Ένα ψάρι που θεραπεύει τις αρρυθμίες

Μια ερευνητική ομάδα στις ΗΠΑ, με επικεφαλής την ελληνίδα παθολογοανατόμο Αγγελική Ασημάκη του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Νοσοκομείου "Beth Israel Deaconess" της Βοστώνης, ανακάλυψαν, με τη βοήθεια ενός... ψαριού, που ονομάζεται "ζέβρα", ένα νέο φάρμακο που μελλοντικά μπορεί να βοηθήσει όσους πάσχουν από απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες της καρδιάς.

Οι καρδιακές αρρυθμίες συνιστούν μια συχνή αιτία ξαφνικού θανάτου και σήμερα η μόνη διαθέσιμη θεραπεία για τους ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι ο εμφυτεύσιμος απινιδωτής, μια συσκευή λίγο μεγαλύτερη από τον βηματοδότη, η οποία τροφοδοτεί με ηλεκτρισμό την καρδιά, ώστε να αποκαθιστά τον φυσιολογικό ρυθμό της. Η αιτία των αρρυθμιών καλύπτεται ακόμη με μυστήριο, καθώς οι επιστήμονες ουσιαστικά αγνοούν τι είναι αυτό που τις "πυροδοτεί".

Η Ασημάκη και οι συνεργάτες της, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνούς κύρους ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine», ανακάλυψαν ένα φάρμακο που φαίνεται να στοχεύει άμεσα στον μηχανισμό γένεσης της αρρυθμίας, αν και ακόμη παραμένει ασαφές ποιος ακριβώς είναι αυτός ο μηχανισμός.

Η πρωτοτυπία της ανακάλυψης έγκειται στο ότι οι ερευνητές βάσισαν την ανακάλυψη τους στην μελέτη όχι ενός ζώου, αλλά του «ψαριού-ζέβρας», το οποίο τροποποίησαν γενετικά έτσι ώστε να εμφανίζει μια σχετικά σπάνια κληρονομική πάθηση, την αρρυθμιογενή μυοκαρδιοπάθεια δεξιάς κοιλίας. Οι άνθρωποι με αυτή τη νόσο εμφανίζουν αρρυθμία, δυσκολία της καρδιάς να λειτουργήσει ως αντλία αίματος και βλάβες στον καρδιακό μυϊκό ιστό.

Οι ερευνητές, αφού δοκίμασαν στο ψάρι χιλιάδες χημικές ουσίες, τελικά βρήκαν ένα μικρό μόριο που αντιστρέφει την αφύσικη ηλεκτροφυσιολογία των κυττάρων της καρδιάς, που σχετίζεται με την αρρυθμία. Αν και θα πρέπει προηγουμένως να γίνουν δοκιμές σε ζώα και ανθρώπους, οι ερευνητές ευελπιστούν ότι όντως θα προκύψει τελικά ένα νέο φάρμακο που θα αλλάξει τον τρόπο θεραπείας των αρρυθμιών.

Εξάλλου, η νέα έρευνα έδειξε ότι είναι δυνατό να γίνουν πολύπλοκα καρδιολογικά πειράματα και με ψάρια, πράγμα που πρόκειται να αξιοποιηθεί περαιτέρω στο μέλλον.

Η Ασημάκη, εδώ και χρόνια, έχει εστιάσει τις έρευνές της στις μυοκαρδιοπάθειες και στις αρρυθμίες. Το 2009, έγινε ευρύτερα γνωστή με την ανακάλυψη -και τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό "New England Journal of Medicine"- μιας μη επεμβατικής διαγνωστικής εξέτασης για την αρρυθμιογενή μυοκαρδιοπάθεια δεξιάς κοιλίας.

Το ενδιαφέρον της ελληνίδας ερευνήτριας για την εν λόγω πάθηση ξεκίνησε από νεανική ηλικία, καθώς η ίδια διαγνώστηκε με σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα και χρειάστηκε να παραμείνει για αρκετό καιρό στο Ωνάσειο. Στη συνέχεια, σπούδασε στο University College του Λονδίνου και στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ των ΗΠΑ, όπου και παρέμεινε μέχρι σήμερα.