Μια
ιδιαίτερα σημαντική διεθνή διάκριση απέσπασε για πρώτη φορά Έλληνας
ερευνητής για την προοπτική μίας καινούργιας κυτταρικής θεραπείας για
την ασθένεια της υδροκεφαλίας. Πρόκειται για το "Innovator Award Grant
2020” το οποίο απονεμήθηκε από την Hydrocephalus Association των ΗΠΑ
(https://www.hydroassoc.org/) στον καθηγητή Φυσιολογίας της Ιατρικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, Σταύρο Ταραβήρα, πιστοποιώντας την
καινοτόμα έρευνα που διενεργείται στο εργαστήριο Φυσιολογίας "Stem cell
Lab” (http://stemcellslab.upatras.gr/), στο οποίο ηγείται.
Στον
ανθρώπινο εγκέφαλο υπάρχουν δισεκατομμύρια εξειδικευμένα κύτταρα, τα
οποία προέρχονται από έναν κοινό πληθυσμό αρχέγονων κυττάρων και είναι
υπεύθυνα για διαφορετικές λειτουργίες. Μία ομάδα τέτοιων εξειδικευμένων
κυττάρων που ονομάζονται επενδυματικά κύτταρα επενδύουν τις κοιλίες του
εγκεφάλου, διαχωρίζουν τον νευρικό ιστό από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και
μέσω κινούμενων τριχιδίων (κροσσών) που φέρουν στην επιφάνειά τους
διευκολύνουν τη διακίνηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Σε κάποιες μορφές
υδροκεφαλίας τα επενδυματικά κύτταρα καταστρέφονται και παροχετεύονται
στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό αφήνοντας πίσω τους ουλώδη ιστό. Η κυτταρική
θεραπεία που προτείνει ο καθηγητής στοχεύει στον επαναπρογραμματισμό των
κυττάρων του ουλώδους ιστού σε λειτουργικά επενδυματικά κύτταρα, με
στόχο την αποκατάσταση της δομής του ιστού και της ομαλής κυκλοφορίας
του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
«Γνωρίζουμε ότι τα επενδυματικά
κύτταρα επηρεάζονται ή καταστρέφονται σε κάποιους ασθενείς με
υδροκεφαλία, οπότε στόχος μας είναι να βρούμε έναν τρόπο να τα
αναγεννήσουμε και να τα ξανακάνουμε λειτουργικά. Στη συνέχεια, θα
εξετάσουμε αν αυτά τα «αναγεννημένα» κύτταρα μπορούν να βοηθήσουν στη
βελτίωση της διεύρυνσης του εγκεφάλου, στην κυκλοφορία του
εγκεφαλονωτιαίου υγρού και στην ελαττωματική νευρογένεση που
παρατηρούνται σε ζωικά μοντέλα ποντικών με υδροκεφαλία. Η βασική ιδέα
είναι να δημιουργήσουμε νέα λειτουργικά κύτταρα μιμούμενοι τις
φυσιολογικές διαδικασίες που οδηγούν στη δημιουργία επενδυματικών
κυττάρων κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, με μακροπρόθεσμο στόχο να προτείνουμε νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις σε ασθενείς που πάσχουν από υδροκεφαλία», σχολιάζει ο Καθηγητής.
Είναι η πρώτη φορά που προτείνεται επαναπρογραμματισμός του ουλώδους ιστού σε λειτουργικά επενδυματικά κύτταρα και αυτό βασίζεται σε δεκάχρονη έρευνα και σε προηγούμενα ευρήματα του εργαστηρίου του καθηγητή που αποσαφηνίζουν τα μοριακά συμβάντα που οδηγούν στην παραγωγή αυτών των κυττάρων κατά τη φυσιολογική τους ανάπτυξη. «Καθώς οι μέθοδοι μεταφοράς γονιδίων πλησιάζουν την κλινική πρακτική, πιστεύουμε ότι τα ευρήματά μας μπορεί να αποτελέσουν μια θεραπευτική εναλλακτική λύση για τους ασθενείς με υδροκεφαλία στο άμεσο μέλλον», καταλήγει ο Έλληνας ερευνητής.