Γ. Δαγρές: Δεδομένα περί του ποσοστού κέρδους των φαρμακείων

Επίκαιρα και εξαιρετικά ενδιαφέροντα άρθρα-μελέτες του Γιάννη Δαγρέ, φαρμακοποιού και μέλος του Δ.Σ. του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής (Φ.Σ.Α.), σχετικά με το πιο είναι στην πραγματικότητα το καθαρό ποσοστό κέρδους του ελληνικού φαρμακείου (που θα επιχειρήσει στο προσεχές διάστημα να πλήξει η κυβέρνηση) και για ποιο λόγο τα οφέλη για την Οικονομία από τις μειώσεις στα κέρδη των φαρμακείων θα είναι μηδενικά.

Επίσης παρουσιάζονται συγκριτικά στοιχεία για τα περιθώρια κέρδους των φαρμακοποιών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

 

 

1. Συνοπτική οικονομοτεχνική μελέτη αναφορικά με το κέρδος του Ελληνικού Φαρμακείου συγκριτικά με το μέσο Ευρωπαϊκό. Τα Φαρμακεία της Ελλάδας απολαμβάνουν μόλις το 1/3 του κέρδους του μέσου Ευρωπαϊκού Φαρμακείου.

 

Τα περιθώρια κέρδους των φαρμακείων σε Ελλάδα και Ε.Ε.

 

Ελλάδα:

 

Το περιθώριο καθαρού κέρδους των Φαρμακείων κυμαίνεται από κατώτερο 8% μέχρι ανώτερο 12%, ανάλογα τη διαχείριση του Φαρμακείου.

Αυτό το ποσοστό εξάγεται από τη λογιστική αναγωγή στο Αγορανομικά σταθερό μεικτό περιθώριο κέρδους του Φαρμακείου που είναι σταθερό στο 23,4% επί της λιανικής τιμής (35% επί της χοντρικής).

(Α.Δ. 89/2005, άρθρο 390, παρ. 2).

 

Ευρωπαϊκή Ένωση:

 

Το σταθερό μεικτό περιθώριο κέρδους των Φαρμακείων στην Ε.Ε. είναι πλησίον του ελληνικού, στο 20,90% (Στ: EFPIA 2007).

Σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. (και των 31 του ΟΟΣΑ), η τιμή των φαρμάκων διαμορφώνεται με Κρατικές Νομοθετικές Ρυθμίσεις-Διατιμήσεις.

Το ίδιο πλέον ισχύει και στις Η.Π.Α., τη μοναδική Ανεπτυγμένη Χώρα που μέχρι το 2009 είχε τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων να διαμορφώνεται αρρύθμιστα από την Ελεύθερη Αγορά, κάτι που αλλάζει με τη νέα Μεταρρύθμιση Υγείας Ομπάμα, η οποία ψηφίστηκε στις αρχές του 2010.

 

Ορισμός της έννοιας του κέρδους Φαρμακείου:

 

Κέρδος Φαρμακείου σε μία Χώρα ορίζεται αυτό το τελικό χρηματικό ποσό που προκύπτει ως κερδοφορία ανά μονάδα (Φαρμακείο), μέγεθος που διαμορφώνεται:

Α) Κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από τους εξής σταθερούς, κύριους και συγκρίσιμους παράγοντες:

1. Αριθμός κατοίκων ανά Φαρμακείο.

2. Περιθώριο κερδοφορίας Φαρμακείων ανά χορηγηθέν τεμάχιο.

3. Μέση κατά κεφαλή δαπάνη για φάρμακα στο σύνολο του πληθυσμού.

Β) Και σε ένα μικρό (δευτερεύον) ποσοστό από τις τυχούσες ιδιαιτερότητες κάθε χώρας όπως:

1. Το ποσοστό των αποζημιούμενων φαρμάκων επί του συνόλου του κύκλου εργασιών των Φαρμακείων (ομοίομορφο ποσοστό κοντά στο 75-85% στο σύνολο των χωρών της Ε.Ε. (Σ.Σ.: η παράμετρος αυτή, ως ομοιόμορφη παντού, δεν λαμβάνει μέρος στην παρούσα ανάλυση), και

2. Ύπαρξη τοπικών και μοναδικών ιδιαιτεροτήτων ως προς την αποζημίωση των φαρμάκων σε μία χώρα που μπορούν να αυξήσουν ή να επιδεινώσουν (μειώσουν) την κερδοφορία ανά Φαρμακείο π.χ.:

Ιδιαιτερότητες που αυξάνουν την κερδοφορία:

αποζημίωση ανά πράξη ή/και

ανά υπηρεσία ή/και

αποζημίωση στις εφημερίες, όπως ισχύουν σε πολλές Ευρωπαϊκές Χώρες ανεβάζοντας την τελική κερδοφορία.

(Σ.Σ: Η Ελλάδα δεν εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία, η συνολική κερδοφορία του Ελληνικού Φαρμακείου είναι αμιγώς η κερδοφορία βάσει χορηγηθέντος τεμαχίου)

Ιδιαιτερότητες που μειώνουν την κερδοφορία (Σ.Σ.: η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα σε αυτή την κατηγορία – καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν εντάσσεται στην παρακάτω κατηγορία):

καθυστερήσεις πληρωμών Ασφαλιστικών Ταμείων στην Ελλάδα που κοστίζει μεσοσταθμικά μία απώλεια της τάξης του 1,5 % με 4% επί του περιθωρίου κέρδους για τα Ελληνικά Φαρμακεία:

• ανάλογα του ύψους της καθυστέρησης (αυξανόμενο σταθερά τα τελευταία 2 χρόνια),

• του εύρους της δανειοδότησης των Φαρμακείων εξαιτίας της καθυστέρησης (περίπου 30% των ελληνικών Φαρμακείων για το 2009-2010 και αυξανόμενο σταθερά τα τελευταία 2 χρόνια),

• του απόλυτου χρηματικού ύψους της δανειοδότησης (αυξανόμενη σταθερά τα τελευταία 2 χρόνια),

• και του ύψους των επιτοκίων (αυξανόμενο συνεχώς τα τελευταία 2 χρόνια, σημερινά επίπεδα για Ελλάδα κοντά στο 8%).

Στα παραπάνω χαρακτηριστικά, τα Φαρμακεία στην Ελλάδα αποτελούν αρνητική μοναδικότητα της χώρας μας στον Ανεπτυγμένο Κόσμο, καθώς δεν υπάρχει άλλη χώρα στην οποία τα Φαρμακεία υφίστανται αυτή τη «σκιώδη» απομείωση κέρδους σε αυτό το εύρος.

Αυτό κάνει το τελικό ονομαστικό μεικτό περιθώριο του 23,4% του Ελληνικού Φαρμακείου να κυμαίνεται σε χαμηλότερα επίπεδα κοντά στο 18,50% – 20,50% ανάλογα το Φαρμακείο, και σε κάποια Φαρμακεία ακόμα χαμηλότερα (κοντά και χαμηλότερα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο όσο αφορά το ποσοστό μεικτού κέρδους των Φαρμακείων).

(Σ.Σ.: Λόγω της ενεργής και συνεχώς κυμαινόμενης φύσης της παραπάνω ιδιαιτερότητας και της μοναδικότητας που εμφανίζει αποκλειστικά για την Ελλάδα, αν και διαμορφώνει τελικό περιθώριο κερδοφορίας χαμηλότερο από το ονομαστικό αποκλειστικά και μόνο για τα Φαρμακεία της Ελλάδας,

Δεν λαμβάνεται υπόψη, ως υπόθεση εργασίας, στους υπολογισμούς που θα ακολουθήσουν, ώστε να διατηρηθεί το μέτρο σύγκρισης με τις άλλες χώρες.

Θα γίνει αναφορά και χωριστή ένταξη της ιδιαιτερότητας αυτής, σε ξεχωριστή αναφορά στο τέλος της ανάλυσης).

 

Το κέρδος των φαρμακείων στην Ευρώπη σε αριθμούς

 

Η μεικτή κερδοφορία του Φαρμακείου ορίζεται ως το γινόμενο:

Αριθμός κατοίκων ανά Φαρμακείο

X

Μέση κατά κεφαλή Δαπάνη για φάρμακα

X

Περιθώριο μεικτού κέρδους Φαρμακείου

=

Μεικτή κερδοφορία ανά Φαρμακείο

Δηλαδή:

Μ.Κ.Φ. = (Α.Κ.Φ.) x (Μ.Κ.Δ.Φ.) x (Π.Μ.Κ.Φ.)

Για τις 16 χώρες της Ε.Ε. για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα τα στοιχεία και των τριών κύριων παραμέτρων διαμόρφωσης της τελικής κερδοφορίας των Φαρμακείων (σελ. 2 – περίπτωση (Α)), αλλά και για τον μέσο όρο της Ε.Ε., η αποτύπωση παρατίθεται στον παρακάτω πίνακα:

 

 

Τα παραπάνω δεδομένα αποτυπώνουν διαγραμματικά την τελική-συνολική κερδοφορία των Φαρμακείων ανά χώρα ως εξής:

 

 

Ευρήματα:

 

1. Τα Φαρμακεία της Ελλάδας έχουν τη χαμηλότερη κερδοφορία στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο, ευρισκόμενα στο 25-30 % του ευρωπαϊκού μέσου όρου από πλευρά μέσης κερδοφορίας ανά Φαρμακείο.

 

2. Η σοβαρή αυτή υστέρηση της οικονομικής επιφάνειας των Φαρμακείων στην Ελλάδα δικαιολογείται από δύο (2) παράγοντες:

I. Την ανάγκη ύπαρξης μεγάλου αριθμού Φαρμακείων (10.000) διεσπαρμένων ανά την επικράτεια (το πυκνότερο και πλέον ομοιόμορφα κατανεμημένο δίκτυο Φαρμακείων ανά κατοίκους στην Ευρώπη, στην χώρα με το πλέον δύσμορφο γεωγραφικό ανάγλυφο τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιωτική επικράτεια (Muy Illustre Colegio Oficial de Farmaceuticos de Valencia, 2010)),

II. Την ευρεία ρύθμιση της Φαρμακευτικής Αγοράς στον χώρο της χορήγησης (γεγονός που διασφαλίζει τη βιωσιμότητα και του πλέον αδύναμου οικονομικά Φαρμακείου και στην πλέον εμπορικά αδιάφορη περιοχή της ηπειρωτικής και νησιωτικής επικράτειας).

 

Συμπέρασμα:

 

Η σοβαρή οικονομική ευαισθησία των Φαρμακείων στην Ελλάδα τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα ακόμα και σε μικρές μεταβολές του θεσμικού περιβάλλοντος λειτουργίας του.

Η ευαισθησία αυτή είναι το αναπόφευκτο τίμημα για την ύπαρξη ενός ευρύτατου και πλήρως ομοιόμορφου δικτύου παροχής Φαρμακευτικής Περίθαλψης (του καλύτερου ίσως σε αυτόν τον τομέα πανευρωπαϊκά), που καλύπτει ενιαία τις ανάγκες σχεδόν του συνόλου του πληθυσμού, ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας.

 

Οι μειώσεις τιμών των φαρμάκων, σε συνδυασμό με το χρόνιο πρόβλημα των καθυστερήσεων αποζημίωσης των Φαρμακείων στην Ελλάδα από τα Ασφαλιστικά Ταμεία, τις μειώσεις των τιμών των φαρμάκων και την απώλεια ύλης χωρίς φαρμακοοικονομική αιτιολόγηση, ενδέχεται να απειλήσει σοβαρά στο άμεσο μέλλον τη βιωσιμότητα μεγάλου αριθμού Φαρμακείων.

 

 

 

2. Λογιστικός υπολογισμός (ημ. 9/2/2010) του κέρδους των Ελληνικών Φαρμακείων, υπολογιζόμενος βάσει του σταθερού περιθωρίου κέρδους που προβλέπεται από το άρθρο 438, περίπτ. 2, Α.Δ. 14/1989.

Σύμφωνα με την άνω κείμενη Αγοραν. Διάταξη, η αναφορά του Υπουργού κου. Λοβέρδου ότι το ποσοστό κέρδους των Φαρμακείων είναι 35% είναι εσφαλμένη.

Το μεικτό ποσοστό κέρδους του Ελληνικού Φαρμακείων ανέρχεται Αγορανομικώς στο 23,8% (ονομαστικό), ενώ το καθαρό ποσοστό κέρδους κυμαίνεται μεταξύ 8-12% (πραγματικό).

 

ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΕΡΔΟΥΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ = 8-12% (ΜΕΙΚΤΟ ΜΕΙΟΝ Φ.Π.Α.)

Αγορανομική Διάταξη Α.Δ. 89/2005

 

Η πραγματικότητα και τα μοντέλα

 

1ο Παράδειγμα (υπόδειγμα):

Χ.Τ. = 100,00 € (χωρίς Φ.Π.Α.)

Λ.Τ. = 100 + 9% + 35% = 147,15 € (με Φ.Π.Α.)

Φ.Π.Α. Λ.Τ. = 147,15 – 9% = 13,24 €

’ρα: Λ.Τ. – Φ.Π.Α. – Χ.Τ. = Μ.Κ. → 147,15 - 13,24 – 100 = 33,91 €.

Στα 147,15 € λοιπόν που εισπράττουμε, το μεικτό κέρδος μας είναι 33,91€. (Μεικτό κέρδος με πληρωμένο τον Φ.Π.Α.)

 

Αυτό στα 100 είναι 23,04% μεικτό κέρδος στην τελική τιμή (λιανική).

 

2ο Παράδειγμα

(φθηνό φάρμακο – Fludex 1,5mg x 30 tb.)

(Διατίμηση Μαΐου 2009):

Χ.Τ. = 4,92 € (χωρίς Φ.Π.Α.)

Λ.Τ. = 7,24 € (με Φ.Π.Α.)

Μεικτό Κέρδος με Φ.Π.Α. στη Λ.Τ. = 7,24 – 4,92 = 2,32 €

Μεικτό Κέρδος χωρίς Φ.Π.Α. στη Λ.Τ. = 2,32 – 9% (της Λ.Τ. 7,24 €) =

= 2,32 – 0,65 = 1,67 €.

Στα 7,24 € λοιπόν που εισπράττουμε, το μεικτό κέρδος είναι 1,67 €.

(Μεικτό κέρδος με πληρωμένο τον Φ.Π.Α.)

 

Αυτό στα 100 είναι 23,07% μεικτό κέρδος στην τελική τιμή (λιανική).

 

3ο Παράδειγμα

(ακριβό φάρμακο – Avastin 1 x 16ml x 400mg vial)

(Διατίμηση Μαΐου 2009):

X.T. = 1291,87 € (χωρίς Φ.Π.Α.)

Λ.Τ. = 1900,99 € (με Φ.Π.Α.)

Μεικτό Κέρδος με Φ.Π.Α. στη Λ.Τ. = 1900,99-1291,87 = 609,12 €

Μεικτό Κέρδος χωρίς Φ.Π.Α. στη Λ.Τ. = 609,12 – 9% (της Λ.Τ. 1900,99 €) =

= 609,12 – 171,09 = 438,03 €.

Στα 1900,99 € λοιπόν που εισπράττουμε, το μεικτό κέρδος είναι 438,03 €.

(Μεικτό κέρδος με πληρωμένο τον Φ.Π.Α.)

 

Αυτό στα 100 είναι 23,04% μεικτό κέρδος στην τελική τιμή (λιανική).

 

Μεικτό κέρδος Φαρμακείου σύμφωνα με το μοντέλο της Χρηματοοικονομικής Διοίκησης:

Το μεικτό κέρδος υπολογίζεται βάσει του μαθηματικού τύπου: Μ.Κ. = Λ.Τ. – Χ.Τ. / Λ.Τ.

Για το Φαρμακείο, σύμφωνα με την Αγορανομική Διάταξη 89/2005 αυτό δίνει:

Μ.Κ. Φαρμακείου = 25,90 € (βάσει υποδείγματος).

 

Από πού προκύπτει η διαφορά 25,90 – 23,04 = 2,86 €.

 

Επιβάρυνση Φαρμακείου

βάσει της διαφοράς

του χρεωστικού Φ.Π.Α.

από το πιστωτικό Φ.Π.Α.

(σε απόλυτες τιμές).

 

Στον υπολογισμό της Λ.Τ. (τελική τιμή με Φ.Π.Α.) από τη Χ.Τ. (χωρίς Φ.Π.Α.) η Κρατική Διατίμηση χρησιμοποιεί τον τύπο: Λ.Τ. = Χ.Τ. + 9% Φ.Π.Α. (επί της Χ.Τ.) + 35%

Όμως ο υπολογισμός του Φ.Π.Α. που χρεωνόμαστε σε κάθε συναλλαγή υπολογίζεται στην τελική τιμή (Λ.Τ. με Φ.Π.Α.)

Το 9% στη Λ.Τ. είναι μεγαλύτερο από το 9% στη Χ.Τ.

Πόσο;

Στο 1ο παράδειγμα:

9% της τελικής τιμής 147,15€ (Λ.Τ. με Φ.Π.Α.) = 13,24 €

9% της Χ.Τ. 100€ = 9,00 €

13,24 – 9,00 = 4,24 €.

Η διαφορά αυτή εξάγεται με υπολογισμό στα 147,15 €.

Στα 100 € είναι 2,88 € (2,88%).

 

ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

 

Το πραγματικό μεικτό ποσοστό κέρδους είναι το υπολογιζόμενο βάσει της Αγορανομικής Διάταξης μείον της απόλυτης διαφοράς του χρεωστικού έναντι του πιστωτικού Φ.Π.Α. (αυτό που πληρώνουμε μείον (–) αυτό που πιστωνόμαστε από τις Αγορές).

 

Αυτή η διαφορά των δύο Φ.Π.Α. (2,88%), που παρ’ όλα αυτά είναι και στις 2 περιπτώσεις 9% επί του υπολογιζόμενου χρηματικού ποσού, είναι ακριβώς και η διαφορά μεταξύ μεικτού κέρδους υπολογιζόμενου βάσει τύπου και υπολογιζόμενου στην πράξη (25,90 – 23,04 = 2,86).

 

Μία πάγια επιβάρυνση του Φαρμακείου κατά 2,88% επί του συνολικού τζίρου του Φαρμακείου, την οποία όμως δεν μπορεί να αποφύγει εξ ορισμού, όπως και κανείς επιτηδευματίας.

 

Τελικό καθαρό ποσοστό κέρδους Φαρμακείων - Τι μένει τελικά στον φαρμακοποιό

 

Σε κάθε 100 € λοιπόν που μπαίνουν -εισπράττει το Φαρμακείο- μένουν 23 € ως μεικτό κέρδος.

 

1) Έξοδα ενοικίου, μισθοδοσίες και εισφορές Ασφάλισης φαρμακοποιών ή/και υπαλλήλων & παγίων (ΔΕΚΟ, φθορές υλικού, Ασφάλιση Φαρμακείου, μικροκλοπές κλπ.):

 

Καθώς αυτό διαφέρει από Φαρμακείο σε Φαρμακείο, ένας μέσος όρος μπορεί με ασφάλεια να πλησιάζει το 8 – 12% της συνολικής είσπραξης του Φαρμακείου.

 

’ρα, 23 – 10 = 13 €.

 

2) Φόρος εισοδήματος:

Από αυτά ο φαρμακοποιός θα πληρώσει τον Φόρο Εισοδήματος που ως κλιμακωτός μπορεί να βγει γύρω στο 30% επί των 23 €.

’ρα: 13 – μ.ο.30% (του 13) = 13 – 3,9 = 9,10 € κ.κ.μ.φ. (καθαρό κέρδος μετά φόρων) απομένουν.

(Σημ: Αυτό είναι κοντά στο 10% (λίγο πάνω λίγο κάτω ανάλογα το Φαρμακείο) και βρίσκεται στα περιθώρια του "Συντελεστή Περαίωσης 11%" που έχει υπολογίσει το Υπουργείο Οικονομικών και λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό του Φόρου Εισοδήματος και τις κατά τόπους ΔΟΥ της Επικράτειας.).

 

ΑΥΤΑ ΑΠΟΜΕΝΟΥΝ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟ.

 

ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΚΕΡΔΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΛΟΙΠΟΝ ΚΥΜΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ 8-12%, ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ.

 

(Σημ: Στα 9,10 € (9,10%) δεν έχουν υπολογιστεί ως κόστος τα:

 

α) Κόστος καθυστερήσεων Ασφ. Ταμείων (6% το 6μηνο καθυστέρησης για το 2008-2010),

 

β) Κόστος κτήσης & διαχείρισης προϊόντων και (6% ετησίων για καταναλωτικά προϊόντα, πλέον των 10% για τα Φαρμακεία λόγω «λιμνάζοντος αποθέματος»),

 

γ) Κόστη αποσβέσεων παγίων.

 

Συνυπολογίζοντας τα παραπάνω, το 9,10% μειώνεται περαιτέρω).

 

 

 

3. Κείμενο που επεξηγεί το φαρμακοοικονομικό συμπέρασμα ότι ο Έλληνας ασθενής και το Ασφαλιστικό Σύστημα θα συνεχίσουν να επιβαρύνονται το ίδιο χρηματικά, ανεξαρτήτως του αν μεταβληθεί το ποσοστό κέρδους των Φαρμακείων ή όχι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, ακόμα και αν μειωθεί το ποσοστό κέρδους των Φαρμακείων, τα φάρμακα θα διατηρήσουν την ίδια τιμή και η δαπάνη θα συνεχίσει να αυξάνεται με τους ίδιους ρυθμούς.

Η μείωση του ποσοστού κέρδους των Φαρμακείων δεν θα εξοικονομήσει χρήματα για τα Ασφαλιστικά Ταμεία ούτε θα προσφέρει φθηνότερα φάρμακα, την ίδια ώρα που θα απειλήσει τη βιωσιμότητα χιλιάδων Φαρμακείων.

Συνέπεια αυτού θα είναι να απειληθεί σοβαρά η πρόσβαση εκατοντάδων χιλιάδων ασθενών στο απαραίτητο φάρμακο κάτι που θα έχει ανησυχητικές συνέπειες για τη Δημόσια Υγεία.

Το παραπάνω είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για αποκεντρωμένες, φτωχές ή/και εμπορικά αδιάφορες περιοχές της χώρας στις οποίες κατοικεί σημαντικό μερίδιο του συνολικού πληθυσμού.

 

Μηδενικά τα οφέλη για την Οικονομία από μειώσεις στα κέρδη των φαρμακείων

 

Μία θεωρία που κυκλοφορεί στις ημέρες μας είναι ότι αν μειωθούν τα ποσοστά κέρδους των Φαρμακείων, αυτομάτως θα φθηνύνουν τα φάρμακα και θα κερδηθούν πολλά εκατομμύρια ευρώ για τα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Η θεωρία αλλά και η πρώτη αντανακλαστική σκέψη λένε ότι αν συμπιεστεί το κέρδος στη λιανική πώληση φθηναίνουν τα προϊόντα.

 

Η πραγματικότητα παρ’ όλα αυτά είναι πιο περίπλοκη, τουλάχιστον σε μεγάλο αριθμό προϊόντων.

Στα τσιγάρα για παράδειγμα, οι μειώσεις στο μισό των ποσοστών κέρδους του τελικού παρόχου (ψιλικά και περίπτερα) που πραγματοποιήθηκαν πριν από λίγο καιρό, τελικά δεν φθήνυναν τα προϊόντα. Τα μαγαζιά της τελικής πώλησης έχασαν τα κέρδη τους αλλά ο καταναλωτής συνέχισε να αγοράζει το ίδιο ακριβά τα προϊόντα. Δεν κέρδισε τίποτα από αυτό.

 

Τα φάρμακα φυσικά δεν είναι τσιγάρα. Ούτε ο χώρος του φαρμάκου είναι εκ της φύσεώς του «Αγορά» με τη συμβατική έννοια του όρου. Οι τιμές τους παρ’ όλα αυτά, όπως και οι τιμές πολλών άλλων προϊόντων, διαμορφώνονται με ανάλογο τρόπο.

Έχουμε τον παραγωγό, τους μεσάζοντες και τον τελικό πάροχο. Και φυσικά τον καταναλωτή.

 

Οι πωλήσεις φαρμάκων αυξήθηκαν 400,00% μέσα σε δέκα χρόνια (από το 2000-2009), από τα 2,5 δισ. € κοντά στα 10 δισ. €, με αντίστοιχη φυσικά επιβάρυνση για τα Ασφαλιστικά Ταμεία (1).

 

Εντωμεταξύ σε μία πενταετία η μέση τιμή ανά κουτί φαρμάκου αυξήθηκε 63,50% (2).

Το σταθερό (μεικτό) κέρδος όμως των Φαρμακείων σε όλο αυτό το διάστημα παρέμεινε σταθερό και αμετάβλητο.

 

Είναι λοιπόν φανερό ότι το κέρδος των Φαρμακείων δεν επηρέασε τις τιμές των φαρμάκων αλλά ούτε έπαιξε κάποιο ρόλο στη μεταβολή της Φαρμακευτικής Δαπάνης, πράγμα που σημαίνει ότι το να μεταβληθεί αυτό, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, δεν θα φέρει φθηνότερα φάρμακα ούτε θα ελαφρύνει οικονομικά τα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Η λύση λοιπόν του δύσκολου παζλ της Φαρμακευτικής Δαπάνης βρίσκεται σε άλλον χώρο.

 

Ένας σοβαρός λόγος για την σπατάλη στα φάρμακα είναι η πολυφαρμακία και η υπερσυνταγογράφηση τα οποία ήδη η Κυβέρνηση κάνει σοβαρές προσπάθειες να αντιμετωπίσει.

 

Τον Ιούνιο η Φαρμακευτική Δαπάνη στο ΙΚΑ μειώθηκε κατά 28% και στον ΟΓΑ κατά 24,5%, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα οι διοικητές των δύο Ασφαλιστικών Ταμείων στη συνάντηση που είχαν την Τρίτη 24 Αυγούστου στα γραφεία του ΙΚΑ (3).

 

Στα τέλη Μαΐου όμως είχε επιβληθεί Αγορανομικώς κάθετη μείωση τιμών φαρμάκων συνολικού μέσου ύψους 21,5% από το Υπουργείο Ανάπτυξης (4), μείωση που έθιξε στον ίδιο βαθμό τόσο τις Φαρμακευτικές Εταιρείες όσο και τις Φαρμακαποθήκες και τα Φαρμακεία χωρίς εξαιρέσεις.

 

Αυτό σημαίνει ότι η παρατηρούμενη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης οφείλεται στο μεγαλύτερο κομμάτι της στη μείωση τιμών, και μόνο σε ένα μικρό κομμάτι στις προσπάθειες αντιμετώπισης της υπερσυνταγογράφησης.

 

Το κύριο σημείο λοιπόν για εξασφάλιση λογικών τιμών στα φάρμακα, για τη συγκράτηση της Φαρμακευτικής Δαπάνης αλλά και για την ανακούφιση των δοκιμασμένων οικονομικά Ασφαλιστικών Ταμείων βρίσκεται στη διαμόρφωση της τιμής των φαρμάκων, ειδικά αυτών που σε κάθε Δελτίο Τιμών εισέρχονται στην Αγορά ως νέα.

Σύμφωνα με τον Νόμο, το ύψος της τελικής τιμής των φαρμάκων, αν δηλαδή ένα φάρμακο θα κοστίζει 100 € ενώ θα μπορούσε να κοστίζει π.χ. 30 €, καθορίζεται αποκλειστικά από τη Φαρμακοβιομηχανία σε συμφωνία με το Κράτος.

 

Στην Ελλάδα, με βάση τη σημερινή νομοθεσία, ισχύει μεν η τιμολόγηση φαρμάκων βάσει του μέσου όρου των 3 χαμηλότερων τιμών της Ευρώπης (5), αλλά ακόμα και έτσι, η διαμόρφωση των τιμών από τις Φαρμακοβιομηχανίες απλά έρχεται στη χώρα μας μέσω του εξωτερικού.

 

Μειονέκτημα όμως που θα μπορούσε πολύ εύκολα να αντιμετωπιστεί με την ίδρυση ενός φορέα μελετών κόστους-αποτελέσματος στην κοστολόγηση των φαρμάκων στους 11 αυτούς μήνες της διακυβέρνησης της χώρας από τη σημερινή Κυβέρνηση, στα πρότυπα αντίστοιχων πρωτοβουλιών που έχουν λάβει άλλες προηγμένες χώρες του εξωτερικού όπως η Γερμανία (Ινστιτούτο IQWiG) και η Αγγλία (National Institute of Clinical Excellence).

 

Χαρακτηριστικό αρνητικό παράδειγμα για τη χώρα μας πάνω στο τελευταίο θέμα είναι το παράδειγμα γνωστού αντιβιοτικού που ενώ στα 250mg με 12 ταμπλέτες κόστιζε 7,51 €, μόλις άλλαξε η συσκευασία και η συγκέντρωση του φαρμάκου (21 κάψουλες των 500mg) έφτασε να κοστίζει σχεδόν τριπλάσια τιμή (23,66 €) (6), όταν την ίδια ώρα τα ποσοστά κέρδους τόσο των Φαρμακαποθηκών όσο και των Φαρμακείων παρέμειναν σταθερά!

 

Ενώ τα αντίστοιχα παραδείγματα είναι πάρα πολλά κάθε φορά που δημοσιεύεται καινούργιο Δελτίο Τιμών και εισέρχονται νέα φάρμακα σε χρήση.

 

Όσον αφορά τη σύγκριση των κερδών, αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και τα οποία δείχνουν με κυνικό τρόπο ότι για συγκεκριμένο σκεύασμα το οποίο κυκλοφορεί και στην Ελλάδα, ενώ το συνολικό κόστος παρασκευής του κυμαίνεται στο 1,50 €, πωλείται από την Φαρμακευτική Εταιρεία που το εμπορεύεται στην τιμή των 55,09 € (!), δηλαδή με ένα αστρονομικό περιθώριο κέρδους για την Εταιρεία κοντά στα 3.400,00% (!) (7).

 

Την ίδια ώρα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε πρόσφατη Έκθεσή της με θέμα τον τομέα της Φαρμακοβιομηχανίας, αποκάλυψε ότι από όλον αυτόν τον κύκλο εργασιών του κλάδου, μόλις το 1,50% επενδύεται σε πρωτογενή έρευνα.

 

Ένα άλλο 15,50% δαπανάται στη μελέτη έτοιμων φαρμάκων πριν και μετά την κυκλοφορία τους, ενώ ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό της τάξης του 23,00% δαπανάται στα αμφιλεγόμενα έξοδα marketing και προώθησης που έχουν κατηγορηθεί ότι βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των ενόχων για την πρόκληση κατευθυνόμενης συνταγογράφησης, υπερσυνταγογράφησης και τελικά επιβάρυνσης των Ασφαλιστικών Ταμείων σε μορφή σπατάλης στα φάρμακα (8).

 

Όλα τα παραπάνω σημαίνουν πρακτικά ότι από κέρδη μεταξύ παραγωγής και διάθεσης τέτοιων μεγεθών με τόσο ισχνές επενδύσεις, όποια και αν είναι τα λειτουργικά κόστη των Φαρμακοβιομηχανιών, τα πραγματικά κέρδη τους είναι σκανδαλώδη την ίδια ώρα που οι πρακτικές τους, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι και η κύρια αιτία που βιώσαμε ακριβά φάρμακα και ανεξέλεγκτη δαπάνη του Κράτους για αυτά.

 

Κέρδη εκατοντάδες φορές μεγαλύτερα από το σύνολο των κερδών Φαρμακείων και Φαρμακαποθηκών μαζί (23,40% και 7,40% αντίστοιχα) (9), στοιχείο που δείχνει ότι οι Φαρμακοβιομηχανίες έχουν μεγάλα περιθώρια διόρθωσης χωρίς να θιγεί στο ελάχιστο η έρευνα, η απασχόληση στον κλάδο και η ευμάρειά του, την ίδια ώρα που αυτός ο εξορθολογισμός κερδών της Βιομηχανίας αποτελεί, βάσει των δεδομένων, ουσιαστικά μονόδρομο για μόνιμη λύση στο θέμα της Φαρμακευτικής Δαπάνης.

 

Και όλα αυτά την ίδια ώρα που η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών βλέπουν τα οικονομικά τους και σειρά δικαιωμάτων και κεκτημένων τους να καταρρέουν, αλλά και μεγάλος αριθμός Φαρμακείων να κινδυνεύουν πλέον με χρεωκοπία καταφεύγοντας μαζικά σε αναγκαστικούς δανεισμούς factoring (ποσοστό άνω του 40,00% επί του συνόλου, αριθμός 8πλάσιος από το αντίστοιχο περσινό διάστημα)(10), ανησυχητικά δείγματα ότι τα περιθώρια για θυσίες από αυτές τις πλευρές, με κάποια προσδοκία οφέλους για το Κράτος και τα Δημοσιονομικά Μεγέθη, έχουν πλέον εξαντληθεί.

 

Πηγές:

1. Στοιχεία Ε.Ο.Φ.-Gredis II.

2. Στοιχεία Ι.Φ.Ε.Τ.

3. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=196080

4. Αγορανομική Διάταξη Αρ. 3/2010, 29-4-2010.

5. Ν. 3840/2010, άρθρο 14.

6. Klaricid tb. – ABBOTT HELLAS – λιανικές τιμές Ιανουαρίου 2010.

7. Girish Malhotra, President, EPCOT International, March 10, 2010, “Pharmaceutical Costs, Technology Innovation, Opportunities & Reality”, http://www.pharmpro.com/articles/2010/03/business-Pharmaceutical-Costs-Technology-Innovation-Opportunities-and-Reality/

8. E.U. – Competition D.G., “Pharmaceutical Sector Inquiry – Preliminary Report, November 28”, p. 49, 2008.

9. Αγορανομική Διάταξη 89/05.

10. Στοιχεία Φ.Σ.Α. – Ν.Π.Δ.Δ. (Σεπτέμβριος 2010).