Γιατί ένας φαρμακοποιός χαίρεται να εργάζεται στην Αγγλία

Ο Γιάννης Κλάππας είναι Έλληνας φαρμακοποιός που ζει και εργάζεται από τον Οκτώβριο του 2016 σε φαρμακείο στην Αγγλία, στην περιοχή Somerset. Έχοντας δύο πτυχία, στη Βιομηχανική Διοίκηση και Τεχνολογία (από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς) και στη Φαρμακευτική (από το University of Sunderland της Μεγάλης Βρετανίας), δούλεψε δύο χρόνια περίπου σε φαρμακείο της Αθήνας.

Όπως μας περιγράφει ο ίδιος όμως, «η αβεβαιότητα του σήμερα και του αύριο» τον έκαναν να επιστρέψει στην Αγγλία, αναζητώντας «μια κανονικότητα» και τη δυνατότητα να κάνει σχέδια για το μέλλον.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Φαρμακευτικό Κόσμο» δίνει μια λεπτομερή εικόνα του επαγγέλματος στη χώρα και τις διαφορές του σε σύγκριση με την Ελλάδα.

Μίλησέ μας για το φαρμακείο, στο οποίο εργάζεσαι.

Το φαρμακείο όπου εργάζομαι σήμερα βρίσκεται στο χωριό Martock και ανήκει στην αλυσίδα WELL pharmacy. Πρόκειται για το μοναδικό φαρμακείο του χωριού, που αριθμεί 4766 κατοίκους (με βάση τα στοιχεία του 2011), με συνολικά 5 εργαζόμενους και εμένα ως τον μοναδικό φαρμακοποιό. Όταν ήρθα στην Αγγλία, ξεκίνησα στην εταιρεία Boots και δούλεψα σε διάφορα φαρμακεία της περιοχής, αλλά έλαβα μια πολύ καλή πρόταση συνεργασίας από τη Well, την οποία αποδέχτηκα το Δεκέμβριο του 2017. 

Ποιες είναι οι αρμοδιότητές σου στο φαρμακείο; Υπάρχουν δυνατότητες εξέλιξης;

Στο φαρμακείο είμαι ο μοναδικός store based φαρμακοποιός, που σημαίνει ότι είμαι υπεύθυνος για την καθημερινή λειτουργία του φαρμακείου, ότι δηλαδή τηρούνται όλοι οι κανόνες λειτουργίας (standard operating procedures), και για τις υπηρεσίες που προσφέρει το φαρμακείο μας. Δουλεύοντας σε μια αλυσίδα, πάντα έχεις τη δυνατότητα να αλλάζεις φαρμακεία αν δημιουργείται κενό, ενώ πάντα παρουσιάζονται και ευκαιρίες για επαγγελματική εξέλιξη. Στην περίπτωσή μου, μιας και το φαρμακείο που δουλεύω είναι από τα μεγάλα της περιοχής, η εξέλιξή μου πιθανότατα θα είναι να τοποθετηθώ ως φαρμακοποιός-μάνατζερ σε κάποιο άλλο φαρμακείο. 

Κάνε μας μια σύγκριση μεταξύ του ελληνικού και του βρετανικού φαρμακείου. Σε τι διαφέρουν οι συνθήκες εργασίας, το ωράριο κτλ.;

Οι διαφορές στη λειτουργία αλλά και στην καθημερινότητα του ελληνικού και του αγγλικού φαρμακείου είναι μεγάλες. Οι συνθήκες εργασίας στην Αγγλία θα έλεγα ότι είναι, σε γενικές γραμμές, καλύτερες από την Ελλάδα. Πάντα όμως παίζει μεγάλο ρόλο ο ιδιοκτήτης του φαρμακείου ή η αλυσίδα ως προς το πώς συμπεριφέρεται στον φαρμακοποιό. Το καλό είναι ότι οι νόμοι ακολουθούνται και αν υποστείς κάποια αδικία, υπάρχουν οι διαδικασίες για να δικαιωθείς.

Το ωράριο στην Αγγλία είναι πολύ διαφορετικό από το αντίστοιχο στην Ελλάδα. Αρχικά δεν υπάρχουν διανυκτερεύοντα φαρμακεία. Το μέγιστο που μπορεί να είναι ανοιχτό ένα φαρμακείο είναι 100 ώρες την εβδομάδα (Δευτέρα-Σάββατο 8-12 και Κυριακή 10-4). Το ωράριο δηλώνεται επίσημα και πρέπει να τηρείται, αλλιώς υπάρχουν σοβαρές κυρώσεις και πρόστιμα. Συνήθως τα περισσότερα φαρμακεία είναι ανοιχτά Δευτέρα με Παρασκευή 9-6 και Σάββατο είτε 9-1 είτε 9-6. 

Μπορείς να μας δώσεις και κάποια οικονομικά στοιχεία (ποσοστό κέρδους, τζίρος κτλ.);

Το ποσοστό κέρδους στο φάρμακο δεν είναι προκαθορισμένο. Η λιανική τιμή είναι προκαθορισμένη με βάση το drug tariff που ανανεώνεται κάθε μήνα, αλλά η χονδρική τιμή εξαρτάται από τον προμηθευτή. Για αυτόν το λόγο οι αλυσίδες έχουν τη δυνατότητα να κερδίζουν περισσότερα ανά φάρμακο, αφού κάνουν συμφωνίες για μεγαλύτερες ποσότητες σε σχέση με τα ιδιωτικά φαρμακεία.

Υπάρχει βέβαια και η καθορισμένη αποζημίωση από το NHS (National Health Service – αντίστοιχος ΕΟΠΥΥ), που αντιστοιχεί σε 1,29 λίρες ανά φάρμακο που υπάρχει στις συνταγές.

Στο παραφάρμακο το ποσοστό κέρδους είναι 80% (20% από αυτό είναι το ΦΠΑ). Πάλι όμως οι μεγάλες αλυσίδες μπορούν και έχουν μικρότερες χονδρικές τιμές, άρα μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους, ειδικά στα προϊόντα με δική τους ετικέτα.

Όσο για τον τζίρο, υπάρχουν μεγάλες διαφορές από φαρμακείο σε φαρμακείο αλλά σε γενικές γραμμές ένα μεσαίο φαρμακείο πουλάει περίπου 5.000 φάρμακα το μήνα και ανάλογα τις υπηρεσίες που προσφέρει έχει τζίρο 500.000-600.000 λίρες, κατά μέσο όρο.

Ποιες υπηρεσίες παρέχει ο φαρμακοποιός στην Αγγλία, αμειβόμενες και μη;

Όλες οι υπηρεσίες που παρέχονται στο φαρμακείο είναι αμειβόμενες, είτε από το κράτος είτε από τον ασθενή-πελάτη.

Η πιο κλασική υπηρεσία είναι το Medicines Use Review (MUR), κατά την οποία ουσιαστικά ο φαρμακοποιός συζητά με τον ασθενή για τη φαρμακοθεραπεία του, δίνοντας παράλληλα συμβουλές σχετικά με τον τρόπο ζωής (lifestyle), όπως δίαιτα, άσκηση, κάπνισμα κτλ. Η υπηρεσία αυτή προϋποθέτει ότι ο ασθενής είναι πελάτης του φαρμακείου για τους τελευταίους 3 μήνες συνεχόμενα τουλάχιστον και παίρνει φάρμακα για χρόνιες παθήσεις. Γίνεται μια φορά το χρόνο, αμείβεται 28 λίρες από το κράτος και είναι δωρεάν για τον ασθενή.

Το New Medicine Service (NMS) αμείβεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και αφορά ασθενείς που ξεκινούν ένα καινούριο φάρμακο συγκεκριμένων κατηγοριών (υπέρτασης, διαβήτη, εισπνεόμενο, αντιπηκτικό). Ο φαρμακοποιός αναλαμβάνει να τον καλέσει στο τηλέφωνο, μετά από μία και μετά από δύο εβδομάδες χρήσης του καινούριου φαρμάκου, για να διερευνήσει αν ο ασθενής παίρνει το φάρμακό του όπως πρέπει, αν είχε κάποια παρενέργεια κτλ.

Ίδια αμοιβή από το κράτος έχει και η υπηρεσία Health Check, που παρέχεται σε πελάτες που δεν παίρνουν κάποιο φάρμακο για χρόνια πάθηση. Ελέγχουν το βάρος τους, το δείκτη μάζας σώματός τους, την πίεσή τους και τη γλυκόζη του αίματός τους και παράλληλα δέχονται lifestyle συμβουλές.

Υπάρχει ακόμα το εμβόλιο της γρίπης που γίνεται δωρεάν σε μεγάλη μερίδα των πελατών (άνω των 65 ή με συγκεκριμένες χρόνιες παθήσεις) και πληρώνεται με 10 λίρες από το κράτος. Οι πελάτες, που δεν ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και θέλουν να κάνουν το εμβόλιο, το πληρώνουν ως ιδιωτική υπηρεσία.

Η λίστα με τις υπηρεσίες είναι ακόμα μεγαλύτερη (ενδεικτικά αναφέρω τη μέτρηση πίεσης και την επείγουσα αντισύλληψη) αλλά οι παραπάνω είναι οι πιο διαδεδομένες.

Όσον αφορά τη συμβουλευτική στο φαρμακείο, το σύστημα εδώ λειτουργεί έτσι ώστε ο ασθενής πάντα έρχεται στο φαρμακείο να μιλήσει με τον φαρμακοποιό, πριν πάει στο γιατρό, προκειμένου να δει αν μπορεί να εξυπηρετηθεί με προϊόν over the counter (μη συνταγογραφούμενο) και αν χρειάζεται όντως να πάει στο γιατρό. Έτσι βλέπουμε καθημερινά πελάτες να έρχονται με συμπτώματα κρυολογήματος, διαφόρων ειδών δερματικές παθήσεις και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί.

Αξίζει να αναφερθεί εξάλλου ότι ακόμα και αν στην Αγγλία πάντα υπήρχαν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα σε σούπερ μάρκετ, οι ασθενείς συνήθως θα έρθουν στο φαρμακείο, γιατί θα επιζητήσουν τη συμβουλή του φαρμακοποιού. 

Τι σε ωθεί να ασκήσεις το επάγγελμα του φαρμακοποιού στην Αγγλία και όχι στην Ελλάδα;

Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Αγγλίας είναι η αναγνώριση. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος που χαίρομαι να δουλεύω στην Αγγλία. Εδώ αναγνωριζόμαστε ως επιστήμονες και ειδικοί στο φάρμακο από όλους: γιατρούς, ασθενείς, συναδέλφους, υπαλλήλους του φαρμακείου κτλ., ενώ δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει απαξίωση του ρόλου μας. Καθημερινά σχεδόν μιλάω με γιατρούς στο τηλέφωνο για διάφορα θέματα φαρμακοθεραπείας και πάντα γίνεται εποικοδομητικός διάλογος (με ελάχιστες εξαιρέσεις), ενώ πάντα κερδισμένος είναι ο ασθενής.

Επίσης, οι ασθενείς-πελάτες πάντα αναζητούν τον φαρμακοποιό για συμβουλή και δέχονται τις συστάσεις του, ενώ στην Ελλάδα ήρθα πολλές φορές αντιμέτωπος με πελάτες που ζητούσαν συγκεκριμένα προϊόντα, είτε γιατί τα είχαν δει στην τηλεόραση είτε γιατί τους τα είχαν συστήσει φίλοι τους. Αν και δεν έπρεπε να τα πάρουν οι ίδιοι λόγω αλληλεπίδρασης με άλλα φάρμακα, ελάχιστες φορές άκουγαν τις δικές μου συμβουλές. 

Είσαι ευχαριστημένος από τη ζωή σου στην Αγγλία;

Μπορώ να πω ότι, ενάμιση χρόνο μετά τη μετεγκατάστασή μου στην Αγγλία, είμαι πολύ χαρούμενος που έκανα αυτό το βήμα. Οι ευκαιρίες που μου παρουσιάζονται και η επαγγελματική εξέλιξη που έχω με κάνουν ιδιαίτερα χαρούμενο. Ήδη άλλαξα εταιρεία μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, μόλις μου παρουσιάστηκε η ευκαιρία για κάτι καλύτερο, και είμαι σίγουρος ότι και στο μέλλον οι ευκαιρίες θα είναι πολλές.

Επίσης, η δια βίου εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική για εμένα και η Αγγλία διαθέτει πολλά προγράμματα είτε online, είτε σε συνέδρια για περαιτέρω ενημέρωση.

Είμαι ευχαριστημένος επίσης γιατί μπορώ να κάνω σχέδια για το μέλλον, ενώ δυστυχώς στην Ελλάδα ένιωθα ότι δεν μπορώ να κάνω σχέδια ούτε για τον επόμενο μήνα. 

Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον;

Αυτό που έχω στο μυαλό μου είναι να δουλέψω όσο μπορώ και να ανέβω επαγγελματικά όσο περισσότερο μπορώ μέχρι τα 50-55 και μετά να καταφέρω να επιστρέψω στην Ελλάδα. Θα ήθελα να δώσω μια πρόωρη συνταξιοδότηση στον εαυτό μου και να επιστρέψω σε ένα νησί του Αιγαίου για μόνιμη κατοικία…

Πώς θα ήθελες να κλείσεις αυτή τη συνέντευξη; Θέλεις να στείλεις κάποιο μήνυμα στους Έλληνες φαρμακοποιούς;

Αυτό που θα ήθελα να πω στους συναδέλφους μου στην Ελλάδα είναι ότι πρέπει πάντα να θυμούνται τι σπούδασαν και ποιοι είναι. Να μην υποτιμούν τους εαυτούς τους. Έχουμε ένα πτυχίο που είναι πολύ δυνατό και μπορούμε να εργαστούμε σε όποια χώρα θέλουμε. Αν στην Ελλάδα έχει κάποιος βαλτώσει ή δεν βλέπει μέλλον, οφείλει να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό, έστω για την εμπειρία. Οι γνώσεις που θα αποκτήσει θα τον βοηθήσουν στην εξέλιξή του ως επιστήμονα και ως άνθρωπο. Έχω βοηθήσει ήδη 3 συναδέλφους που ήθελαν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στην Αγγλία να βρουν δουλειά. Όποιος/α άλλος/η συνάδελφος χρειάζεται το οτιδήποτε, χαρά μου να βοηθήσω!

Η διεύθυνση του περιοδικού τον ευχαριστεί θερμά για την ευγένεια, την αμεσότητα και την προθυμία με τις οποίες ανταποκρίθηκε στην πραγματοποίηση αυτής της συνέντευξης.

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη στο περιοδικό «Φαρμακευτικός Κόσμος», τεύχος #168.