Σύμφωνα με άρθρο του οίκου James Dudley, έναν από τους διασημότερους στο στρατηγικό μάνατζμεντ της αγοράς της υγείας στην Ευρώπη, η εθελοντική προσχώρηση ανεξάρτητων φαρμακείων σε μια αλυσίδα ενός άτυπου δικτύου φαρμακείων, είναι η απάντηση στις άμεσες και έμμεσες απειλές του φαρμακείου της κοινότητας. Ως προς το άτυπο δίκτυο μια ακριβέστερη περιγραφή του είναι ότι συνιστά μια αλυσίδα που, σε αντίθεση με τα δίκτυα franchise, οι συμμετέχοντες συμμετέχουν και στην ιδιοκτησία του δικτύου.
Αίρονται οι περιορισμοί στο ιδιοκτησιακό
Τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα αίρονται οι νομικές ρυθμίσεις που περιορίζουν ή απαγορεύουν την ιδιοκτησία φαρμακείων από τρίτους ή περιορίζουν τη διανομή μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη οι αλλαγές αυτών των ρυθμίσεων έχουν έρθει κατά κύματα και κατά σειρά: από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από δικαστικές διαμάχες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και από τις εκάστοτε εθνικές αντιμονοπωλιακές αρχές.
Η χώρα στην οποία παρατηρήθηκαν πρόσφατα αλλαγές αυτών των ρυθμίσεων είναι η Γερμανία. Η αντιμονοπωλιακή αρχή, στην 18η έκθεση εμπειρογνωμόνων της προς το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας, δήλωσε ότι πρέπει να αρθούν οι περιορισμοί της χώρας στην ιδιοκτησία φαρμακείων από τρίτους, παράλληλα με τους περιορισμούς στις αλυσίδες λιανικής πώλησης.
Οι αλυσίδες φαρμακείων επανέρχονται ξανά στη γερμανική πολιτική ατζέντα. […] Από το 2004 οι Γερμανοί φαρμακοποιοί μπορούν να έχουν στην ιδιοκτησία τους έως και 4 φαρμακεία. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με το άρθρο, είχε ευεργετική επίδραση στη δομή της λιανικής πώλησης φαρμάκων και συνέπεσε τόσο με τη μείωση του αριθμού των φαρμακείων από το 2000 έως τώρα όσο και με την αύξηση του μέσου κύκλου εργασιών από 1,2 εκατ.€. σε 1,7 εκατ.€ κατά την ίδια περίοδο. Επίσης, ως αποτέλεσμα, προέκυψε ότι πλέον στη Γερμανία τα υποκαταστήματα φαρμακείων κατέχουν το δεύτερο υψηλότερο μερίδιο σε εθνική αγορά στην Ευρώπη, πίσω από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Μεγάλοι παίκτες στη λιανική πώληση φαρμάκων
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι κύριοι διανομείς: Celesio, Alliance Boots, Phoenix, Mediq και άλλοι, δημιουργούν αλυσίδες φαρμακείων κυρίως σε κράτη όπου επιτρέπεται η κυριότητα φαρμακείων από τρίτους.
Ωστόσο, μια μεγαλύτερη αντιληπτή απειλή προέρχεται από τις μεγάλες διεθνείς αλυσίδες φαρμακείων, όπως οι DM, A.S. Watson, Schlecker και Rossman.
Εν τω μεταξύ, η βρετανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ Tesco επεκτείνει τη συμμετοχή της στη λιανική αγορά φαρμάκων στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ενώ η Leclerc και η Auchan συγκαταλέγονται μεταξύ των γαλλικών υπεραγορών που εποφθαλμιούν τη λιανική πώληση φαρμάκων στην Ευρώπη.
Γιατί συμφέρει τα φαρμακεία να συμμετέχουν σε δίκτυα ή αλυσίδες
Γιατί το 1/4 των φαρμακείων της Ευρώπης συμμετέχει σε σχήματα άτυπων δικτύων; Μάλιστα το 77% των ευρωπαϊκών φαρμακείων που συμμετέχουν σε άτυπα δίκτυα βρίσκονται στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η απάντηση είναι ότι τα ανεξάρτητα φαρμακεία στο καινούργιο περιβάλλον χρειάζονται τις άτυπες αλυσίδες για να επιβιώσουν και τα άτυπα δίκτυαπαρέχουν τα μέσα για την ανάπτυξή τους, ακόμα και όταν εξακολουθούν να υφίστανται νομικοί περιορισμοί για τις αλυσίδες που ανήκουν εξ ολοκλήρου σε ανώνυμες.
Αυτοί οι οργανισμοί φαρμακοποιών, που περιγράφονται ως άτυπες αλυσίδες, μπορούν να ενισχύσουν τη θέση τους ως προς τον ανταγωνισμό, μέσω της καινοτομίας, πιο αποτελεσματικά απ' ό,τι οι μεμονωμένοι ανεξάρτητοι ιδιοκτήτες· συγκεκριμένα μέσω ενεργειών, όπως:διαδικτυακή παρουσία, κάρτες πιστότητας και επιβράβευσης, υπηρεσία παράδοσης στο σπίτι, υπηρεσίες έγκαιρης διάγνωσης ή διαγνωστικών τεστ, δημιουργία κλαμπ υγείας ή περιοδικών και επικοινωνία πλήθους προσφορών για τους ασθενείς και πελάτες.
Επιπλέον η ιδέα των ανεξάρτητων φαρμακείων που συνεργάζονται για συλλογικές αγορές δεν είναι καινούργια. Τα συνεργαζόμενα φαρμακεία μπορούν να δημιουργήσουν μεγαλύτερες παραγγελίες στους προμηθευτές για μαζικές αγορές από ό,τι θα μπορούσαν μόνα τους και ως εκ τούτου μπορούν να εκμεταλλευτούν καλύτερα τις εκπτώσεις από τους προμηθευτές.
Για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρξει συνεργασία και συμφωνίες με τις εταιρείες για τα προϊόντα που θα αγοραστούν. Όσο μεγαλύτερη είναι η ομάδα τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητα στις αγορές της.
Φαρμακεία συνασπίζονται με χονδρέμπορο ή εταιρεία
Αυτό που είναι σχετικά νέο για τα περισσότερα μέρη της Ευρώπης είναι η συγκέντρωση φαρμακείων γύρω από έναν χονδρέμπορο ή μια εμπορική εταιρεία για τη δημιουργία «άτυπων» αλυσίδων ή εθελοντικών εμπορικών ενώσεων (VTO's).
Όλο και περισσότερο οι σημαντικότεροι διεθνείς χονδρέμποροι, Celesio, Phoenix, Alliance Boots και Mediq, αναγνωρίζουν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της υποστήριξης εικονικών αλυσίδων φαρμακείων για τις δικές τους επιχειρήσεις και αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο πίσω από αυτή τη μορφή ομαδοποίησης παιχτών της λιανικής. Επιπλέον, οι εθελοντικές τους ομαδοποιήσεις καθίστανται ευρωπαϊκές οντότητες.
Σε εθνικό επίπεδο σημαντικοί παράγοντες, όπως η Anzag στη Γερμανία, η Galenica στην Ελβετία, η Hungaropharma στην Ουγγαρία και η Polska Grupa Farmaceutyczna στην Πολωνία έχουν μετατρέψει θυγατρικές τους σε άτυπες αλυσίδες.
Οι ομάδες αυτές εξελίσσονται σε επώνυμα (κοινή επωνυμία) καταστήματα λιανικής πώλησης φαρμάκων, με τους χονδρέμπορους που τις υποστηρίζουν να λειτουργούν κατά τον ίδιο τρόπο όπως και η κεντρική διεύθυνση μιας αλυσίδας φαρμακείων ανώνυμης εταιρείας.
Οι κεντρικοί ρόλοι της προμήθειας, του μάρκετινγκ (υπηρεσιών και προϊόντων), της διαφήμισης, των προωθήσεων, του εμπορικού σχεδιασμού, της κατάρτισης και της ανάπτυξης της διαδικτυακής πύλης συνδυάζονται για να προσφέρουν στην «άτυπη» οργανωτική δομή τα ίδια πλεονεκτήματα με εκείνα των αλυσίδων φαρμακείων που ανήκουν εξ ολοκλήρου σε ανώνυμες, ενώ κάθε μέλος παραμένει σχετικά ανεξάρτητο.
Θεωρητικά τα άτυπα δίκτυα οργανώνονται και συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο όπως και οι αλυσίδες των πολυεθνικώνπ.χ. στην:
- Επιλογή μείγματος προϊόντων με βάση τα ταχέως κινούμενα, σε βάρος των βραδέως κινούμενων και των μικρών εμπορικών σημάτων.
- Στην ποιότητα των καταστημάτων λιανικής πώλησης ως προς την επωνυμία, το μέγεθος, την επίπλωση και τον έλεγχο του merchandising.
- Στη δημιουργία ενός πιστούfranchiseγύρω από ένα αναγνωρισμένο εμπορικό σήμα μέσω προωθητικών ενεργειών, καρτών και υπηρεσιών.
- Δημιουργία απαιτήσεων για εκπτώσεις και συμφωνίες βασισμένες στην αγοραστική δύναμη.
- Απαίτηση από τους προμηθευτές στο να αναλάβουν δεσμεύσεις μάρκετινγκ, όσον αφορά τις διαφημιστικές δαπάνες.
- Στην ανάπτυξη εμπορικών σημάτων «δικών τους» ή «ιδιωτικής ετικέτας» προϊόντων που θα ανταγωνίζονται αυτά των προμηθευτών τους.
- Ανάπτυξη μηχανογραφικών συστημάτων διαχείρισης αποθεμάτων καιlogistics.
Μειονεκτήματα
Ωστόσο, υπάρχουν και προβλήματα. Κάποια άτυπα δίκτυα φαρμακείων προσπαθούν παράλληλα να παράσχουν τα διπλά πλεονεκτήματα της ευελιξίας, της ανεξαρτησίας και των δυνατοτήτων μιας αλυσίδας αλλά διαθέτουν λίγους μηχανισμούς για να διατηρήσουν την συμμόρφωση των μελών τους.
Ως εκ τούτου, οι ανεξάρτητοι φαρμακοποιοί μπορεί να είναι μέλη κάμποσων αλυσίδων και απλώς να επιλέγουν τις προσφορές που θεωρούν καλύτερες για εκείνους από την καθεμία.
Επιπλέον, ορισμένοι χονδρέμποροι φαίνεται να υπήρξαν περισσότερο κινητικοί στην εγγραφή νέων μελών από την ουσιαστική ενσωμάτωσή τους σε μια πλήρως μορφοποιημένη επώνυμη αλυσίδα, γεγονός που συχνά καταλήγει στο να απογοητεύονται οι εμπλεκόμενοι.