Διόρθωση διαθλαστικών ανωμαλιών (µυωπία, υπερµετρωπία, αστιγµατισµός)

Η διαθλαστική χειρουργική αποτελεί µια τεχνολογική επανάσταση στον τοµέα της οφθαλµολογίας τις τελευταίες δεκαετίες.
Σκοπός της µεθόδου αυτής είναι να απαλλαγεί ο ασθενής από τη χρήση διορθωτικών γυαλιών ή φακών επαφής όχι µόνο για αισθητικούς λόγους. Υπάρχουν, για παράδειγµα, άνθρωποι που δεν µπορούν να φορούν γυαλιά για επαγγελµατικούς λόγους, όπως οι υποψήφιοι στρατιωτικών σχολών. ’λλοι επίσης έχουν δυσανεξία στους φακούς επαφής ή ζαλίζονται όταν φορούν γυαλιά.
Ιατρικές κλινικές µελέτες έχουν καταδείξει πως οι τεχνικές αυτές είναι αποτελεσµατικές, µια και εκατοµµύρια ασθενείς σε όλο τον κόσµο έχουν ευεργετηθεί και έχουν επανέλθει στους φυσιολογικούς τους ρυθµούς.
Υπολογίζεται ότι 1.000.000 περίπου άνθρωποι στις Η.Π.Α. και περισσότεροι από 20.000 στην Ελλάδα ευεργετούνται κάθε χρόνο υποβαλλόµενοι σε τέτοιου είδους επεµβάσεις.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ LASER

Η συνηθέστερη τεχνική διαθλαστικής χειρουργικής είναι η τεχνική µε λέιζερ, υψηλής ακρίβειας, ελάχιστα επεµβατική, κατά την οποία σµιλεύεται ο κερατοειδής χιτώνας του οφθαλµού προκειµένου να διορθωθεί η διαθλαστική ανωµαλία.

Τι είναι το Excimer Laser

Είναι µια ακριβή συσκευή που παράγει ένα υπέρυθρο λέιζερ, που χρησιµοποιεί αργόν και αέριο φθορίου, για να δηµιουργήσει µια µη θερµική ακτίνα φωτός που έχει τη δυνατότητα να σπάει µοριακούς δεσµούς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα να µεταβάλλεται η κυρτότητα του χιτώνα αλλά και η διαθλαστική του δύναµη. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή σαν φωτοεκτοµή.
Το Excimer Laser εφαρµόσθηκε στην οφθαλµολογία τη δεκαετία του ’80. Η πρώτη τεχνική στην οποία εφαρµόσθηκε ήταν η µέθοδος PRK και από το 1989 η µέθοδος Lasik.

• Lasik (Κερατοσµίλευση µε λέιζερ)

Η µέθοδος αυτή αποτελεί το 90% των επεµβάσεων που γίνονται σήµερα. Το λέιζερ εφαρµόζεται στο στρώµα του κερατοειδή, αφού πρώτα ανασηκωθεί αυτόµατα ένα προστατευτικό λεπτό στρώµα ιστού (εικόνα 1).
Πρόκειται για µία τελείως ανώδυνη και σύντοµη διαδικασία (5 λεπτά για κάθε µάτι).

Πλεονεκτήµατα της µεθόδου:

• Οι ασθενείς επιστρέφουν στο σπίτι τους σε 1 ώρα από την επέµβαση και µπορούν να εργασθούν την επόµενη µέρα.
• Η όραση είναι πολύ καλή από το πρώτο 24ωρο και συνεχώς βελτιούµενη τις επόµενες βδοµάδες.
• Το αποτέλεσµα παραµένει σταθερό ανεξάρτητα από το πέρασµα του χρόνου, ειδικά στη χαµηλή και µέση µυωπία.
• Δίνει τη δυνατότητα συµπληρωµατικής θεραπείας, όταν η αρχική διαθλαστική ανωµαλία δεν έχει διορθωθεί πλήρως.
• Μπορεί να εφαρµοσθεί σε µυωπία έως -12.00, αστιγµατισµό έως 5 και υπερµετρωπία ως +5 διοπτρίες.

Μειονέκτηµα της µεθόδου ίσως αποτελεί η αναγκαιότητα ύπαρξης αρκετά µεγάλου πάχους κερατοειδούς, χαρακτηριστικό που διαφέρει από άτοµο σε άτοµο.

• Αdvanced PRK a-PRK (Eξελιγµένη επιφανειακή φωτοεκτοµή)
  

Πρόκειται για µια οµάδα διαθλαστικών χειρουργικών µεθόδων, σύµφωνα µε τις οποίες το λέιζερ εφαρµόζεται στην επιφάνεια του κερατοειδή, αφού πρώτα αφαιρεθεί το επιθήλιο, δηλαδή η επιφανειακή του στιβάδα.(εικόνα 2)
Η επέµβαση είναι ανώδυνη και διαρκεί 2 λεπτά για κάθε µάτι.

Πλεονεκτήµατα της µεθόδου

• Μπορεί να εφαρµοσθεί σε άτοµα που ο κερατοειδής χιτώνας τους δεν έχει αρκετό πάχος ή ανθεκτικότητα για τη µέθοδο Lasik.
• Μπορεί να εφαρµοσθεί σε µυωπία, µε ή χωρίς αστιγµατισµό, έως -8.00 και σε χαµηλή υπερµετρωπία.

Μειονεκτήµατα της µεθόδου (σε σχέση µε τη Lasik):

• Το επιθήλιο ξανασχηµατίζεται σε 3 µέρες.
• Η πλήρης αποκατάσταση της όρασης ολοκληρώνεται αργότερα σε σχέση µε τη µέθοδο Lasik.
• Οι ασθενείς επιστρέφουν στην εργασία τους µετά από 4-5 µέρες και µπορούν να οδηγήσουν σε 5-7 µέρες.
• Τις πρώτες 2-3 µέρες µετά την επέµβαση υπάρχουν κάποιες ενοχλήσεις («κόψιµο» στο µάτι, δάκρυα, ευαισθησία στο φως).

Υπάρχει όµως και ένας πιο εξελιγµένος τεχνολογικά τρόπος θεραπείας µε Wavefront Guided Ablation που δίνει άριστη όραση το βράδυ ακόµα και σε άτοµα µε µεγάλο διαθλαστικό πρόβληµα.

Επιπλοκές της θεραπείας µε λέιζερ

Έχουν αναφερθεί µολύνσεις των οφθαλµών, ξηροφθαλµία, νυκτερινές αντανακλάσεις, µετεγχειρητική θολερότητα και σπάνια µια σοβαρή επιπλοκή, η λεγόµενη κερατεκτασία.

Τι πρέπει να ξέρει ο ασθενής πριν από την επέµβαση

Πρέπει απαραίτητα να επιλέξει έναν έµπειρο και καλά εκπαιδευµένο γιατρό, που χρησιµοποιεί λέιζερ τελευταίας τεχνολογίας. Πρέπει ακόµη να κάνει µαζί του µία διεξοδική συζήτηση και να ενηµερωθεί από αυτόν για τις πιθανότητες επιτυχίας, εφόσον βέβαια πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να υποβληθεί σε επέµβαση.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΧΩΡΙΣ LASER

• Φακικός ενδοφακός

Πρόκειται για την τοποθέτηση ενός φακού µέσα στο µάτι. Η τοποθέτηση αυτή γίνεται είτε πάνω στην ίριδα είτε πίσω από αυτήν (εικόνα 3). Η επέµβαση αυτή είναι επίσης τελείως ανώδυνη. Γίνεται µε τοπική αναισθησία και µπορεί να διορθώσει µυωπία και υπερµετρωπία πάνω από τα όρια διόρθωσης του λέιζερ.

• RLE (Διαθλαστική αντικατάσταση του φυσικού φακού του µατιού)

Κατά τη µέθοδο αυτή ο φυσικός φακός του µατιού αντικαθίσταται µε ένα απλό ή πολυεστιακό ενδοφακό. Η επέµβαση χρησιµοποιεί υπερήχους και γίνεται µε τοπική αναισθησία.

Πλεονεκτήµατα της µεθόδου

• Εξασφαλίζεται καλή όραση ακόµα και το βράδυ.
• Είναι επέµβαση εκλογής σε περιπτώσεις υπερµετρωπίας άνω των 5-6 D, και ιδιαίτερα σε άτοµα άνω των 50 ετών όπου συνυπάρχει και σηµαντική πρεσβυωπία.

Μπορεί να εφαρµοσθεί και σε περιπτώσεις απλής πρεσβυωπίας, καθώς και στην επέµβαση καταρράκτη. Με τη µέθοδο αυτή η ανάγκη για πρεσβυωπικά γυαλιά περιορίζεται κατά 70-90%.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Το συµβούλιο Επιβεβαίωσης της Ποιότητας Διαθλαστικής Χειρουργικής (Council for Refractive Surgery Quality Assuransce), πρότεινε τις εξής καθοδηγητικές γραµµές που απευθύνονται σε όλο τον κόσµο:

• Τουλάχιστον 90% ασθενών που έχουν υποβληθεί σε τέτοιες επεµβάσεις πρέπει να επιτύχουν 5/10 οπτικής οξύτητας σε κάθε χειρουργηµένο µάτι.
• Τουλάχιστον 50% ασθενών που χειρουργούνται θα πρέπει να επιτύχουν 10/10 σε κάθε χειρουργηµένο µάτι.
• Οι επιπλοκές τύπου θολερότητα δεν πρέπει να απαντώνται σε ποσοστό µεγαλύτερο του 3% των ασθενών.
• Επίσης επιπλοκές του τύπου λοιµώξεων, του κνησµού, διάχυτης κερατίτιδας δεν πρέπει να εµφανίζονται σε ποσοστό µεγαλύτερο του 0,5%.

ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

Στα κρατικά νοσοκοµεία, στο Πανεπιστηµιακό Διαθλαστικό Κέντρο του Πανεπιστηµίου Κρήτης-Βαρδινογιάννειο Εργαστήριο, στο Νοσοκοµείο Γεννηµατάς Αθηνών, στο Οφθαλµιατρείο Αθηνών, καθώς και σε αρκετά κέντρα του ιδιωτικού τοµέα.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ

Οι τιµές κυµαίνονται από 900-2.200 € για κάθε µάτι και τα έξοδα δεν καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταµεία πλην ορισµένων τραπεζών και ορισµένων ασφαλιστικών εταιρειών.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Παλαιότερα, διεθνώς, αρκετοί ασθενείς κατέφευγαν στα δικαστήρια εναντίον οφθαλµιάτρων που τους είχαν δηµιουργήσει προσδοκίες που δεν επαληθεύτηκαν.
Ειδικά στη Βρετανία, σύµφωνα µε στοιχεία που είχε δώσει το 2003 το MDU (Medical Defense Union), ο µεγαλύτερος ασφαλιστικός οργανισµός γιατρών στη χώρα αυτή, ο αριθµός των αγωγών είχε διπλασιαστεί.
Ας ευχηθούµε πως το µέλλον θα δείξει το αντίθετο, µια και σήµερα γίνεται πληρέστερη ενηµέρωση του ενδιαφερόµενου ασθενή από τους εξειδικευµένους χειρουργούς οφθαλµίατρους.
Αλλά και η τεχνολογία στον τοµέα αυτό έχει τεράστια πρόοδο. Πολλοί άνθρωποι πλέον διεθνώς υποβάλλονται σε τέτοιες επεµβάσεις και έχουν ευεργετηθεί. Ωστόσο χρειάζεται σκέψη, έρευνα και ενηµέρωση πριν ο ασθενής διαβεί το κατώφλι του χειρουργείου, για µια επέµβαση που αφορά το πολυτιµότερο αισθητήριο όργανο του ανθρώπου.