«Επικίνδυνο το μνημόνιο για τη δημόσια υγεία»

Συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (Π.Φ.Σ.) Δημήτρη Καραγεωργίου στο in.gr:

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2009, η φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε στα 8,5 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μια αυξητική τάση. Που οφείλεται κατά την άποψη σας η τάση αυτή; Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί και ποιες είναι οι δικές σας προτάσεις επί του θέματος;

Από τα 8,5 δισ. του 2009 που αναφέρεσθε μόνο τα 3,3 δισ. είναι η δαπάνη μέσω των φαρμακείων. Αλλιώς πρέπει να κρίνεται το μέρος της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης, το παράλληλο εμπόριο που το 2009 προσέγγισε το 1 δισ. και φυσικά οι φόροι και o Φ.Π.Α που ήταν ιδιαίτερα υψηλοί . Βεβαίως και πρέπει να ληφθούν μέτρα –όπως ήδη λαμβάνονται – για τον ορθολογισμό αυτού του τομέα. Όμως αυτός αποτελεί το 7,2 % του συνόλου των δαπανών υγείας και είναι περίεργο ότι όλες οι προσπάθειες ορθολογισμού φαίνεται να εστιάζονται σ' αυτό το μικρό μέρος της πίτας.

Παρ' όλα αυτά μια μεγάλη σειρά μέτρων ορθολογισμού είναι ήδη σ' εφαρμογή –με λάθος τρόπο– αλλά πάντως πρώτης προτεραιότητας η τιμολογιακή πολιτική των φαρμάκων. Εγκαίρως ο Π.Φ.Σ κατέθεσε τις προτάσεις του και πολλές από αυτές είναι δεκτές.

Διαφεύγει από πολλών την προσοχή, ότι ειδικά η περίοδος 2008-2009 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα ήταν κατ' εξοχήν χρόνος μεγιστοποίησης της προώθησης των φαρμακευτικών προϊόντων από τους παραγωγούς τους, ώστε να υπάρξει χώρος για την έλευση νέων και πολύ ακριβών συνθέσεων.

Η εφαρμογή της λίστας φαρμάκων είναι ένα μέτρο που χρησιμοποιήθηκε κατά το παρελθόν από την Πολιτεία, ενώ υπήρξε και δέσμευση της παρούσας κυβέρνησης. Είναι αποτελεσματικό μέτρο;

Η εφαρμογή της λίστας φαρμάκων έτσι όπως εφαρμόστηκε στο παρελθόν απέτυχε παταγωδώς. Για να είναι αποτελεσματικό αυτό το μέτρο πρέπει να συνοδεύεται και από άλλα μέτρα ορθολογισμού. Το αποτέλεσμα πρέπει να κρίνεται συνολικά, αλλιώς αν επιδιωχθεί να γίνει ορθολογισμός των δαπανών με μοναδικό μέτρο την λίστα, το μέτρο θα αποτύχει εκ νέου.

Στην Ευρώπη καταγράφεται μια στροφή προς τα αντίγραφα/γενόσημα φάρμακα (για λόγους επιστημονικούς, διασφάλισης της δημόσιας υγείας και οικονομικούς). Ποια είναι η θέση σας για την αξία των φαρμάκων αυτών, ως προς τη δημόσια υγεία και τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης για το φάρμακο;

Βάση των απόψεων μας για τα γενόσημα, κριτήρια είναι:

α) η ποιότητα και η ασφάλεια των φαρμάκων αυτών (να είναι βιοϊσοδύναμα και βιοαποτελεσματικά)

β) η συγκριτική μελέτη κόστους-αποτελεσματικότητας όσον αφορά την προώθησή τους στη συνταγογραφία.

γ) ο τρόπος τιμολόγησης τους ώστε να δημιουργεί κίνητρα μεγιστοποίησης της συμμετοχής τους στις φαρμακευτικές πολιτικές

δ) το δικαίωμα υποκατάστασης στον φαρμακοποιό

ε) ο χρόνος εισόδου των γενοσήμων στην αγορά.

Στην ελληνική αγορά παρατηρήθηκε το φαινόμενο της έλλειψης ορισμένων σκευασμάτων. Που οφείλεται αυτό; Είναι συχνό φαινόμενο και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί; Θέτει άραγε σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών;

Κύριος άλλος λόγος είναι οι παράλληλες εξαγωγές. Το φαινόμενο των ελλείψεων σήμερα έφθασε σε σημεία επικινδυνότητας για τη δημόσια υγεία. Λείπουν ακόμη και απολύτως απαραίτητα φάρμακα. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε μεν λόγω της μεγάλης μείωσης των τιμών των φαρμάκων αλλά δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο παράλληλο εμπόριο. Θα μπορούσε να δει κανείς και πιέσεις από ορισμένους παραγωγούς για να προστατεύσουν την τιμή των φαρμάκων τους. Θα μπορούσε να δει την επόμενη μέρα της μεγάλης προώθησης που έγινε μέχρι τις αρχές του 2010, όπως προαναφέρθηκε. Εκείνο όμως που δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς, είναι η διστακτικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών ιδίως του Ε.Ο.Φ. να εξισορροπήσουν το φαινόμενο αυτό. Και να προστεθεί ο ερασιτεχνισμός, στον απλοϊκό και άσχετο με τα φαρμακοοικονομικά δεδομένα, τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων. ’νθρωποι άσχετοι με τα φάρμακα και με μηδενική εμπειρία σ' αυτά, τρέχουν να καλύψουν όπως-όπως τις ανάγκες του μνημονίου, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ακόμα και στα πλαίσια του μνημονίου, τους διαφεύγει η αντίληψη του ισοδύναμου αποτελέσματος. Δυστυχώς και οι συντάκτες του μνημονίου δεν είχαν προφανώς στο νου τους το πόσο επικίνδυνοι γίνονται για την δημόσια υγεία. Τα φαινόμενα θα είναι άσχημα και όλο και πιο συχνά.

Τι είναι οι παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων, που για πολλούς ευθύνονται για την έλλειψη φαρμάκων; Τι συνέπειες έχουν για τη δημόσια υγεία, για τη βιομηχανία του φαρμάκου και εν γένει την οικονομία; Είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Το παράλληλο εμπόριο δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο αλλά όταν η Ελλάδα έχει σήμερα τις χαμηλότερες τιμές στην Ε.Ε. ( πιο κάτω είναι μόνο η FYROM) είναι προφανές ότι θα πρωταγωνιστεί.

Με τη νέα οδηγία για την ιχνηλασιμότητα της αυθεντικότητας των φαρμάκων γίνεται από τις Αρχές της Ε.Ε., προσπάθεια να ελεγχθεί το παράλληλο εμπόριο.

Πως διαμορφώνεται η τιμή του φαρμάκου στην Ελλάδα; Ποιοι είναι οι παράγοντες που την καθορίζουν; Ποια είναι τα θετικά και αρνητικά; Ποια είναι η θέση σας για την διαμόρφωση της τιμής;

Επισήμως στην τιμή του φαρμάκου το 65% είναι το κέρδος της Φαρμακοβιομηχανίας, 5,8 %του χονδρεμπορίου και 22% του φαρμακείου και το υπόλοιπο είναι Φ.Π.Α.

Στη διαμόρφωση της τιμής του φαρμάκου δεν λαμβάνονται υπ' όψιν τυχόν κοστολογικά στοιχεία, δεν λαμβάνονται υπ' όψιν οι θεραπευτικές κατηγορίες και τυχόν προτεραιότητες ή αναγκαιότητες που πηγάζουν από την ανάγκη διασφάλισης της δημόσιας υγείας. Απλά βγαίνει ο Μ.Ο. των τριών χαμηλότερων τιμών φαρμάκων στις χώρες της Ευρώπης. ’λλοι παράγοντες όπως οι τεχνολογικές μορφές και οι συσκευασίες έρχονται επίσης σε δεύτερη μοίρα γι' αυτό και γίνονται τόσα λάθη στη διαμόρφωση των καταλόγων τιμών των φαρμάκων.

Ο Π.Φ.Σ. συμμετέχει στην επιτροπή τιμών όχι όμως με ουσιαστικά παρεμβαίνοντα ρόλο. Οι βασικές αρχές τιμολόγησης των φαρμάκων είναι αυτές που αναφέρθηκαν.

Με το νέο νόμο όλες οι αρμοδιότητες για το φάρμακο περνάνε στο υπουργείο Υγείας. Τι ρόλο θα παίξει ο Ε.Ο.Φ.; Έχει την τεχνογνωσία και την υποδομή;

Τεχνογνωσία υπάρχει και εμπειρία από κοστολόγους φαρμάκων που τώρα φαίνεται να απαξιώνονται. Η μεταφορά τους στο Υπουργείο Υγείας και η ουσιαστική παρουσία του Π.Φ.Σ. εκεί, μπορεί να κάνει θαύματα. Σίγουρα πολύ περισσότερα από τους εγωισμούς και την ελλιπή υποδομή του Ε.Ο.Φ.

Η ορθή χρήση του φαρμάκου και ο περιορισμός της πολυφαρμακίας είναι ζητούμενο, καθώς στη χώρα μας δεν υπάρχει η εκπαίδευση πάνω στο θέμα αυτό. Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των εμπλεκόμενων φορέων;

Μπορούμε να αναφερθούμε στον εκπαιδευτικό ρόλο του φαρμακοποιού ως βασική υπηρεσία του φαρμακείου στον ορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει σε οριακά βιώσιμα φαρμακεία και προ παντός σε μη ανεξάρτητα φαρμακεία. Όσοι ευαγγελίζονται την καταστροφή της σημερινής μορφής φαρμακείου θα πρέπει με όρους αγοράς ή αγοραίας αντίληψης των φαρμακείων να πουν πως θα ελέγξουν και αυτή την όψη της ζωής , πλέον της επικινδυνότητας της υγείας των πολιτών. Ο Π.Φ.Σ. οργανώνει στο νεοϊδρυόμενο από αυτόν Ινστιτούτο δια βίου εκπαίδευσης και επαγγελματικής ανάπτυξης φαρμακοποιών τον τομέα των υπηρεσιών του φαρμακείου που κύρια αντανάκλασή τους είναι η ορθή χρήση των φαρμάκων.