Ευρωπαϊκό τηλεοπτικό κανάλι λανσάρουν οι φαρμακοβιομηχανίες

Ευρωπαϊκό τηλεοπτικό κανάλι λανσάρουν οι φαρμακοβιομηχανίες

Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες προτίθενται να λανσάρουν στην Ευρώπη ειδικευμένο τηλεοπτικό κανάλι που να διαφημίζει τα φάρμακα τους. Το πιλοτικό πρόγραμμα που έχουν ετοιμάσει τέσσερις μεγάλες εταιρείες, οι Johnson & Johnson, Pfizer, Novartis και Procter & Gamble, θα είναι ψηφιακό και θα χρησιμοποιεί όλες τις διαδραστικές (interactive) τεχνικές με τις οποίες ο ασθενής θα μπορεί να προσανατολίζεται στα ενδιαφέροντά του, τηλεοπτικά και διαδικτυακά. Σε ένα δοκιμαστικό DVD που είδε η Sarah Boseley της βρετανικής εφημερίδας Guardian, εμφανιζόταν, πχ, ένας γιατρός με μια γυναίκα η οποία έπασχε από καρκίνο του στήθους, και η οποία διαβεβαίωνε τους ακροατές πως «υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπείες»: με το τηλεχειριστήριο ο θεατής μπορούσε να ενημερώνεται για διάφορες θεραπείες και να παρακολουθεί τι πιστεύουν οι παρασκευαστές των αντίστοιχων φαρμάκων.

Το πρόβλημα για τις φαρμακευτικές εταιρείες είναι ότι στην Ευρώπη δεν μπορούν ακόμη να διαφημίσουν τα προϊόντα τους απευθείας στους ασθενείς. Όταν το είχαν προσπαθήσει, το 2002, δεν έπεισαν ούτε την επιτροπή ούτε τους επικριτές τους γενικότερα, οι οποίοι αντιτάσσουν ότι μια τέτοια διαφημιστική δυνατότητα θα κατέληγε απλώς στο να πείθει τους ανθρώπους ότι είναι άρρωστοι και να ζητούν νέα φάρμακα από τους γιατρούς τους. Αυτό έγινε στην Αμερική και σε ορισμένες άλλες χώρες, όπου οι φαρμακευτικές εταιρείες είδαν τις πωλήσεις και τα κέρδη τους να εκτινάσσονται. Με τις διαφημίσεις φαρμάκων στα περιοδικά, στις εφημερίδες, στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις, οι αμερικανοί ασθενείς άρχισαν να αιτούν όλο και περισσότερα, αρκετά δε ειδικά και ακριβά, φάρμακα από τους γιατρούς τους, οι οποίοι με τη σειρά τους δυσκολεύονταν όλο και περισσότερο να αντισταθούν σε αυτές τις πιέσεις. Αντίθετα, το ίδιο διάστημα, στην Ευρώπη οι εταιρείες γνώρισαν φθίνουσες πωλήσεις και ελλείψεις σε νέα προϊόντα, πράγμα που το αποδίδουν εν μέρει στην αδυναμία διαφημιστικής πρόσβασης απευθείας στον ασθενή.

Μετά την αποτυχία τους πριν από πέντε χρόνια οι φαρμακευτικές εταιρείες συγκρότησαν στην Ευρώπη στρατηγική η οποία συμπυκνώθηκε στο να προσεταιρισθούν ομάδες ασθενών, οι οποίες να τους βοηθήσουν να ξεπεράσουν την ευρωπαϊκή άρνηση της διαφήμισης των φαρμάκων. Η συζήτηση τώρα διεξάγεται από κοινού με διάφορες οργανωμένες ομάδες ασθενών οι οποίες πάνω κάτω χρηματοδοτούνται από τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, όπως συμβαίνει με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ασθενών ή με τη Διεθνή Συμμαχία Οργανώσεων Ασθενών. Ακόμη περισσότερο, ενώ αρχικά η συζήτηση με την επιτροπή αφορούσε τις ρυθμίσεις υγείας, τώρα διενεργείται υπό όρους αγοράς, με τη φαρμακοβιομηχανία να εξηγεί πώς πλήττεται η ανταγωνιστικότητα της στην Ευρώπη και ότι, έτσι, ωθείται να μετακινηθεί προς τις ΗΠΑ.

Το ίδιο πλαίσιο συζήτησης, άλλωστε, έχει δεχτεί και το Φαρμακευτικό Φόρουμ που έχει διοργανώσει η επιτροπή, και στο οποίο έχουν συμμετάσχει και συμπροεδρεύσει οι αρμόδιοι επίτροποι Γκούντερ Βερχάουγκεν και Μάρκος Κυπριανού, θέτοντας ένα από τα κύρια προβλήματα, την «απώλεια ανταγωνιστικότητας» της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας, και έναν από τους βασικούς άξονες αντιμετώπισης της, την «πληροφόρηση των ασθενών». Ένας από τους τρόπους άμεσης πρόσβασης των εταιρειών στους ασθενείς, με «πληροφόρηση ποιότητας» φιλοδοξεί να είναι και το Ευρωπαϊκό Τηλεοπτικό Κανάλι Πληροφόρησης των Ασθενών, όπως το ονομάζει η βιομηχανία που το χρηματοδοτεί. Η «πληροφόρηση που θα παρέχει θα επιτρέπει στους ασθενείς και στους πολίτες να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις» εξήγησε ο Σκοτ Ράτζαν της Johnson & Johnson. Και όσο για ενδεχόμενα προβλήματα, θα αντιμετωπισθούν με διαδικασίες «αυτορρύθμισης», με συμβούλιο από εκπροσώπους γιατρών, ασθενών και φαρμακευτικών εταιρειών, το οποίο θα δέχεται τα παράπονα.

Οι επικριτές, όμως, δεν πείθονται έτσι εύκολα. Το Δελτίο της Διεθνούς Εταιρείας Φαρμάκων - μια έκδοση καταναλωτών που παρακολουθεί και συγκρίνει φάρμακα - θεωρεί ότι η φαρμακοβιομηχανία δεν αποτελεί αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης. Η δυνατότητα διαφήμισης φαρμάκων στις ΗΠΑ και στη Νέα Ζηλανδία κατέδειξε πως η διαφήμιση είναι επιβλαβής για την υγεία: «τα μηνύματα των φαρμακευτικών εταιρειών επικεντρώνονται σε σχετικά λίγα ονομαστά προϊόντα, υπερβάλλοντας ως προς τα αποτελέσματα και κρύβοντας τους κινδύνους, εμπλέκοντας τους ασθενείς και πιέζοντας τους γιατρούς να δίνουν φάρμακα που δεν θα χορηγούσαν σε άλλη περίπτωση» γράφει.