Διαχείριση των ψυχιατρικών ασθενών στο φαρμακείο

Οι υπηρεσίες του φαρμακοποιού δεν περιορίζονται απλά στην εξυπηρέτηση πελατών. Γνωρίζοντας ολοένα και περισσότερο τους ασθενείς που εξυπηρετούνται στο φαρμακείο του, εξατομικεύει την προσέγγιση που χρειάζεται ο καθένας. Στην προσπάθειά του αυτή, πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι τα άτομα με χρόνιες παθήσεις έχουν ανάγκη ιδιαίτερης παρακολούθησης και υποστήριξης.

Μία από αυτές τις ομάδες ασθενών είναι τα άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα. Ο φαρμακοποιός μπορεί να διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο, βοηθώντας τους συγκεκριμένους ασθενείς να «κερδίσουν» τις ζωές τους.

Ο φαρμακοποιός μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων που θα τους χορηγηθούν. Για παράδειγμα, τα τυπικά αντιψυχωσικά φάρμακα, όπως η αλοπεριδόλη, είναι συνδεδεμένα με εξωπυραμιδικά συμπτώματα (ΕPS: τρόμος, δυστονία κ.ά.), ενώ σημαντική αύξηση βάρους παρατηρείται κατά τη χορήγηση ολανζαπίνης και κλοζαπίνης, που ανήκουν στα άτυπα αντιψυχωσικά.

Επίσης, πρέπει να υπενθυμίζονται διαρκώς οι σωστές ώρες χορήγησης των φαρμάκων, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα. Ενδεικτικά, τα κατασταλτικά φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται το βράδυ, προκειμένου να ενισχύσουν τον ύπνο, ενώ φάρμακα με διεγερτική δράση χορηγούνται συνήθως πρωινές ώρες.

Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στις αλληλεπιδράσεις των αντιψυχωσικών φαρμάκων με τα φάρμακα που διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή (M.Υ.ΣΥ.ΦΑ.). Για παράδειγμα, το St. John's wort αλληλεπιδρά με πολλές κατηγορίες αντιψυχωσικών φαρμάκων, αλλάζοντας τη συγκέντρωσή τους στο πλάσμα, ενώ η ιβουπροφαίνη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο τοξικότητας από λίθιο. Επίσης, προσοχή συνιστάται στις πιθανές αλληλεπιδράσεις της κλοζαπίνης και άλλων κοινών φαρμάκων και της θεραπείας απεξάρτησης από τη νικοτίνη.

Ευάλωτες ψυχικά ομάδες

• Παιδιά: Στα παιδιά πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε αλλαγές στη συμπεριφορά. Ενδεικτικά, οι διαταραχές στον ύπνο, η επιθετικότητα και ο θυμός, καθώς και η έλλειψη συγκέντρωσης είναι σημάδια που απαιτούν κινητοποίηση από τους γονείς και τους επιστήμονες υγείας που παρακολουθούν το παιδί.
  Στις περιπτώσεις παιδιών που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, ο φαρμακοποιός πρέπει να λαμβάνει υπόψη του το γρηγορότερο μεταβολισμό τους, λόγω του οποίου η συχνότητα των δόσεων των φαρμάκων είναι αυξημένη, καθώς και την αυξημένη τους ευαισθησία στις πιθανές παρενέργειες.
• Ηλικιωμένοι: Ο φαρμακοποιός μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ασθενών του, καθώς πολλές φορές η αλληλεπίδραση και η επικοινωνία ασθενή-φαρμακοποιού είναι καθημερινή. Συνιστάται στενή παρακολούθηση των ασθενών, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος μη σωστής χρήσης των αντιψυχωσικών φαρμάκων.
• Νεαρές μητέρες: Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι η επιβαρυμένη ψυχική κατάσταση, με την οποία έρχεται αντιμέτωπο μεγάλο ποσοστό γυναικών μετά από τη γέννα. Ο κίνδυνος όμως για ψυχιατρικές παθήσεις ελλοχεύει και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ μπορεί να διαρκέσει μέχρι και ένα χρόνο μετά τον τοκετό. Ενδεικτικές είναι οι αλλαγές στην εμφάνιση και η μειωμένη φροντίδα του εαυτού τους, που πρέπει να κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου στο φαρμακοποιό. Ιδανικά, οι φαρμακοποιοί ενημερώνουν τις γυναίκες για τα πιθανά σημάδια από την αρχή της κύησης, ώστε να μπορούν να τα αναγνωρίσουν και οι ίδιες.

Συμβουλές για καλύτερη επικοινωνία με τους ψυχιατρικούς ασθενείς

• Να είστε ανοιχτοί σε συζητήσεις σχετικά με την ψυχική υγεία. Με αυτόν τον τρόπο και ο ασθενής θα αισθανθεί άνετα να συζητήσει για όποια προβλήματα αντιμετωπίζει και η παρακολούθησή του θα γίνει πολύ πιο εύκολη.
• Να χρησιμοποιείτε ερωτήσεις που δίνουν κουράγιο στον ασθενή και δεν τον αποθαρρύνουν. Για παράδειγμα, είναι προτιμότερο να τον προσεγγίσετε λέγοντάς του: «Πες μου πώς αισθάνεσαι», αντί «Φαίνεσαι ιδιαίτερα πεσμένος/επιβαρυμένος συναισθηματικά».
• Αποφύγετε εκφράσεις, όπως «Κατανοώ ακριβώς πώς αισθάνεσαι», γιατί είναι πολύ πιθανό να μην καταλαβαίνετε καθόλου την ψυχική κατάσταση του ασθενή.