπουργείου υγείας, διαπιστώνουν ότι ενώ τα έτη 2012-2015 η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη έβαινε μειούμενη, πέρυσι παρατηρήθηκε ανοδική πορεία σε σύγκριση με το σύνολο των δαπανών.

Συγκεκριμένα, από τα 739,87 εκατ.€ νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης το 2012, το ποσό περιορίσθηκε στα 614,7 εκατ.€ το 2013 και στα 519,15 εκατ.€ το 2014, αντιπροσωπεύοντας το 36%, 34% και 32% της συνολικής νοσοκομειακής δαπάνης.

Το 2015, η πτώση συνεχίστηκε για να διαμορφωθεί η φαρμακευτική δαπάνη στα νοσοκομεία στα 479,612 εκατ.€, ενώ το 2016 εκτιμάται ότι έκλεισε στα 674,221 εκατ.€, απορροφώντας το 38% των δαπανών των νοσοκομείων που υπολογίζονται σε 1,7 δισ.€

Όταν κανείς λαμβάνει υπόψιν του μόνο αριθμούς, χωρίς τις απαραίτητες επισημάνσεις, οδηγείται σε λανθασμένα συμπεράσματα και αποφάσεις. Τη χρονική περίοδο 2012-2016 υπήρχαν συνεχείς αλλαγές ως προς τη χορήγηση των ακριβών φαρμάκων (νοσοκομεία, ΕΟΠΠΥ, φαρμακεία) με αποτέλεσμα τα οικονομικά μεγέθη να μην είναι συγκρίσιμα. Το μόνο συγκρίσιμο μέγεθος είναι η συνολική δημόσια φαρμακευτική δαπάνη.

Για το 2017 το όριο είναι 550 εκατ.€ (ν.4447/2016,άρθρο 34) και διαφαίνεται ότι το clawback φέτος θα ξεπεράσει και πάλι τα 200 εκατ.€.

Να μην περιμένει κανείς λοιπόν το 2017 να μειωθεί το clawback, γιατί τα πραγματικά μεγέθη, και την κοινή λογική, δεν τα λαμβάνει κανείς σοβαρά υπ΄οψιν του απ΄ότι αποδεικνύεται.»