Διατροφή, στρες και καρκίνος

Ο καρκίνος είναι πλέον η πρώτη αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες, η δεύτερη στις αναπτυσσόμενες. Με 8 περίπου εκατομμύρια νεκρούς κάθε χρόνο σε όλο το κόσμο έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Οι έρευνες έχουν εντατικοποιηθεί και νέα στοιχεία αλλάζουν τον τρόπο που μέχρι τώρα βλέπαμε αυτή τη σύγχρονη μάστιγα.

Πόσο σημαντική είναι όμως η διατροφή στη διατήρηση της καλής μας υγείας και εν προκειμένου στην εμφάνιση καρκίνου;

Παρότι ο καρκίνος συνδέεται με την κληρονομικότητα και τα γονίδια, η αλήθεια είναι ότι αυτή αφορά σε πολύ μικρό ποσοστό (5-10%). Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, ο καρκίνος είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί μέσα από αλλαγές στο τρόπο ζωής και συνδέεται με περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως τη διατροφή, το κάπνισμα, την παχυσαρκία, το αλκοόλ και την άσκηση στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων (90-95%).

Ενώ έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στα γονίδια και στην κληρονομικότητα, η συμμετοχή τους είναι πολύ μικρή ενώ παράγοντες που μπορούμε να επηρεάσουμε διαδραματίζουν το σημαντικότερο ρόλο στην εμφάνιση της νόσου.

Ποσοστό συμμετοχής περιβαλλοντικών παραγόντων στην ανάπτυξη καρκίνου

· Διατροφή 30-35%

· Κάπνισμα 20-25%

· Παχυσαρκία 10-20%

· Αλκοόλ 4-6%

· Λοιμώξεις 15-20%

· ?λλοι παράγοντες (ακτινοβολία, έκθεση σε τοξικούς παράγοντες κ.λπ.) 10-15%

Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν ότι η εμφάνιση του καρκίνου εξαρτάται σημαντικά από την διατροφή και τον τρόπο ζωής μας ενώ όλο και περισσότερες μελέτες στοιχειοθετούν τον ρόλο θρεπτικών συστατικών στη πρόληψη και την θεραπεία διαφορετικών μορφών καρκίνου.

Ο καρκίνος είναι δημιούργημα του σύγχρονου ανθρώπου

Πρόσφατες όμως έρευνες επιστημόνων ρίχνουν νέο φώς στον τρόπο που βλέπουμε αυτή την σύγχρονη μάστιγα. Το παράδοξο είναι ότι η αυτή η φρέσκια ματιά προέρχεται από το παρελθόν.

Ερευνητές εξέτασαν ιστούς από μούμιες και διαπίστωσαν την πολύ χαμηλή επίπτωση του καρκίνου στην αρχαιότητα.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ρόζαλι Ντέιβιντ, συγγραφέα σχετικού άρθρου που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2010 στο Cancer Nature`s Reviews (ένα από τα σημαντικότερα περιοδικά για την έρευνα στον καρκίνο παγκοσμίως):

«Δεν υπάρχει τίποτε στο φυσικό περιβάλλον που να μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Επομένως πρόκειται για μια νόσο που έχει προκληθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο, ξεκινώντας από την μόλυνση του περιβάλλοντος μέχρι τις αλλαγές στην διατροφή και στον τρόπο ζωής μας.»

Οι μελετητές κατέληξαν στο παραπάνω συμπέρασμα αφού μελέτησαν χιλιάδες δείγματα από ανθρώπους και ζώα της αρχαιότητας.

Λαμβάνοντας υπόψη:

α. την απουσία των σύγχρονων χειρουργικών επεμβάσεων κατά την αρχαιότητα - αυτό σημαίνει ότι όσοι πέθαιναν από καρκίνο θα πέθαιναν με αυτόν χωρίς να έχει αφαιρεθεί.

και

β. την καλύτερη διατήρηση των καρκινικών ιστών από τους φυσιολογικούς μέσα στο χρόνο,

τότε αν ο καρκίνος είχε την έκταση που έχει στην σύγχρονη κοινωνία θα εντοπίζαμε πληθώρα περιπτώσεων καρκίνων, σε αρχαιολογικά ευρήματα, ιδιαίτερα σε άτομα που πέθαναν σε μεγάλη ηλικία.

Αντιθέτως, η ανεύρεση καρκινικών ιστών σε ανθρώπους αλλά και σε ζώα της αρχαιότητας είναι εξαιρετικά σπάνια.

Είναι προφανές ότι παράγοντες που υπήρχαν στην αρχαιότητα και δεν προκαλούσαν καρκίνο τότε – όπως τα μικρόβια, οι ιοί και η κληρονομικότητα – είναι μάλλον απίθανο να μπορούν από μόνοι τους να προκαλέσουν καρκίνο σήμερα.

Ισχύει βέβαια και το ανάποδο.

Οι κύριοι υπαίτιοι του καρκίνου είναι πιθανότερο να βρίσκονται ανάμεσα σε παράγοντες που δεν υπήρχαν παλαιότερα αλλά υπάρχουν μόνο σήμερα ή σε πολύ μεγαλύτερη έκταση όπως:

· Στρες

· Παχυσαρκία

· Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D

· Έλλειψη μικρο-θρεπτικών συστατικών

· Επεξεργασμένες τροφές

· Ζάχαρη

· Μόλυνση του περιβάλλοντος

· Ραδιενέργεια

· Ανθρώπινες πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας

· Τοξική επιβάρυνση από τεχνητές χημικές ουσίες

· Έλλειψη άσκησης

Πράγματι όλοι οι παραπάνω παράγοντες έχουν συνδεθεί με αυξημένη επίπτωση του καρκίνου σε ξεχωριστές μελέτες.

Το ευχάριστο είναι ότι στην πλειοψηφία τους οι παραπάνω παράγοντες είναι διαχειρίσιμοι και μπορούμε να τους επηρεάσουμε σε σημαντικό βαθμό.

Από τους 8 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο που οφείλονται στον καρκίνο, πόσοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν σύμφωνα με αυτά που γνωρίζουμε;

Βέλτιστα επίπεδα βιταμίνης Dστο αίμα συνδέονται με μείωση της επίπτωσης των συχνότερων μορφών καρκίνου κατά 50%.

Αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής επιφέρει μια μείωση της εμφάνισης καρκίνου της τάξης του 36%

Η μειωμένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και κρεάτων έχει επίσης βρεθεί ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέως εντέρου

Το Εθνικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο των ΗΠΑ δηλώνει ότι πληθώρα μελετών έχουν δείξει ότι η άσκηση και το μειωμένο σωματικό βάρος μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο νόσησης από καρκίνο σε ποσοστά από 30-40%

Αν διαχειριστούμε τους παραπάνω παράγοντες και παράλληλα βελτιστοποιήσουμε τις ελλείψεις του οργανισμού μας σε μικροθρεπτικά συστατικά, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά την πιθανότητα να νοσήσουμε από καρκίνο.

Στρες και Καρκίνος

Το στρες είναι ένας παράγοντας που αναφέρεται από όλους σχεδόν τους ασθενείς που έχουν νοσήσει από καρκίνο. Κατά την προσωπική μου άποψη το στρες είναι η σκανδάλη που ενεργοποιεί την εμφάνιση της νόσου (βλ. Βιολογικοί Μηχανισμοί του Στρες).

Θα πρέπει όμως να υπάρχει μια σημαντικού βαθμού βιοχημική ανισορροπία που μαζί με έντονες καταστάσεις στρες συνθέτουν την νόσο.

Συνοψίζοντας

Για να είμαστε υγιείς και να μειώσουμε σημαντικά την πιθανότητα του καρκίνου:

· Θα πρέπει να διατηρούμε βέλτιστα επίπεδα D

· Να προσέχουμε την διατροφή και τον τρόπο ζωής μας

· Να ασκούμαστε όσο μπορούμε περισσότερο

· Να καλύψουμε τις ελλείψεις μας σε μικρο-θρεπτικά συστατικά

· Να λαμβάνουμε μια πολυβιταμίνη με μεταλλικά στοιχεία καθημερινά και καλό είναι να μην τα παίρνουμε όλα τις «μετρητοίς. Είναι αποδεδειγμένο ότι όσο πιο σοβαράβλέπουμε τα πράγματα τόσο περισσότερες δυσκολίες συναντάμε μπροστά μας.

· Όσο πιο μεγάλο και ανίκητο μας φαντάζει ένα πρόβλημα, τόσο μειώνεται και η διάθεση μας να κάνουμε κάτι για να το αντιμετωπίσουμε.

· Μια καλύτερη κατανόηση για το τι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο μπορεί να μειώσει σημαντικά τον φόβο να αρρωστήσουμε από αυτόν και αντί να ελπίζουμε να μην μας «τύχει» το κακό, να μας επιτρέψει να κάνουμε κάτι για να βελτιώσουμε τα επίπεδα της υγείας μας.

· Ο βαθμός κατανόησης της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού αυξάνεται μέρα με την ημέρα και μαζί του και οι δυνατότητες μας να αλλάξουμε πράγματα που μέχρι χτες φάνταζαν ακατανόητα.

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς , Ιατρείο Χρονίων Νοσήματων και Μεταβολικών Διαταραχών, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita' degli Studi di Napoli, Federico II Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής